Làm việc tự do – không hào nhoáng – Tạp Chí Giáo Dục TP.Hồ Chí Minh

Xu hướng làm việc tự do (freelancer) ngày càng thịnh hành trong giới trẻ. Với nhiều lợi thế như có thể làm việc bất kỳ đâu, không cần tới công sở, linh hoạt về thời gian…, nhiều bạn trẻ đã tìm đến các công việc tự do đầy mới mẻ, tự chủ, độc lập.

Gia Linh thường chọn một quán cà phê lãng mạn tại Đà Lạt là nơi làm việc

Tự do gắn với tự lo

Gia Linh – một content writer (người viết nội dung web) sống tại Đà Lạt chia sẻ: Trước đây mỗi ngày đến văn phòng làm việc, Linh thường xuyên cảm thấy bí bách, tù túng. Với sở thích phiêu du và mong muốn được sống ở vùng đất yêu thích, Linh đã chọn Đà Lạt làm điểm dừng chân cho sự nghiệp viết lách của mình. Sau hơn một năm đồng hành với lựa chọn mới, Gia Linh cảm thấy may mắn vì vừa có thể chăm sóc mẹ ốm tại bệnh viện, vừa có thể hoàn thành công việc đúng thời hạn, giữ được thu nhập ổn định. Công việc tự do giúp cô có thể đảm đương hai vai trò cùng lúc.

Phương Mai là một kế toán đến từ Đà Nẵng. Trong nửa năm qua, cô đã có chuyến du lịch ra Bắc gần một tháng, rồi sau đó lại vi vu vào Nam. Trong quá trình thăm thú các nơi, Mai luôn dành thời gian nhất định để làm việc, đáp ứng kịp yêu cầu của khách hàng. Hiện, Mai hài lòng với hành trình tự do của mình.

Nhưng “tự do lại gắn với tự lo”, freelancer không phải chỉ có màu hồng, nó không dễ dàng đối với những người thiếu kinh nghiệm. Bạn sẽ phải tự tay đảm nhận mọi đầu việc, từ quản trị thời gian, đảm bảo tiến độ, tìm kiếm khách hàng, học hỏi nhiều kỹ năng để phát triển, nhanh nhạy với nhu cầu thị trường vốn đang ngày càng khắc nghiệt… Nhiều bạn trẻ do thiếu trải nghiệm lẫn kinh nghiệm, hình dung mọi thứ đơn giản nên chưa thể mường tượng hết mọi khó khăn, áp lực khi chuyển từ môi trường công sở sang làm việc tự do. Sau một giai đoạn rơi vào tình trạng thu nhập bấp bênh, không ổn định và thiếu tự tin, nhiều người đã phải quay trở lại công việc văn phòng.

Chuẩn bị kỹ trước khi “tự do”

Thời gian vừa qua, nhất là trong và sau dịch Covid-19, rất nhiều người trẻ đề cao freelancer. Không ít người xem đó là cứu cánh của giai đoạn kinh tế khó khăn. Một số khác cho rằng, làm việc theo kiểu này thể hiện cá tính độc lập của người trẻ, mỗi “dự án” họ làm giống như “chiếc áo” thời thượng khoác lên người. Thực tế, như rất nhiều chuyên gia trong lĩnh vực này đã nhấn mạnh, gọi là làm việc tự do, nhưng phải hiểu thực ra chúng ta vẫn là người làm thuê, chỉ khác là chúng ta có thể chủ động sắp xếp thời gian linh hoạt hơn mà thôi.

Cũng vì ảo tưởng hai chữ “tự do” nên nhiều bạn trẻ đã bất chấp khả năng, trình độ để dấn thân vào con đường freelancer với những công việc làng nhàng, có phần tụt hậu so với bạn bè đồng trang lứa làm việc ở các tập đoàn lớn, tích lũy được nhiều kỹ năng cần thiết và cơ hội thăng tiến rộng mở. Chưa kể làm việc tự do thì tính kỷ luật là yếu tố sống còn quyết định thành công hay thất bại. Nếu không nghiêm khắc với chính mình, tự “ra áp lực” với bản thân, quen rề rà vô tổ chức, thì làm việc tự do sẽ khiến bạn tụt lùi, thậm chí sa lầy. Thức đêm ngủ ngày, cuộc sống thiếu nề nếp, bỏ bê sức khỏe bản thân lẫn bề ngoài… là hình ảnh dễ thấy nhất của một số bạn trẻ làm freelancer nhưng thiếu kỷ luật.

Những người đã làm công sở lâu năm, đã có sự tích lũy về tài chính, dày dặn kinh nghiệm, kiến thức, mối quan hệ…, mới tự tin bước vào freelancer. Ngược lại, nhiều bạn trẻ khi vừa mới ra trường, thiếu kỹ năng, chưa va chạm thực tế công việc chuyên môn, thiếu sự hậu thuẫn về tài chính đã vội vàng lao ngay vào con đường freelancer và sau đó cảm thấy bế tắc, hoang mang về sự nghiệp.

Gia Linh chia sẻ, lúc đầu cô tham gia vào các hội nhóm tuyển dụng để tìm việc, gửi tin nhắn cho rất nhiều người, phần lớn nhận về sự im lặng. Nhưng nhờ kiên trì, nỗ lực, cô cũng nhận được kết quả xứng đáng. Vượt qua tâm lý ngại ngần, khi công khai là một người viết tự do với cả thế giới, có sự kết nối từ các mối quan hệ cộng đồng chất lượng, Linh đã phát triển công việc cho đến hôm nay.

Con đường freelancer chông gai và cũng nhiều thử thách. Một số bạn trẻ vừa kết hợp làm việc công sở vừa nhận làm thêm để tìm hiểu thị trường và triển vọng, tạo dựng mối quan hệ trong ngành làm “bàn đạp”. Ngoài ra, bạn cần có khả năng sắp xếp khoa học thời gian, các đầu việc để đảm bảo hoàn thành đúng thời hạn cam kết với khách hàng. Và khi đã bước vào con đường freelancer, bạn càng cần phải chú ý đến việc phát triển thương hiệu cá nhân, tăng cường kết nối với cộng đồng liên quan, nâng cao năng lực chuyên môn, xây dựng hồ sơ công việc cụ thể…

Trước khi “bung” ra làm tự do, hãy suy nghĩ thật chín chắn và cần có một quá trình chuẩn bị tài chính, nâng cao chuyên môn, tay nghề, kỹ năng… rồi hãy đưa ra quyết định cuối cùng.

HUỲNH KIM HOA (theo SGGP)