Mảnh đất có nhiều khuất tất?

Diện tích đất tranh chấp rộng 218m2 tọa lạc tại một phường thuộc TP.Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh. Ông Minh (SN 1935) khẳng định đó là thửa đất do mẹ ông mua lại từ năm 1931. Do không có nhu cầu ở nên gia đình ông sử dụng làm nghĩa địa cho người dân trong xóm và tính đến thời điểm hiện tại, có tổng cộng 19 ngôi mộ trên phần đất này. Về phía mình, ông Minh chỉ sử dụng một phần nhỏ cất căn chòi làm địa điểm buôn bán lá dừa và cho một người khác thuê mở quán nước.

Năm 2006, Nhà nước mở rộng lộ giới, có băng qua một phần diện tích đất nói trên. Lúc này, do thấy tiền bồi thường gần 4 triệu đồng không đến tay mình mà thuộc về một người khác nên ông Minh… tá hỏa tìm hiểu căn nguyên. Sau đó, ông được biết từ năm 1995, đất đã thuộc quyền sở hữu sử dụng của một người khác không phải bà con, họ tộc của ông.

Ngược lại, ông Vũ (SN 1959) thì cho rằng nguồn gốc đất nói trên do ông bà để lại và được nhiều thế hệ trong dòng họ của ông quản lý đến nay. Năm 1995, anh trai ông Vũ đã đăng ký quyền sở hữu, đến năm 1998 người này mất nên giao lại cho ông. Không tin vào sự thật nên ông Minh viết đơn khiếu nại gửi lên phường.

Ngay khi có khiếu nại của ông Minh, chính quyền địa phương liền tổ chức một phiên hòa giải cấp… phường. Do ông Vũ đương nhiệm chức… Chủ tịch phường và là thành phần bị khiếu nại nên lực lượng hòa giải viên không thể có mặt ông, thay vào đó là những nhân viên… dưới quyền ông Vũ. Phiên hòa giải diễn ra theo hướng mình bất lợi nên ông Minh gửi đơn đến TAND tỉnh Trà Vinh, nhờ phân định đen trắng.

Trong phiên tòa diễn ra tại TAND tỉnh Trà Vinh, HĐXX nhận định cả ông Minh và ông Vũ đều không chứng minh được nguồn gốc đất là của tổ tiên, ông bà mình. Bản thân ông Minh lại không có giấy chứng nhận quyền sở hữu sử dụng đất, trong khi ông Vũ lại có xác nhận của ủy ban chứng tỏ đất thuộc về người anh của ông. Do đó tòa bác đơn kiện của ông Minh, tuyên tiền bồi thường mở rộng lộ giới và toàn bộ diện tích đất còn lại thuộc quyền sở hữu của ông Vũ (thay người anh đã mất).

Tiếp tục gửi đơn đến cấp phúc thẩm ở TAND tối cao tại TP.HCM, ông Minh lại… thua kiện. Tòa hỏi ông Minh vì sao khi biết anh ông Vũ có giấy chứng nhận sở hữu đất ông không đi kiện mà đợi đến khi Nhà nước mở lộ giới mới làm đơn. Ông Minh trả lời: “Tôi hoàn toàn không biết anh ông Vũ có giấy chứng nhận sở hữu đất từ lúc nào. Chỉ đến khi tôi gửi khiếu nại lên phường thì ông Chủ tịch Vũ mới… đưa ra!”.

Trong phần trình bày của mình, ông Minh đặt câu hỏi là vì sao liên tục một thời gian dài, từ năm 1998 cho đến thời điểm phiên hòa giải được mở, ông có đến ủy ban phường xin kê khai tài sản để đăng ký sở hữu đất thì ông Vũ không đưa ra giấy chứng nhận của anh trai ông. Trong khi đó, ông chỉ nhận được lời hứa hẹn sẽ cấp sổ đỏ mà không có sự giải quyết thấu đáo? Bên cạnh đó, một sự thật là từ năm 1993, toàn bộ gia đình anh trai ông Vũ sang Campuchia sinh sống cho đến khi ông mất, thì chuyện kê khai và được chứng nhận sử dụng diễn ra từ lúc nào? Và khi TAND tỉnh Trà Vinh tiến hành xác minh, một số thành viên trong dòng họ ông Vũ còn làm đơn xác nhận họ tộc mình không hề có phần đất hiện tranh chấp nói trên. Hơn nữa, trong di chúc của mẹ ông Vũ cũng không hề có kê khai hay nhắc đến thửa đất ấy.

Ở một khía cạnh khác, do mẹ ông Minh, khi mua miếng đất này năm 1931, tâm nguyện của bà là làm từ thiện, mục đích tạo một nghĩa địa cho xóm làng. Gần cả trăm năm qua, bao nhiêu người khi muốn sử dụng đất đều đến xin phép gia đình ông. Trong khi không một ai đến hỏi han phía dòng họ ông Vũ…

Dù vậy, những khuất tất, gút mắc ông Minh trình bày không được tòa các cấp xem xét, bởi cho rằng đó chỉ là những luận cứ được xác minh trên phương diện xã hội nhưng lại không có căn cứ nào xét về mặt pháp luật!

Tuyết Dân