Bộ GD-ĐT đã có văn bản hướng dẫn việc mời chuyên gia, nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên tham gia các hoạt động giáo dục trong trường phổ thông. Theo Bộ GD-ĐT, hướng dẫn trên nhằm hiện thực hóa Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị, chỉ thị dạy học 2 buổi/ngày của Thủ tướng Chính phủ.
Theo đó, Bộ GD-ĐT đề nghị nhà trường ưu tiên mời 4 nhóm, gồm: Các chuyên gia, nhà khoa học; nghệ nhân, nghệ sĩ; huấn luyện viên; vận động viên. Các nhóm đối tượng trên tham gia giảng dạy tại trường phổ thông đối với các môn học, hoạt động giáo dục quy định tại chương trình giáo dục phổ thông theo các tiết học hoặc chuyên đề bảo đảm kế hoạch giáo dục nhà trường, kế hoạch môn học, hoạt động giáo dục và đáp ứng được yêu cầu cần đạt theo quy định của chương trình mới.
Hiện thực hóa chủ trương của chương trình mới
Việc mời nghệ sĩ ở các lĩnh vực âm nhạc, kịch, múa, điện ảnh, mỹ thuật… vào trường học dạy hoặc giao lưu không phải là cách làm mới. Ở nhiều nước họ đã làm từ lâu, và tại Việt Nam cũng có vài mô hình kiểu “nghệ sĩ đến trường” trước đây và hiện nay của các đài truyền hình để truyền cảm hứng, rèn kỹ năng mềm cho học sinh. Nói chung, chủ trương này hướng tới hai mục tiêu chính là giáo dục toàn diện cho người học và giúp người học tiếp xúc thực tế với nghề nghiệp, kỹ năng biểu diễn, sáng tạo… Ưu điểm nổi bật của hoạt động này là tạo ra môi trường học tập sinh động, gắn kết lý thuyết với đời sống, học sinh hứng thú hơn với các môn nghệ thuật. Học sinh được học từ người có kinh nghiệm thực tế, được cập nhật xu hướng mới không có trong sách vở. Và nhằm góp phần phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp; tạo cầu nối văn hóa – nghệ thuật giữa nhà trường và xã hội.
Lâu nay, chẳng hạn tại TP.HCM, chúng tôi thấy thi thoảng một số trường vẫn mời các nghệ sĩ, diễn giả về biểu diễn, nói chuyện với học sinh. Tổ ngữ văn nhiều trường chủ động tổ chức cho học sinh xem kịch tại các nhà hát để giao lưu với nghệ sĩ. Nhưng các buổi ngoại khóa này bị giới hạn về thời gian và đối tượng tham gia, chưa thể đồng bộ và liên tục được. Trong khi đó, yêu cầu của chương trình mới là nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh, rút ngắn khoảng cách giữa sách vở, nhà trường và cuộc sống. Vì vậy, chủ trương trên là vô cùng ý nghĩa và cần thiết. Trong đó có cả những môn học bắt buộc như hoạt động giáo dục hướng nghiệp, giáo dục địa phương.
Giải pháp từ thực tế khó khăn ở nhà trường
Khó khăn thứ nhất đứng về mặt tâm lý chung của các nghệ sĩ, vì họ chưa quen và thường ít “mặn mà” với môi trường học đường. Nhiều giáo viên phụ trách công tác trợ lý thanh niên, thư viện, hoặc giáo viên ngữ văn khi thực hiện các chuyên đề… đều than khó về việc mời nghệ sĩ, nhà thơ, nhà văn về giao lưu với học sinh. Cô P.H.Nga (phụ trách thư viện tại Trường THPT Tây Thạnh, phường Tây Thạnh, TP.HCM) từng thở than với người viết bài này: “Thực ra tôi rất muốn mời các tác giả viết sách về nói chuyện với học sinh khi cho các em tham gia cuộc thi viết về “cuốn sách tôi yêu”. Nhưng thấy họ từ chối suốt, nên tôi cũng ngại, vì vậy dự định bao nhiêu năm rồi mà không có tác giả nào về trường để giao lưu”. Hoặc là chi phí khá cao, các bộ phận không trả thù lao nổi. Nếu vận động từ học sinh thì gây khó khăn cho phụ huynh. Vì vậy, giải pháp thứ nhất là nhà trường cần làm sao để thu hút nghệ sĩ, xóa bỏ tâm lý “e dè” nơi họ, mà bài toán về yếu tố tài chính là yêu cầu đầu tiên.
Khó khăn thứ hai là khung pháp lý để thực hiện. Hiện nay, tình hình chung của hầu hết các trường là khung này chưa được định hình rõ ràng, do chủ trương này còn rất mới. Mặc dù Bộ GD-ĐT đã có hướng dẫn, nhưng sự gắn kết giữa nhà trường và nghệ sĩ chưa được cụ thể hóa về tiêu chuẩn, rồi các cách thức hợp đồng, chế độ đãi ngộ và chương trình giảng dạy lâu dài như thế nào thì còn là bài toán thứ hai nhà trường cần cân nhắc.
Thứ ba, khi mời các nghệ sĩ giảng dạy thì nhà trường cần phải phối hợp với giáo viên chuyên môn ở trường như thế nào để bảo đảm nội dung phù hợp tâm lý lứa tuổi và chương trình giáo dục. Cho nên, về lâu dài, nhà trường cần xây dựng kế hoạch hoạt động cụ thể, thông tin trên trang tin của trường. Cần xây dựng đề án cụ thể về mục tiêu, nội dung, thời lượng, chuẩn đầu ra cho học sinh. Hầu hết nghệ sĩ thường giỏi nghề nhưng chưa quen phương pháp sư phạm, nếu chỉ truyền cảm hứng mà thiếu kỹ năng giảng dạy thì hiệu quả có thể thấp. Nên cần có kế hoạch bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cơ bản cho nghệ sĩ trước khi họ vào giảng dạy. Cách làm, chẳng hạn khi mời nghệ sĩ phối hợp với giáo viên thì phân công cụ thể nghệ sĩ hướng dẫn thực hành, giáo viên đảm bảo kiến thức cơ bản, phương pháp. Ngoài ra, cần xây dựng khâu đánh giá kết quả học sinh và kế hoạch điều chỉnh.
Gợi ý xây dựng mô hình mời nghệ sĩ về trường dạy
Phó hiệu trưởng một trường THPT (trường có bề dày về hoạt động ngoại khóa) tại TP.HCM đã chia sẻ các kinh nghiệm xây dựng kế hoạch mời nghệ sĩ vào trường học với nhiều bước cụ thể. Theo đó, bước một là xác định mục tiêu: Tạo môi trường học tập sinh động, giúp học sinh tiếp cận nghệ thuật chân thực. Gắn kết lý thuyết trên lớp với thực tiễn qua trải nghiệm trực tiếp. Phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu nghệ thuật cho học sinh. Bước hai, nhà trường cần xác định đối tượng mời là ai (ca sĩ, nhạc sĩ, diễn viên, họa sĩ, nhà văn, nhà thơ…); là người có uy tín trong lĩnh vực nghệ thuật, có khả năng giao tiếp với học sinh không. Sau đó, bước ba là cần xác định hình thức triển khai như lập các câu lạc bộ nghệ thuật, mỹ thuật, văn học, âm nhạc, kịch – múa… Mời nghệ sĩ tham gia với vai trò cố vấn, hướng dẫn chuyên đề hằng tháng hoặc theo nhu cầu tiết học chuyên đề. Có thể mời nghệ sĩ về dạy một chuyên đề tích hợp vào môn học (chẳng hạn nhà thơ nói về thơ ca trong giờ ngữ văn, họa sĩ hướng dẫn vẽ tranh trong giờ mỹ thuật). Tổ chức giao lưu trò chuyện “mở”, hỏi đáp với học sinh, chia sẻ kinh nghiệm sáng tạo, định hướng nghề nghiệp. Hoặc triển lãm, biểu diễn, trưng bày sản phẩm nghệ thuật, nghệ sĩ biểu diễn…
Về quy trình tổ chức, vị phó hiệu trưởng này chia sẻ kinh nghiệm: Cần khảo sát nhu cầu của giáo viên, học sinh xem quan tâm lĩnh vực nào rồi mới lên danh sách nghệ sĩ có chuyên môn phù hợp. Cần lập kế hoạch cụ thể như thời gian, địa điểm, nội dung, dự toán chi phí. Kết hợp công tác truyền thông theo cách vẽ poster, dùng loa phát thanh, mạng xã hội trường để tạo không khí. Sau khi thực hiện một thời gian, cần có đánh giá lại công tác thực hiện. Rồi lấy ý kiến phản hồi từ học sinh, giáo viên, nghệ sĩ để tổng hợp, điều chỉnh cho hoạt động lần sau. “Với nỗ lực trên, hy vọng học sinh hiểu hơn về nghệ thuật và có động lực học tập. Trường học trở nên sinh động, gắn bó sâu sắc với đời sống hơn. Hình ảnh nhà trường cũng được nâng cao trong cộng đồng”, vị phó hiệu trưởng trên nhận xét.
Hậu Nguyên
Bình luận (0)