Kinh hoàng mua bán cyanua: Chất kịch độc tràn vào Quảng Nam

Bên cạnh những mỏ vàng hợp pháp được phép khai thác, tại Quảng Nam nhiều năm qua luôn tồn tại tình trạng đào đãi vàng trái phép tại khu vực miền núi Tam Lãnh (H.Phú Ninh). Có đào vàng trái phép ắt sẽ có nhu cầu về cyanua – thứ chất kịch độc dùng chiết vàng nguyên chất từ quặng. Giới đào vàng “chui” tại các khu vực Hố Gần, Núi Kẽm, Thác Trắng, Hố Ráy… thuộc thôn Bồng Miêu (xã Tam Lãnh) thường gọi cyanua là “gạo” như để khẳng định vai trò quan trọng của loại chất độc này đối với việc tuyển vàng. Nắm bắt được nhu cầu của thị trường “ngầm” này, nhiều người đã tìm cách tuồn cyanua vào Quảng Nam để tiêu thụ.

Mới đây, vào chiều 17.3, khi tổ công tác của Đồn công an Tam Lãnh (thuộc Công an H.Phú Ninh) phối hợp với Công an xã Tam Lãnh tuần tra đã bắt quả tang một vụ vận chuyển cyanua cực lớn vào địa bàn. Theo đó, Nguyễn Thị Hồng Nhung (35 tuổi, trú tại tỉnh Bình Định) đã bị bắt giữ khi đang vận chuyển 400 kg cyanua vào bãi vàng Nhà Thùng. Đây là vụ bắt giữ mà khối lượng tang vật được đánh giá là lớn nhất trong vòng 3 năm qua tại địa bàn H.Phú Ninh.

Trước đó, năm 2014, qua thống kê của Công an H.Phú Ninh tình trạng buôn bán cyanua ngày càng diễn biến phức tạp với trên 10 vụ án, tăng hơn so với năm 2013. Đáng chú ý, loại tội phạm liên quan đến buôn bán cyanua thường do các nghi phạm là phụ nữ trực tiếp vận chuyển hoặc tàng trữ.

Cuối tháng 10.2014, Công an H.Phú Ninh bắt giữ 2 người phụ nữ mua bán trái phép 50 kg cyanua. Nghi can được xác định là Huỳnh Thị Tú (26 tuổi, trú tại xã Tam Trà, H.Phú Ninh) khi bị bắt đang vận chuyển trái phép 25 kg cyanua vào bán tại Tam Lãnh. Tại cơ quan công an, Tú khai mua “hàng” từ bà Đỗ Thị Kim Cương (45 tuổi, trú tại H.Thăng Bình, Quảng Nam). Từ lời khai này, lực lượng công an đã tiến hành bắt giữ bà Cương và phát hiện người này tàng trữ trái phép 26 kg cyanua cùng nhiều vật liệu nổ phục vụ khai thác vàng trái phép.

Chất độc cyanua bị “tuồn” vào Tam Lãnh nhiều và số vụ bị phát hiện bắt giữ cũng tăng lên trong năm 2014. Thế nhưng những kẻ buôn bán thứ chất độc chết người này vẫn bất chấp bởi vì nguồn lợi quá lớn. Cứ vận chuyển trót lọt 1 kg cyanua, người bán kiêm người vận chuyển ăn chắc “1 lãi 1”.

Huỳnh Thị Tú khi bị bắt khai nhận đã mua 25 kg cyanua với số tiền 5,5 triệu đồng để bán lại cho một người đàn ông theo “đơn hàng” trước đó. Nếu không bị công an phát giác, Tú sẽ kiếm lãi số tiền trên 400.000 đồng/kg. Tương tự, cuối tháng 11.2014, Công an H.Phú Ninh bắt giữ Nguyễn Hồng Hải (30 tuổi, trú H.Tiên Phước, Quảng Nam) khi Hải vận chuyển 50 kg cyanua vào mỏ vàng Bồng Miêu để tiêu thụ. Hải khai nhận, mỗi kg cyanua Hải mua vào với mức giá 200.000 đồng sẽ được bán ra với mức giá khoảng 400.000 đồng.

Đại úy Dương Văn Chương, Đội trưởng Đội CSĐT Công an H.Phú Ninh cho rằng nguyên nhân chính khiến tình trạng vận chuyển, buôn bán cyanua diễn biến ngày càng phức tạp là do tiền lãi thu được trong mỗi “phi vụ” quá lớn nên nhiều người trở nên liều lĩnh. Năm 2014, khi Công ty khai thác vàng Bồng Miêu (thuộc Tập đoàn Besra) ngừng hoạt động đã “hút” hàng trăm lượt người kéo về tìm vàng trái phép. Nắm bắt thực trạng này, Công an H.Phú Ninh đã liên tục lập kế hoạch phối hợp với các ngành chức năng truy quét, tấn công vào loại tội phạm buôn bán cyanua, nhằm chặn đứng việc khai thác vàng.

“Khi bị truy quét quyết liệt, giá cyanua tăng vọt, từ 400-500 ngàn đồng/kg. Vì lợi nhuận người dân đã bất chấp luật pháp và lao vào buôn bán loại chất độc này để kiếm tiền”, đại úy Chương phân thích thêm.