Những tiến bộ vượt bậc trong phẫu thuật thần kinh vùng não chức năng, đặc biệt là kỹ thuật “mổ tỉnh”, đang mở ra hướng điều trị mới cho người bệnh thần kinh tại Việt Nam.
Tại Hội nghị Ngoại thần kinh 2025 do Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (BV ĐHYD) tổ chức, các chuyên gia đầu ngành trong và ngoài nước đã cùng chia sẻ kinh nghiệm, cập nhật công nghệ hiện đại và thảo luận các ca lâm sàng phức tạp.
Từ cứu sống bệnh nhân đến nâng chất lượng sống
PGS.TS.BS Nguyễn Minh Anh – Phó Giám đốc BV ĐHYD TP.HCM phát biểu khai mạc nhấn mạnh: “Phẫu thuật thần kinh hiện đại không chỉ dừng lại ở việc xử lý tổn thương, mà phải đặt người bệnh làm trung tâm, hướng tới việc bảo tồn tối đa chức năng thần kinh và nâng cao chất lượng sống. Hội nghị hôm nay chính là cơ hội để cộng đồng y khoa cùng nhau học hỏi, lan tỏa và áp dụng những tiến bộ mới, giúp thực hành lâm sàng của chúng ta tiệm cận chuẩn quốc tế”.
Trong nhiều thập niên, phẫu thuật thần kinh được xem là “bức tường cao” của y học bởi độ chính xác tuyệt đối mà nó đòi hỏi. Mỗi thao tác nhỏ trong vùng não đều có thể ảnh hưởng đến vận động, ngôn ngữ hoặc nhận thức của người bệnh. Chính vì vậy, những tiến bộ trong công nghệ hình ảnh, vi phẫu, định vị và theo dõi điện sinh lý đã mở ra một kỷ nguyên mới cho ngoại thần kinh Việt Nam.
Các báo cáo tại hội nghị cho thấy, công nghệ hình ảnh học trước mổ đang ngày càng tinh vi, giúp bác sĩ xác định chính xác vị trí tổn thương, lên kế hoạch phẫu thuật cá thể hóa cho từng trường hợp. Song song đó, kỹ thuật gây mê – hồi sức cũng đạt bước tiến vượt bậc. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa phẫu thuật viên và ê-kíp gây mê đã cho phép thực hiện phẫu thuật sọ thức tỉnh (awake craniotomy) – kỹ thuật tiên tiến hàng đầu hiện nay. Trong quá trình mổ, người bệnh tỉnh táo, có thể nói chuyện, cử động hoặc thực hiện các thao tác theo yêu cầu của bác sĩ. Điều này giúp đội ngũ phẫu thuật theo dõi tức thời phản ứng của não, đảm bảo không ảnh hưởng đến các vùng chức năng quan trọng như vận động và ngôn ngữ.
TS.BS Trương Thanh Tình – Trưởng khoa Ngoại thần kinh BV ĐHYD chia sẻ: “Chúng tôi từng tiếp nhận một trường hợp khối u nằm sát vùng vận động, nếu phẫu thuật theo cách truyền thống thì nguy cơ liệt sau mổ là rất cao. Tuy nhiên, nhờ áp dụng kỹ thuật mổ tỉnh, bệnh nhân tỉnh táo suốt quá trình phẫu thuật, phản hồi liên tục với bác sĩ, giúp chúng tôi lấy bỏ tối đa khối u mà vẫn bảo tồn hoàn toàn khả năng đi lại, sinh hoạt”.
Đằng sau thành công ấy là sự phối hợp hoàn hảo của nhiều chuyên khoa – từ gây mê, thần kinh học, hồi sức đến tâm lý. Người bệnh được tư vấn, chuẩn bị tâm lý kỹ lưỡng trước khi bước vào ca mổ đặc biệt, trong đó, họ vừa là “bệnh nhân”, vừa là “đồng đội” của bác sĩ. Với cách tiếp cận này, phẫu thuật không còn đơn thuần là thao tác kỹ thuật, mà trở thành quá trình tương tác, đồng hành giữa thầy thuốc và người bệnh.
Không chỉ giúp giảm thiểu biến chứng, kỹ thuật mổ tỉnh còn mang lại lợi ích kinh tế – xã hội đáng kể. Thời gian nằm viện rút ngắn, bệnh nhân sớm phục hồi và quay lại sinh hoạt bình thường, giảm gánh nặng chăm sóc cho gia đình. Những thành công bước đầu của BV ĐHYD đã mở ra hy vọng lớn cho nhiều bệnh nhân có tổn thương phức tạp vùng não chức năng, vốn trước đây bị xem là “bất khả thi” trong điều trị.
Công nghệ hỗ trợ phẫu thuật – “mắt thần” trong phòng mổ
Một trong những điểm nhấn của hội nghị năm nay là loạt báo cáo chuyên sâu về ứng dụng hệ thống định vị và theo dõi điện sinh lý trong phẫu thuật. Các chuyên gia ví đây là “hệ thống cảnh báo sớm”, giúp phẫu thuật viên định hướng đường mổ an toàn, nhận biết sớm nguy cơ tổn thương thần kinh và kịp thời điều chỉnh thao tác. Khi kết hợp với kính vi phẫu độ phân giải cao, hệ thống này cho phép xử lý khối u hoặc dị dạng mạch máu trong vùng sâu của não mà không làm ảnh hưởng các cấu trúc lân cận.
Bên cạnh các thành tựu kỹ thuật, hội nghị còn tập trung thảo luận hướng phát triển bền vững của ngành ngoại thần kinh Việt Nam. Theo các chuyên gia, thách thức lớn nhất hiện nay là việc triển khai kỹ thuật tiên tiến tại các bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến huyện – nơi còn thiếu trang thiết bị hiện đại và nguồn nhân lực có tay nghề cao.
Để khắc phục khoảng cách này, BV ĐHYD đang giữ vai trò nòng cốt trong đào tạo, chuyển giao kỹ thuật và xây dựng mạng lưới hợp tác chuyên môn trên toàn quốc. Thông qua các chương trình hội thảo, khóa huấn luyện và thực hành lâm sàng, nhiều bác sĩ trẻ đã được tiếp cận, học hỏi và thực hành trực tiếp các kỹ thuật tiên tiến. Đây cũng là hướng đi thể hiện triết lý “chia sẻ tri thức để cứu người bệnh nhiều hơn” mà BV ĐHYD kiên trì theo đuổi suốt nhiều năm qua.
Theo định hướng của BV ĐHYD, trong 5-10 năm tới, phẫu thuật thần kinh vùng não chức năng sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ nhờ ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ thực tế ảo (VR) và các phương pháp phẫu thuật ít xâm lấn. AI có thể hỗ trợ lập kế hoạch mổ, phân tích hình ảnh não bộ, dự báo nguy cơ tổn thương; còn VR giúp bác sĩ mô phỏng ca phẫu thuật trước khi thực hiện thật, giảm thiểu sai sót và tăng độ chính xác.
Những hướng đi này cho thấy sự hội tụ giữa y học, công nghệ và nhân văn – ba yếu tố cốt lõi của phẫu thuật thần kinh hiện đại. Không chỉ cứu sống, mà còn trả lại cho người bệnh cơ hội sống một cuộc đời trọn vẹn, tự chủ và đầy hy vọng.
Thủy Phạm
Bình luận (0)