Phong trào nghiên cứu khoa học tại các trường phổ thông trên địa bàn TP.HCM năm học này có sự mới mẻ, khởi sắc.
Đầy khởi sắc…
Năm nay, cuộc thi nghiên cứu khoa học cấp trường tại Trường THCS Lữ Gia (phường Phú Thọ) ghi nhận nhiều tín hiệu lạc quan khi không chỉ gia tăng về số lượng, chất lượng mà các đề tài còn thể hiện sự mới mẻ, mang tính ứng dụng cao. Tại vòng chung kết cấp trường có sự góp mặt của 7 đề tài, đều được đánh giá có hàm lượng khoa học cao; đặc biệt, lần đầu tiên trí tuệ nhân tạo được đề cập trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học của trường. Từ đây, nhà trường lựa chọn 3 đề tài xuất sắc để tham gia dự thi cấp thành phố.
Thầy Cát Hiếu Hòa (Phó Hiệu trưởng Trường THCS Lữ Gia) cho biết, năm nay là năm đầu tiên cuộc thi nghiên cứu khoa học được triển khai theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Nhà trường trực tiếp chọn lựa đề tài gửi dự thi cấp thành phố. Trong khi trước đây, các đề tài cấp trường sẽ tranh tài vòng thi cấp quận do phòng GD-ĐT tổ chức, từ đó quận mới chọn một số đề tài dự thi cấp thành phố. “Trước kia, do tổ chức tập trung từ vòng cấp quận, các đề tài được đại diện quận đi thi cấp thành phố thường chỉ tập trung ở một số trường có thế mạnh về nghiên cứu, các trường khác dù nỗ lực đôi khi cũng không thể có cơ hội. Hiện nay, khi nhà trường được trực tiếp chủ động lựa chọn đề tài dự thi cấp thành phố đã trao thêm nhiều hơn cơ hội cho cả thầy và trò. Do được chủ động nên từ rất sớm nhà trường đã xây dựng kế hoạch nghiên cứu khoa học, phát động trong toàn trường. Thầy cô thông tin đến học sinh, khuyến khích các em mạnh dạn đề xuất ý tưởng nghiên cứu, chủ động tìm thầy cô hỗ trợ. Từ đó đã tạo ra phong trào thi nghiên cứu khoa học đầy sôi nổi trong toàn trường”, thầy Hòa phấn khởi.
Một điểm mới nữa được thầy Hòa đánh giá đã góp phần mang đến luồng gió mới đầy khởi sắc cho công tác nghiên cứu khoa học của trường trong năm học này, đó là khi nhà trường áp dụng theo Thông tư 05 quy đổi hoạt động nghiên cứu khoa học của giáo viên ra định mức tiết dạy, với 1 buổi hướng dẫn trực tiếp sẽ được đổi thành 2 tiết dạy định mức. Chính điều này đã giúp thầy cô bớt áp lực khi vừa tham gia hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học, vừa đảm nhiệm tốt công tác giảng dạy. Quy định mới này cũng là động lực để thầy cô có thêm nhiều thời gian hơn đầu tư cho công tác nghiên cứu khoa học được bài bản, chỉn chu. “Các năm trước thầy cô tham gia nghiên cứu khoa học trên tinh thần tự nguyện là chính, nhà trường chỉ có mức hỗ trợ mang tính động viên. Còn từ năm nay, hoạt động nghiên cứu khoa học được quy đổi thành tiết dạy, đưa phong trào nghiên cứu khoa học của trường đi vào chiều sâu, hiệu quả”, thầy Hòa phân tích.
Đặc biệt, theo thầy Hòa, từ hiệu quả của các chương trình nhà trường như tin học quốc tế, STEM, tiếng Anh… đã góp phần trang bị thêm cho học sinh nền tảng về kiến thức, năng lực, thúc đẩy tư duy đổi mới sáng tạo cho học sinh. Học sinh biết lập trình, vận dụng kiến thức bài học để giải quyết vấn đề thực tiễn, nâng cao năng lực tiếng Anh để chủ động tìm kiếm các nguồn tài liệu nước ngoài… “Nghiên cứu khoa học không thể nào được thực hiện trong ngày một ngày hai mà trước tiên xuất phát từ việc học sinh biết quan sát, đặt câu hỏi, phải “nuôi” được đam mê và ý tưởng, tìm giải pháp. Mục tiêu này được nhà trường đặt ra rất rõ trong tất cả các hoạt động của chương trình nhà trường”, thầy Hòa cho biết.
Hướng dẫn học sinh nghiên cứu đề tài “Chế tạo keo dán từ vỏ tôm”, TS. Huỳnh Thị Ngọc Tuyết (giáo viên khoa học tự nhiên, Trường THCS Lữ Gia) chia sẻ, ban đầu ý tưởng của học sinh tìm đến giáo viên rất sơ khai, chỉ là mong muốn tìm giải pháp xử lý vỏ tôm khi các em đi ăn nhà hàng. Từ ý tưởng đó, giáo viên hướng dẫn các em tìm kiếm tài liệu, vận dụng kiến thức để đưa ra giải pháp phù hợp. “Khác với trước đây do không được tính vào nghĩa vụ, hoạt động nghiên cứu khoa học chỉ được xem như phong trào, hiện nay khi được quy đổi thành định mức tiết dạy là cơ hội để giáo viên đầu tư nhiều hơn cho công tác nghiên cứu, giúp nâng cao năng lực chuyên môn, nghiên cứu”, TS. Tuyết đánh giá.
Tính mới, tính mở, tính tiên phong
Không khí nghiên cứu khoa học phấn khởi, lạc quan cũng là luồng gió mới tại Trường THPT Phước Long (phường Phước Long). Số lượng đề tài cấp trường năm nay tăng gấp đôi so với năm học trước, lên đến 19 đề tài. Cô Vũ Thị Hồng Châu (Hiệu trưởng Trường THPT Phước Long) đánh giá, không khí sôi động trong nghiên cứu khoa học của trường năm nay là nỗ lực của thầy trò nhà trường khi đưa Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia vào đời sống giáo dục. Không chỉ dừng ở lĩnh vực khoa học xã hội hành vi, năm nay các đề tài đã phủ đến lĩnh vực khoa học tự nhiên. Nhiều giáo viên lần đầu mạnh dạn tham gia hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học. Ngay từ hè, giáo viên và học sinh đã đề xuất ý tưởng, xây dựng đề tài và bắt tay vào nghiên cứu. Để động viên thầy cô, nhà trường đưa công tác nghiên cứu khoa học vào tiêu chí khi tính chi thu nhập tăng thêm. “Tính mới của các đề tài năm nay thể hiện ở việc các đề tài bám rất sát với việc giải quyết những bài toán đặt ra ngay tại trường, được nhà trường đặt hàng thầy cô, học sinh. Đơn cử như việc sân trường rất nắng, học sinh nghiên cứu đo hướng nắng, thiết kế đèn năng lượng mặt trời che các cửa lớp; hay là việc thầy trò đưa trí tuệ nhân tạo vào công tác hướng nghiệp, lựa chọn trường đại học phù hợp với kinh tế gia đình, năng lực, sở thích học sinh…”, cô Châu cho biết.
Cô Châu khẳng định, tinh thần Nghị quyết 57 cùng sự trao quyền cho đội ngũ trong đổi mới sáng tạo, sự khích lệ và đặt hàng, gợi mở của giáo viên, nhà trường đã tạo ra phong trào, sự hăm hở trong hoạt động nghiên cứu khoa học toàn trường năm nay, học sinh học gắn với thực hành, tư duy, sáng tạo.
Tương tự, thầy Nguyễn Mạnh Hùng (Phó Hiệu trưởng Trường THPT Marie Curie, phường Xuân Hòa) cho biết, cuộc thi nghiên cứu khoa học cấp trường năm nay tăng cả về số lượng lẫn chất lượng đề tài. Các đề tài mang tính ứng dụng và tính mới rất cao, tính cạnh canh cũng rất khắc nghiệt. Số lượng đề tài khoa học tự nhiên năm nay tăng mạnh. Có 4/17 giáo viên lần đầu tham gia nghiên cứu.
Có được phong trào nghiên cứu khoa học sôi nổi trong toàn trường, theo thầy Hùng, nhà trường vận dụng mạnh mẽ Nghị quyết 57 và hiện thực hóa việc quy đổi một tiết dạy bồi dưỡng nghiên cứu khoa học của giáo viên thành 2 tiết định mức. Năm nay quy trình nghiên cứu khoa học được nhà trường đổi mới. Trước khi phát động phong trào, nhà trường mời các chuyên gia là phó giáo sư, tiến sĩ của trường đại học tập huấn cho đội ngũ về công tác nghiên cứu khoa học. Sau đó, tổ chức góp ý các đề tài, cuối cùng là thi chung kết. “Chính sự đầu tư bài bản từ phía nhà trường đã giúp các đề tài mang tính chuyên sâu, hàm lượng khoa học nhiều hơn, tính ứng dụng cao hơn, và đặc biệt là thúc đẩy mạnh mẽ phong trào nghiên cứu khoa học trong giáo viên, học sinh. Các đề tài không tách rời hơi thở cuộc sống, gần gũi với học sinh và cũng không nằm ngoài dòng chảy của công nghệ khi mang theo trí tuệ nhân tạo vào công tác nghiên cứu…”, thầy Hùng nêu.
Bài, ảnh: Yến Hoa
Bình luận (0)