Theo Bộ GD-ĐT, mô hình hợp tác “Nhà nước – nhà trường – doanh nghiệp” chính là “chìa khóa” của phương pháp tiếp cận để tạo nên sự đột phá trong phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số ở thời gian tới.
Hơn 300 đại biểu từ các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, hiệp hội, tổ chức quốc tế và khoảng 5.000 sinh viên đã tham gia hội nghị “Thúc đẩy hợp tác “ba nhà” – Đồng hành đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững” diễn ra tại TP.HCM chiều 7-11.
Hội nghị do Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM phối hợp Cổng thông tin Khu công nghiệp Việt Nam, Hiệp hội các Doanh nghiệp Khu công nghiệp TP.HCM và Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ TP.HCM tổ chức nhằm cụ thể hóa Nghị quyết số 57 và Nghị quyết số 71 của Bộ Chính trị; xác lập mô hình hợp tác chiến lược giữa “Nhà nước – nhà trường – doanh nghiệp”, hướng tới nền công nghiệp Việt Nam đổi mới, bền vững và tự chủ.
Cần cơ chế phối hợp thực chất, lâu dài, cùng có lợi giữa “ba nhà”
Tại hội nghị, TS. Trần Nam Tú (Phó Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và Thông tin – Bộ GD-ĐT) đã chỉ ra, mô hình hợp tác “ba nhà” ở Việt Nam được khởi phát trước năm 2010 nhưng dưới hình thức hợp tác đơn lẻ, doanh nghiệp chủ yếu tuyển dụng mà chưa tham gia thiết kế chương trình. Nhà nước chỉ định hướng và vẫn còn thiếu khung pháp lý.
Giai đoạn 2010-2015, nước ta đã hình thành khung chính sách trong đó khuyến khích hợp tác, gắn kết Nhà nước – nhà trường – doanh nghiệp; tuy nhiên, hợp tác còn hạn chế, thiếu chia sẻ lợi ích.
Đến giai đoạn 2016-2020, việc hợp tác “ba nhà” đã được mở rộng và thể chế hóa. Chương trình đào tạo gần với nhu cầu doanh nghiệp; Nhà nước hình thành khung pháp lý; song việc phối hợp còn chồng chéo, thiếu tài trợ.
Từ năm 2021 đến nay là giai đoạn hội nhập, sáng tạo. Việc đào tạo đã gần sản xuất kinh doanh và thực tiễn; doanh nghiệp đặt hàng nghiên cứu, ứng dụng; Nhà nước kiến tạo, điều phối lợi ích.
Ông Tú nhấn mạnh vai trò quan trọng của mô hình hợp tác “ba nhà” trong đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững. Ông cho rằng, mô hình này chính là “chìa khóa” của phương pháp tiếp cận để tạo nên sự đột phá trong phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số ở thời gian tới.
Các ý kiến tại hội nghị cũng khẳng định, trường ĐH không chỉ đào tạo nhân lực mà sẽ trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và chuyển đổi sản xuất thực tiễn. Đây là bước tiến then chốt để gắn kết “nghiên cứu – sản xuất – thị trường”, đưa khoa học – công nghệ thành động lực tăng trưởng.
PGS.TS Châu Đình Thành (Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM) nhận định, phát triển nguồn nhân lực công nghiệp là đầu tư cho con người. Đây là đòn bẩy chiến lược để nâng cao năng lực sản xuất, thúc đẩy tăng trưởng xanh và khẳng định vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu. Để làm được điều đó, cần một cơ chế phối hợp thực chất, lâu dài và cùng có lợi giữa “ba nhà”.
Mô hình này tương đồng với các ĐH hàng đầu thế giới – nơi những hoạt động nghiên cứu ứng dụng tập trung chủ yếu từ nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp; được đặt hàng, tài trợ nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Việc trao vai trò trung tâm cho nhà trường sẽ mở ra không gian để các trường tham gia sâu vào hoạt động sản xuất, góp phần hình thành nền công nghiệp tri thức Việt Nam.
Sẽ có mô hình đầu tiên cho hợp tác “ba nhà” kiểu mới
Từ góc độ doanh nghiệp, ông Võ Văn Thân (Chủ tịch Hiệp hội các Doanh nghiệp Khu công nghiệp TP.HCM) nhìn nhận, trong các khu chế xuất, khu công nghiệp của TP.HCM hiện có khoảng 1.700 doanh nghiệp nhưng mức độ hợp tác với trường ĐH vẫn còn hạn chế.
Một số rào cản phổ biến được ông chỉ ra như: Thiếu cơ chế kết nối và thông tin minh bạch giữa doanh nghiệp và trường học; có sự khác biệt trong mục tiêu hợp tác; hạn chế về cơ chế tài chính, chia sẻ lợi ích và sở hữu trí tuệ.
Tuy nhiên, cũng theo ông Thân, hiện TP.HCM đang triển khai đề án phát triển khu công nghiệp thế hệ mới, từng bước thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 và xây dựng mô hình Trung tâm Chuyển đổi sản xuất tiên tiến (AMTC) đặt trong khuôn viên các trường ĐH kỹ thuật. Đây chính là nền tảng cho hợp tác “ba nhà”, nơi doanh nghiệp có thể thử nghiệm công nghệ, nhà trường nghiên cứu và đào tạo, còn Nhà nước kiến tạo cơ chế hỗ trợ.
Ngoài ra, xu thế “đầu tư xanh – sản xuất tuần hoàn – năng lượng tái tạo” đang mở ra hàng loạt cơ hội hợp tác giữa doanh nghiệp công nghiệp và trường ĐH trong các lĩnh vực: Kỹ thuật môi trường, cơ điện tử, tự động hóa, AI, vật liệu mới, năng lượng tái tạo, quản trị chuỗi cung ứng xanh…
Chính vì vậy, ông Thân đề xuất tạo cơ chế “đặt hàng” từ doanh nghiệp đến trường ĐH. Khi đó, doanh nghiệp nêu bài toán, nhà trường nghiên cứu và đề xuất giải pháp, Hiệp hội các Doanh nghiệp Khu công nghiệp TP.HCM làm cầu nối triển khai thử nghiệm. Mô hình này giúp rút ngắn khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn.
Đặc biệt, theo ông, cần có chính sách ưu đãi doanh nghiệp tham gia hợp tác “ba nhà” về thuế, tiền thuê đất, vốn vay cho đầu tư vào R&D, chuyển đổi xanh hoặc hợp tác đào tạo với trường ĐH.
Được biết, sáng kiến thành lập Trung tâm Chuyển đổi sản xuất tiên tiến (AMTC) đã được Cổng thông tin Khu công nghiệp Việt Nam và Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM phối hợp xây dựng. Trung tâm được định hướng trở thành nền tảng kết nối thực chất giữa “ba nhà”, nơi nghiên cứu, thử nghiệm và triển khai giải pháp chuyển đổi phù hợp với doanh nghiệp Việt.
Trung tâm sẽ trở thành hình mẫu đầu tiên cho hợp tác “ba nhà” kiểu mới, sẽ là nút giao đổi mới sản xuất. Tại đây, doanh nghiệp tìm giải pháp phù hợp; nhà nghiên cứu tiếp cận dữ liệu thực tiễn; sinh viên học tập trên hệ thống thật (robot, IoT, tự động hóa, nhà máy thông minh).
| Trong khuôn khổ hội nghị đã diễn ra tọa đàm “Kết nối bền vững để đổi mới phát triển sản xuất công nghiệp” và lễ ký kết hợp tác giữa Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM với các doanh nghiệp, tổ chức trong nhiều lĩnh vực như đào tạo nhân lực kỹ thuật cao gắn với thực tiễn; hợp tác R&D và chuyển giao công nghệ; thúc đẩy sản xuất thông minh và bền vững. |
Mê Tâm
Bình luận (0)