Mở lối sinh kế xanh

Từ vẻ đẹp của những cánh rừng, làn điệu dân ca, điệu múa đặc sắc và sự hấp dẫn của ẩm thực truyền thống, người dân vùng cao Hòa Vang (TP.Đà Nẵng) đang viết lại câu chuyện phát triển kinh tế trên chính đất rừng quê hương. Du lịch cộng đồng gắn với nông nghiệp sinh thái không chỉ mang lại sinh kế mà còn giúp họ gìn giữ bản sắc, gìn giữ rừng, mở ra một lối đi xanh đầy hy vọng cho tương lai bền vững.

Những già làng đang chia sẻ cùng du khách về văn hóa truyền thống quê xứ của mình

Hướng đi mới từ vùng đất “cũ”

Trong dòng chảy phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp không khói, du lịch cộng đồng gắn với nông nghiệp sinh thái đang trở thành một xu hướng nổi bật tại TP.Đà Nẵng.

Trong câu chuyện về chọn lối đi này, còn nhớ đầu năm 2023, HTX Nông nghiệp sinh thái và Du lịch cộng đồng Nam Yên ra đời tại xã Hòa Bắc, tập hợp gần 200 thành viên. Khác với hình dung đơn thuần về dịch vụ đón khách, HTX là nơi phối hợp giữa sản xuất nông nghiệp hữu cơ, giữ rừng tự nhiên và tổ chức các hoạt động du lịch trải nghiệm mang đậm màu sắc văn hóa của đồng bào Cơ Tu. Du khách đến đây được tham gia trồng trọt, nấu ăn, dệt thổ cẩm, chơi đàn abel, múa tung tung da dá… Không ai là khán giả đơn thuần. Mỗi người dân là một chủ thể tích cực, mỗi hoạt động là một mắt xích trong chuỗi giá trị khép kín giữa thiên nhiên – văn hóa – kinh tế. Nhờ đó, chỉ trong thời gian ngắn, Nam Yên đã đón hàng ngàn lượt khách, tạo nguồn thu ổn định cho nhiều hộ dân.

Tại thôn Tà Lang – Giàn Bí cũng thuộc xã Hòa Bắc, mô hình tổ du lịch cộng đồng hoạt động suốt 5 năm qua đã chính thức nâng tầm thành HTX với hơn 90 thành viên. Ngoài đón khách tham quan, HTX còn phát triển mạnh mô hình học tập trải nghiệm dành cho học sinh, sinh viên. Những buổi “lên rừng – xuống ruộng”, khám phá lớp học giữa thiên nhiên, trở thành cầu nối cảm xúc và tri thức, giúp các bạn trẻ hiểu hơn về rừng, về văn hóa dân tộc, về nếp sống bền vững.

Không chỉ vùng núi, tại xã ven đô Hòa Châu – nơi có thế mạnh về sản xuất nông nghiệp – HTX Du lịch cộng đồng nông nghiệp sinh thái Hòa Châu cũng vừa ra đời. Với hướng đi khai thác các giá trị nông nghiệp truyền thống như tráng mì, làm bánh, đan lát và xây dựng mô hình homestay, điểm tham quan nông trại. Nơi đây hứa hẹn trở thành điểm đến mới lạ, hấp dẫn cho du khách muốn khám phá cuộc sống nông thôn xứ Quảng.

Những lớp học dưới tán rừng

Một trong những điểm độc đáo của du lịch cộng đồng tại Hòa Vang là sự tương tác sống động giữa người dân và du khách. Ở đây, không có khái niệm “khách – chủ” rạch ròi, tất cả đều cùng học, cùng làm, cùng cảm nhận. Hình ảnh những người nông dân dẫn đoàn sinh viên đi qua từng luống cây, giới thiệu từng loại cây rừng: trám trắng, chôm chôm rừng, lim xanh… kể lại hành trình tích lũy kinh nghiệm trồng rừng, đã biến chuyến đi trở thành bài học sinh động về bảo vệ môi trường. Mảnh vườn của người dân ở Hòa Bắc giờ đây không chỉ là không gian sản xuất mà còn là lớp học tự nhiên, nơi mỗi chiếc lá, mỗi hòn đất đều chứa đựng kiến thức và tình yêu với đất.

Anh Nguyễn Trung – chủ homestay vui vẻ cho biết, du khách đến Hòa Bắc vừa được thưởng thức các loại quả trong vườn nhà, vừa được hướng dẫn cách gieo hạt để nảy mầm thành cây giống, tra cứu thông tin thực vật qua điện thoại. Những trải nghiệm tưởng như nhỏ nhặt ấy để lại ấn tượng sâu đậm và khiến du khách thích thú khi được tự tay mình làm việc của người nông dân.

Không chỉ mang lại lợi ích cho người dân địa phương, du lịch cộng đồng còn là lời giải cho bài toán đa dạng hóa sản phẩm của ngành du lịch Đà Nẵng. Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, những tour biển – phố dần trở nên bão hòa, thì việc đưa du khách đến với các bản làng, ruộng đồng, lớp học xanh… đang mở ra những lối đi khác biệt.

Ông Nguyễn Thúc Dũng – Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Hòa Vang cho biết, xác định du lịch cộng đồng là một trong những mũi nhọn phát triển trong thời gian tới của địa phương. Với đặc điểm dân cư đa dạng, văn hóa đặc sắc và điều kiện tự nhiên phong phú, Hòa Vang có tiềm năng trở thành trung tâm du lịch sinh thái và nông nghiệp xanh của Đà Nẵng. Chính quyền địa phương sẽ tiếp tục hỗ trợ hạ tầng, nâng cao năng lực cho các HTX và xây dựng thương hiệu sản phẩm gắn với bản sắc từng vùng”.

Tuy nhiên, để phát triển bền vững, cần tránh tình trạng “mở ồ ạt – làm rời rạc”. Việc thành lập hàng loạt HTX mà thiếu quy hoạch, thiếu định hướng chiến lược có thể khiến sản phẩm bị trùng lặp, thiếu cá tính, dẫn đến “làm nhiều mà không mạnh”. Do đó, vai trò của chính quyền, cơ quan chuyên môn và doanh nghiệp là hết sức quan trọng trong việc hỗ trợ xây dựng sản phẩm đặc trưng, nâng cao năng lực truyền thông, kết nối thị trường và giữ gìn giá trị nguyên bản của mỗi làng du lịch.

Hiền Lương