Loạn quảng cáo: Kỳ 1: “Ra ngõ” gặp quảng cáo

Từ khi mua căn nhà ba tầng tại một ngã ba thuộc Q.10, gia đình anh Nguyễn Thế Vinh không phải lo lắng mấy đến chuyện kinh tế và cho con du học khi một số doanh nghiệp thay nhau đề nghị được mua “miếng đất” là bức tường mặt ngoài của căn nhà anh. Cân nhắc, anh Vinh đồng ý cho một công ty có sản phẩm dầu gội dành cho nam thuê. Để rồi, chỉ sau một năm hoàn tất các thủ tục, bức tường nhà anh Vinh vô tình thu hút mọi ánh nhìn của hầu hết người đi đường khi ốp sát trên tường là tấm biển quảng cáo lớn với hình ảnh chàng cầu thủ nổi tiếng đang mân mê chai dầu gội là sản phẩm của công ty nói trên. Thay vào đó, mỗi năm, anh Vinh bỏ túi không dưới 500 triệu đồng! Không thể phủ nhận doanh thu từ quảng cáo ngoài trời mang lại cho các doanh nghiệp nên hàng loạt công ty quảng cáo ra sức săn lùng địa điểm thích hợp. Ông Nguyễn Văn Minh, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đồng tình: “Chỉ cần nhà có mặt tiền đẹp, các hộ gia đình sống khỏe với việc cho thuê “đất” quảng cáo, có gia đình trong ba năm, chỉ ngồi không vẫn thu được 4 tỷ đồng. Chính điều này đã kéo theo tình trạng đua nhau làm quảng cáo của các hộ gia đình, nhưng trong số đó có không ít hộ “quên” đóng thuế hoặc trưng bày biển sai phạm”.

Không có “đất” để cho thuê như nhà anh Vinh, nhưng thử dạo một vòng qua các con đường lớn nhỏ tại TP.HCM, sẽ bắt gặp ngay tình cảnh nhà nhà kinh doanh, người người kinh doanh, từ quán nhậu đến cửa hàng thời trang, mắt kính… dẫn đến một rừng biển quảng cáo giăng mắc vô tội vạ, bất chấp các quy định trong pháp lệnh quảng cáo do Chính phủ ban hành và có hiệu lực từ tháng 5-2002. Tuy nhiên, do chưa có quy định cụ thể về kích cỡ, chất liệu cũng như hình thức của các phương tiện quảng cáo ngoài trời nên nhiều chủ cơ sở thu hút sự chú ý bằng cách phô trương đủ màu sắc sặc sỡ, kích thước quá khổ, thậm chí tận dụng mọi không gian để lấn át biển quảng cáo bên cạnh, gây phản cảm cho người đi đường cũng như xâm phạm không nhỏ đến mỹ quan đô thị. Điển hình, tại một cửa hàng bán quần áo trên đường 3 Tháng 2, Q.10, mặc dù bên trước đã treo tấm biển quảng cáo shop thời trang cỡ bự, song chủ cửa hàng lại giăng thêm một áp phích có nội dung giảm giá các mặt hàng bằng bạt đổ dài từ tầng hai xuống nhằm thu hút khách hàng, át cả biển quảng cáo của một mỹ viện kế bên. Hay dễ bắt gặp nhất trên các cung đường là hình ảnh biển quảng cáo sim khuyến mãi treo kín trước các cửa hàng nhỏ lẻ chuyên thu mua điện thoại, tạo nên sự nhếch nhác cho đường phố.

Bất chấp UBND TP.HCM ra Quyết định 39/2009/QĐ-UBND về hoạt động quảng cáo trên địa bàn TP, trong đó quy định biển quảng cáo thuộc trục đường xa lộ thì chỉ đặt trên đất trống và cách nhà dân trên 20m, hàng loạt quảng cáo ngoài trời vẫn vô tư lắp đặt và mạnh ai nấy làm. Điển hình, chỉ cần qua khu vực cầu vượt Văn Thánh, dọc theo xa lộ Hà Nội hướng về Q.Thủ Đức sẽ bắt gặp hàng chục biển quảng cáo lớn nhỏ nằm xen lẫn trong khu dân cư. Thậm chí, nhiều quảng cáo không ghi thời hạn, số giấy phép cũng như thuộc tổ chức cá nhân theo quy định. Bên cạnh đó, rất nhiều biển quảng cáo sai phạm, không đúng quy chuẩn vẫn vô tư án ngữ giữa trung tâm TP. Có thể kể đến tại vòng xoay Lăng Cha Cả (Q.Tân Bình), theo quy định, kích thước tối đa của một biển hiệu quảng cáo là 1,2x8m trong khi biển hiệu của Trường Anh ngữ Quốc tế Âu-Mỹ to… quá cỡ của căn nhà được thuê. Chung tình trạng này, không ít trung tâm Anh ngữ khác hoặc các công ty, doanh nghiệp sau khi thuê được mặt bằng của 2, 3 căn nhà nối liền đã làm một biển hiệu lớn quây trùm qua cùng lúc cả 2, 3 căn nhà này. Thậm chí, ông Minh cho biết, một số doanh nghiệp còn sai phạm về ma-két, nội dung quảng cáo như sử dụng hình ảnh phản cảm, ngôn ngữ nước ngoài… Sau khi được kiểm duyệt sở đã đề nghị sửa đổi, nhưng rồi rất nhiều quảng cáo khi ra đến “thị trường” cũng trong tình trạng “vũ như cẩn”!

Không dừng lại ở đó, tình trạng quảng cáo ngoài trời còn… biến tướng sang dạng rao vặt như phát tờ rơi hay dán trên các cột đèn, trong thang máy, vách tường trụ sở cơ quan hành chính, bệnh viện… đủ các loại thông tin dịch vụ như khoan cắt bê tông, chữa bệnh, rút hầm cầu, luyện thi, dạy nghề… gây mất mỹ quan, ảnh hưởng đến an toàn và trật tự công cộng. Dù Chỉ thị số 22/2002/CT-UB của UBND TP.HCM về tăng cường kiểm tra xử lý quảng cáo rao vặt nghiêm cấm những hình thức quảng cáo nói trên, nhưng xem ra vẫn không có kết quả!