Một năm triển khai Dự án giáo dục Đại học 2: Nhiều bước phát triển đáng khích lệ

Đến dự Hội nghị có sự tham gia của 22 trường ĐH trong cả nước cùng các đại biểu đại diện cho Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch đầu tư, Ngân hàng nhà nước Việt Nam, Bộ NN& PTNT, Bộ LĐ-TB&XH cùng các thành viên của Hội đồng chỉ đạo liên Bộ và đại diện nhà tài trợ Ngân hàng Thế giới (WB).

Sau một năm triển khai dự án GDĐH 2, cùng với những đổi mới về kinh tế, Việt Nam đã có những bước chuyển biến và phát triển đáng khích lệ trong lĩnh vực GD ở tất cả các cấp học, các trình độ đào tạo, đặc biệt là GD Đại học. Với thiết kế, Dự án gồm 3 thành phần quan trọng: Thành phần 1: phát triển chính sách GDĐH; Thành phần 2: tăng cường năng lực giảng dạy và nghiên cứu cho các trường ĐH; Thành phần 3: quản lí, đánh giá và giám sát dự án. Qua một năm khởi động và bắt đầu thực hiện, Dự án đạt được những kết quả đáng khích lệ.

Ở thành phần 1, Dự án đã xây dựng các chính sách về quản trị GDĐH, Tài chính và đảm bảo chất lượng nhằm nâng cao khả năng quản trị, tạo các hành lang pháp lí thông thoáng và nâng cao quyền tự chủ của các trường ĐH trong hệ thống công và tư; Triển khai dưới dạng các gói thầu tư vấn quốc tế và trong nước bao gồm: 5 gói thầu tư vấn quốc tế trị giá 2.592.000 USD; 4 gói thầu tư vấn trong nước trị giá 220.000 USD. Dự án đã tổ chức 3 đợt hội thảo chuyên gia diện hẹp (phía Bắc) để lấy ý kiến đóng góp. Tổ chức một đợt hội thảo chuyên gia GDĐH trên phạm vi toàn quốc… Trong thành phần 2, Dự án tăng cường năng lực giảng dạy và nghiên cứu cho các trường ĐH, với khoản đầu tư lên đến 60 triệu USD, mục tiêu nâng cao chất lượng giảng viên là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu. Dự án đã cử đi đào tạo Thạc sĩ ở nước ngoài 32 cán bộ, đào tạo Tiến sĩ nước ngoài được 24 cán bộ; Đã cử đi tập huấn ngắn hạn nước ngoài cho 81 cán bộ, tập huấn ngắn hạn trong nước cho 788 cán bộ, cử 193 cán bộ đi tham quan, khảo sát trong và ngoài nước; Tổ chức hội nghị, hội thảo trong nước 1.227 cuộc thu hút 7.131 người dự; Đã triển khai các đề tài nghiên cứu khoa học được 100 đề tài, có 4 bài báo quốc tế được công bố và 14 bài báo trong nước. Năm 2008, có 32/43 gói thầu cho 84 phòng thí nghiệm đã hoàn thành hồ sơ mời thầu mua sắm trang thiết bị. Chẳng hạn như Trường ĐH Cần Thơ đầu tư xây dựng 7 phòng thí nghiệm mới, tập trung vào nghiên cứu các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ sản; Trường ĐH Nông nghiệp Hà Nội đã đầu tư xây dựng 3 phòng thí nghiệm về công nghệ sau thu hoạch, chế biến nông sản, quản lí tài nguyên môi trường,… Thành phần 3 về quản lí, đánh giá và giám sát dự án. Dự án đã tiến hành nhiều đợt tập huấn về tài chính, đấu thầu, giám sát và đánh giá, hướng dẫn sử dụng phần mềm kế toán cho 500 lượt cán bộ và cấp chứng chỉ cho 225 cán bộ chuyên môn về thầu và giám sát đánh giá của 22 trường ĐH. Đã nhận tiền tài trợ từ WB qua tài khoản nhận tiền từ vốn IDA (Hiệp hội phát triển quốc tế) cho hoạt động của Quỹ đổi mới Đào tạo- nghiên cứu (TRIG) số tiền 8.000.000 USD. Số tiền từ nguồn vốn IDA cho hoạt động của Ban quản lí dự án là 559.458,9 USD. Số tiền nhận từ nguồn vốn PHRD (quỹ phát triển nguồn nhân lực và chính sách) là 340.000.000 USD.

Dự án GDĐH 2 triển khai vào năm 2009 này sẽ hỗ trợ 70,5 triệu USD để đầu tư nhằm tăng cường chất lượng giảng dạy và nghiên cứu trong hệ thống GDĐH. Một phần nguồn vốn đầu tư này được sử dụng để tài trợ cho Đề án đổi mới GDĐH, bao gồm các chính sách nhằm hoàn thiện cơ cấu và phương thức quản trị GDĐH. Một phần khác của nguồn vốn sẽ hỗ trợ 22 trường ĐH hiện đại hoá nhà trường, tăng cường tính tự chủ và chịu trách nhiệm xã hội. Gắn kết các hoạt động nghiên cứu, đào tạo, nâng cao chất lượng các hoạt động dạy và học trong trường ĐH. PGS.TS Nguyễn Đức Thuận- Giám đốc Dự án GDĐH 2 cho biết: “Dự án sẽ tăng cường năng lực phát triển chính sách GDĐH về quản trị hệ thống tài chính và đảm bảo chất lượng như Cơ chế quản trị hệ thống GDĐH, xây dựng năng lực đào tạo và nghiên cứu, tăng cường tính tự chủ các trường ĐH, đảm bảo việc thực hiện dự án đúng tiến độ và hiệu quả”.

Với nội dung tăng cường năng lực xây dựng chính sách là tiền đề, các bước xây dựng dự án GDĐH 3 đang được hoàn thiện khẩn trương và dự án sẽ được thẩm định trong tháng 5/2009. Trong khuôn khổ quỹ TRIG, dự kiến theo kế hoạch sẽ có 208 cán bộ, giảng viên của 13 trường ĐH sẽ được đào tạo sau ĐH gồm 57 tiến sĩ và 151 thạc sĩ được đào tạo trong và ngoài nước. Một số trường đã tìm thêm được sự hỗ trợ từ các đối tác nước ngoài như giảm học phí, hỗ trợ chi phí cho quá trình đào tạo. Theo hướng phát triển của dự án, trong thời gian tới dự kiến sẽ có 257 đề tài nghiên cứu khoa học và công bố 304 bài báo quốc tế, 703 bài báo trong nước thuộc các lĩnh vực khác nhau. Kế hoạch thực hiện năm 2009, về chính sách GDĐH sẽ lựa chọn xong nhà thầu và kí hợp đồng, triển khai giai đoạn 1 gồm 5 gói thầu thực hiện xong 4 gói thầu tư vấn nhỏ trong nước. Dự kiến hết năm thứ 2 Dự án sẽ triển khai 100% các hoạt động và sẽ giải ngân được khoảng 40% tổng kinh phhí dự án.

Phát biểu tổng kết tại hội nghị, GS.TSKH Bành Tiến Long- Thứ trưởng thường trực Bộ GD& ĐT- kết luận: Nhìn chung, các trường đã bước đầu triển khai các hoạt động của dự án như mua sắm, đấu thầu và một số hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học và tổ chức hội thảo; đã hoàn thành một khối lượng công việc lớn, thể hiện qua số lượng các phòng thí nghiệm, cơ sở vật chất đã được xây dựng và nhất là đội ngũ cán bộ, giảng viên được đưa đi đào tạo trong và ngoài nước. Tuy nhiên các truờng còn chậm tiến độ so với kế hoạch đã cam kết. Thời gian cam kết thực hiện của các trường để quá dài, chưa cụ thể trong khi yêu cầu thực hiện các hoạt động lại là ngắn hạn nên đề nghị các truờng cần đưa ra các kế hoạch cụ thể triển khai các hoạt động và kết quả theo từng quý. Một số trường chưa chú trọng đến đề tài nghiên cứu. Vì vậy kết quả còn hạn chế, còn bất cập khi triển khai, cần thiết phải điều chỉnh.