Đề thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập năm 2026 môn ngữ văn rất mở, giúp học sinh phát huy được tối đa năng lực, thế mạnh, song cũng đòi hỏi các em trong quá trình học phải nỗ lực tự học, tự đọc, không thể học tủ, học vẹt.
Đề thi phát huy tối đa năng lực người học
Căn cứ vào hướng dẫn ôn tập của Sở GD-ĐT TP.HCM về cấu trúc, yêu cầu đánh giá và bảng năng lực, cấp độ tư duy đề tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập năm 2026 môn ngữ văn, có thể thấy cơ bản giữ ổn định như năm 2025. Tuy nhiên, theo đề tham khảo, có thể thấy đề đã có độ mở rộng, nhấn mạnh vào năng lực tư duy, phản biện của học sinh, hướng tiếp cận giúp học sinh phát huy tối đa năng lực, sở trường. Cụ thể, với phần nghị luận văn học: Câu hỏi đi từ dễ đến khó và có sự phân hóa được học sinh rõ rệt từ nhận biết, thông hiểu đến vận dụng và sáng tạo để giúp cho học sinh phát huy năng lực, sở trường của mình. Viết đoạn văn nghị luận văn học thì học sinh phải biết trích dẫn và phân tích hợp lý từ văn bản đã học, không thể học tủ, học vẹt.
Với phần nghị luận xã hội thể hiện trong đọc hiểu văn bản thông tin cần xác định và phân tích được tác dụng của hình ảnh? Đây chính là sự đa dạng về sinh học và tích hợp liên môn. Đặc biệt, trong phần viết bài nghị luận xã hội (4 điểm), có thể thấy yêu cầu đã mở hơn cho các em lựa chọn một trong hai đề, và đều hướng đến những giá trị cốt lõi và giáo dục rất gần gũi: Thái độ của con người với các mối quan hệ thế giới tự nhiên và giá trị cá nhân đối với cộng đồng, và đưa ra các đề xuất, giải pháp.
Trong phần đề xuất giải pháp thì chính là giúp cho học sinh thể hiện được tư duy phản biện và khả năng sáng tạo của mình. Đây chính là đã phát huy được sự tập trung đánh giá năng lực vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống và học sinh có thể thể hiện được tư duy logic, độc lập và thái độ sống của mình trước một vấn đề của xã hội.
Có thể thấy, đề tham khảo phù hợp với năng lực học sinh, giúp học sinh phát huy được tính chủ động trong các câu hỏi. Đề tham khảo và hướng dẫn ôn tập của Sở GD-ĐT rất mở, học sinh không nên căn cứ vào một chủ đề nào đó để ôn tập, ví dụ như đề tham khảo chỉ đề cập đến truyện thì học sinh không nên chỉ ôn tập truyện mà bỏ mảng thể loại thơ, sẽ thiếu sự đa dạng khi làm bài.
Học sinh không thể học tủ, học vẹt
Cần nhấn mạnh rằng, đề tham khảo chỉ là một trong các dạng đề thi nên các em không học tủ theo, phải nắm kỹ phương pháp và đọc nhiều sách để mở rộng kiến thức, rèn ngôn ngữ diễn đạt, cách lập luận và chú ý thêm các bằng chứng từ trong thực tế để bổ sung cho phần viết nghị luận xã hội thêm thuyết phục và phong phú hơn. Tính mở của đề giúp học sinh phát huy được tối đa năng lực, thế mạnh của bản thân song cũng là khó khăn và thách thức với những em không có sự chủ động, tự học trong quá trình học. Ngoài nắm vững kiến thức mà thầy cô giảng dạy thì mỗi học sinh cần có sự chủ động đọc thêm, tìm hiểu thêm kiến thức thực tế. Tuy nhiên, trong quá trình học, học sinh phải chủ động tìm, đọc thêm để bổ sung các dẫn chứng, nhất là viết văn nghị luận xã hội. Theo dõi thời sự để có thêm dẫn chứng phù hợp với tùy từng chủ đề.
Với việc đề ra các ngữ liệu không nằm trong sách giáo khoa thì đến giờ này học sinh đã rất quen, song hạn chế của đa số học sinh đó là kiến thức thực tế chưa phong phú, vì vậy không thể diễn đạt phát huy được hết yêu cầu của đề dù là vấn đề đề cập gần gũi. Hạn chế này đến từ thói quen ít đọc sách, ít tìm kiếm thông tin của học sinh, vốn ngôn từ còn hạn chế. Và chính vì yếu kiến thức thực tế nên phần liên hệ thực tế bài học của bản thân vẫn là phần khiến nhiều học sinh gặp khó khăn khi làm bài. Một số học sinh lại yếu kỹ năng diễn đạt, thể hiện bài viết lủng củng.
Với Chương trình giáo dục phổ thông 2018 dạy theo đặc điểm, thể loại, vì vậy học sinh chỉ cần nhận diện được đặc điểm thể loại và những hình ảnh chi tiết thông qua thông hiểu, học sinh hiểu được ý nghĩa hình ảnh đó là trả lời được. Đa số học sinh đã làm được điều này.
| Ôn tập theo từng giai đoạn
Trong quá trình học, học sinh cần xây dựng kế hoạch ôn tập theo từng giai đoạn. Trong đó, học kỳ I học sinh tập trung vào: Đọc hiểu và viết đoạn văn nghị luận văn học. Các em tập trung vào các văn bản thơ, truyện và văn bản thông tin. Giáo viên có thể giao bài ôn tập trên LMS 360 để học sinh luyện thêm. Sang học kỳ II, học sinh tập trung hơn về nghị luận xã hội. Các em phải nắm chắc phương pháp làm bài và rèn kỹ năng lập luận, đưa ra lý lẽ và bằng chứng phù hợp, thuyết phục… Sau khi kiểm tra xong học kỳ II, các em sẽ tập trung ôn tập và luyện các đề theo đúng cấu trúc thi tuyển sinh 10. Riêng phần tiếng Việt năm nay có một sự thay đổi, đó là không giới hạn đơn vị kiến thức trong sách giáo khoa lớp 9 như năm trước mà sẽ ở tất cả đơn vị kiến thức từ lớp 6, 7, 8, 9 nên các em phải chú ý ôn tập và nắm vững. |
Do vậy, tính phân loại của đề chính là ở việc khi học sinh tiếp nhận văn bản và trả lời các câu hỏi, các em diễn đạt được đủ nội dung. Có những em chỉ có thể trả lời chung chung, không đề cập được cụ thể đến nội dung yêu cầu. Đặc biệt, tính phân loại nằm ở phần viết trong đề. Đối với phần này, đa phần học sinh đã nắm vững phương pháp, tuy nhiên việc phân loại là những học sinh diễn đạt được sâu các yêu cầu của đề. Đối với nghị luận văn học, tính phân loại là học sinh phát hiện ra chi tiết, nhận diện chủ đề, nghệ thuật đặc sắc. Đây là phần học sinh yếu.
Trong quá trình học và ôn tập, học sinh cần nắm vững được các dạng đề, kiến thức, nắm chắc và hiểu kiến thức thầy cô giảng dạy. Với phần nghị luận xã hội, các em cần nắm được kiểu bài, phương pháp, rèn luyện thường xuyên, chú ý cách viết và bổ sung thêm kiến thức thực tế đời sống để làm phong phú thêm dẫn chứng, bằng chứng nghị luận, tăng tính thuyết phục. Học sinh tuyệt đối không học vẹt, bởi vì học vẹt thì không thể đáp ứng được yêu cầu của đề. Thay vào đó, các em cần hiểu được bản chất của kiến thức thì mới trả lời được sát các yêu cầu.n
Yến Hoa (ghi)
Hà Thị Thu Thủy
(Tổ trưởng Tổ ngữ văn Trường THCS
Hà Huy Tập, phường Gia Định)
Bình luận (0)