Mẹ và chiếc xe trâu

Hình ảnh chiếc xe trâu với đôi bánh xe nặng nề lăn dài theo đường mòn xuyên qua đồng ruộng ở xóm Điền Trên, làng Đông Yên, vùng U Minh Thượng vào mùa khô đã lui vào ký ức. Ngày thơ dại, tôi bú sữa mẹ trên xe trâu. Bây giờ tôi đau xót khi hình dung hình ảnh một người mẹ, tay bồng con, tay nắm dây vàm điều khiển chiếc xe cót – két xuyên đường mòn về sân lúa. Tôi đã bỏ làng xa xứ từ lúc làm nghề viết lách. Lâu rồi tôi không có dịp về làng cũ tìm vết xe trâu, màu lá mạ, bông mướp, bông tràm, hình ảnh mẹ; con cò trắng vùng U Minh Thượng.

Tất cả chỉ còn là kỷ niệm và vết đau. Tôi muốn được ôm ấp mãi kỷ niệm và vết đau ấy để nghiền ngẫm danh ngôn: “Trong vũ trụ có lắm kỳ quan nhưng kỳ quan tuyệt xảo nhất là trái tim người mẹ”. Ngày nay ta đã dùng máy cày để kéo lúa. Sự có mặt của máy móc trong việc kéo lúa đã làm giảm mức độ đổ mồ hôi và công khó nhọc của dân cày. Tuy nhiên tôi vẫn tôn thờ hình ảnh chiếc xe trâu thô sơ. Tôi xin dâng mẹ tôi với thâm tình hình ảnh của chiếc xe trâu

Nhà thơ Kiên giang

Xe trâu

Xe trâu cót – két

Cót – két xe trâu

Bánh xe nằng nặng in sâu lối mòn

Tay cầm vàm nhỏ

Tay nọ ẵm con

Nắng cháy cô thôn

Nắng vàng Xẻo Đước

Con trâu khát nước

Thở dốc từng cơn

Bánh xe nghiền nát cốt mòn

Nát thân không nát nổi hồn mẹ quê

Mồ hôi tưới khắp đường xe

Thân gầy sức yếu, đường về xa xôi

 

Người mẹ nghèo sợ con cảm nắng

Lấy khăn rằng bông nửa mui xe

Con nằm khoanh ngủ trong lòng mẹ

Dưới áng mây lành mát bóng quê

Con của má cũng là giống tốt

Mai sau con sẽ có gia đình

Nuôi con sẽ biết công người mẹ

Trọn kiếp làm dâu kiếp khổ hình

Từ Đông Hòa má sang Đông Thái

Một chuyến sang đò chuyến biệt ly

Giọt nước lìa nguồn sa bến đục

Bông tràm rơi trắng nẻo vu quy

 

Gà mới gáy má vừa thức giấc

Một mình vo gạo ở cầu ao

Nấu cơm cho mấy mươi công cấy

Ngủ đứng ngoài sân tựa cổng rào

 

Em chồng năm đứa nhởn nhơ chơi

Khi mẹ đày thân trả nợ đời

Cơm nguội cá kho chan nước mắt

Dầm mưa không mảnh áo chằm tơi

 

Ngày mẹ ra riêng về Xẻo Đước

Giang sơn vỏn vẹn chiếc xuồng be

Cha bơi lái mẹ ôm con đỏ

Chèo chống xứ người tìm bến quê

 

Mẹ đập ống ngày con sáu tuổi

Rước thầy về dạy chữ A, bê

Còn cha phát mướn, cày thuê xóm

Tiền học đóng bằng, lúa mẹ giê

 

Thầy giáo vỡ lòng làm quốc sự

Đến: Điền Trên ghé bước phiêu lưu

Nhà nghèo chữ nghĩa thơm mùi mực

Con nhớ muôn đời ông giáo Như

 

Bông mướp trổ vàng ửng mái hiên

Giàu thêm chữ nghĩa chẳng giàu tiền

Trâu già vẫn kéo xe trâu cũ

Nửa kiếp còn: Mang nợ chủ điền

 

Chín tháng con nằm trong bụng mẹ

Chắc nghe mẹ khóc lúc mang thai

Nên con của mẹ thành thi sĩ

Biết khóc từ khi chửa hiểu đời

 

Tại sao trời bắt làm thi sĩ?

Khóc mướn thương vay mãi chuyện đời

Mà trái tim đâu giàu cảm lụy

Bị đời gạt mãi mẹ hiền ơi!

 

Làng cũ sau ngày binh lửa dậy

Tản cư rời biệt xóm Điền Trên

Đông Yên làng cũ xa xăm quá

Mờ vết xe trâu, bóng mẹ hiền

 

Khi con bán chữ mua cơm áo

Tóc mẹ thúng bông rối mái đầu

Ngồi kể chuyện buồn đêm Chợ Quán

Quãng đời cay đắng, chuyện xe trâu.

 

Một chiếc xe trâu bao hột giống

Đổi cho con một kiếp làm thơ

Nếu không có mẹ, thơ và mộng

Con chết còn hơn sống kiếp hờ

 

Trời hỡi, mẹ ơi con bất hiếu

Nửa đời, sự nghiệp trắng hai tay

Tại sao con chằng đi ăn cướp

Cho mẹ, cho con bớt đọa đày

 

Mẹ bảo: “Mọi nghề đều quý trọng

Con ơi cứ sống, cứ làm thơ

Bạc tiền danh vọng như mây nổi

KIÊN GIANG