Mỹ lo Trung Quốc chiếm thế thượng phong trên Mặt trăng

Ông Bill Nelson cảnh báo Bắc Kinh có thể thiết lập chỗ đứng và cố gắng thống trị các địa điểm giàu tài nguyên nhất trên bề mặt Mặt trăng.

"Đó là sự thật, chúng ta đang trong một cuộc chạy đua vào không gian với Trung Quốc" – Tổng giám đốc NASA Bill Nelson nhấn mạnh – "Tốt hơn hết chúng ta nên coi chừng họ kiểm soát Mặt trăng dưới danh nghĩa nghiên cứu khoa học".

Ông Nelson, cựu phi hành gia và là thượng nghị sĩ bang Florida – Mỹ, tiếp tục đưa ra nhận định: "Tới khi đó Trung Quốc sẽ nói ‘tránh ra, chúng tôi đang ở đây và đây là lãnh thổ của chúng tôi".

Tàu vũ trụ có người lái Thần Châu-13 của Trung Quốc hạ cánh xuống khu tự trị Nội Mông hồi tháng 4-2022. Ảnh: AP

Phát biểu của Tổng giám đốc NASA diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đang đẩy mạnh các chương trình vũ trụ hơn bao giờ hết. Năm ngoái, Trung Quốc đã thiết lập một trạm vũ trụ quay quanh Trái đất và đã thực hiện một số nhiệm vụ lấy mẫu và quay quanh quỹ đạo mặt trăng. Giai đoạn thứ ba của chương trình, nhằm thiết lập một trạm nghiên cứu gần cực Nam của Mặt trăng, được lên kế hoạch vào năm 2025.

Vào tháng 12-2022, chính phủ Trung Quốc đã xác định tầm nhìn cho những nỗ lực đầy tham vọng như việc xây dựng cơ sở hạ tầng trong không gian và tạo ra một hệ thống quản lý không gian. Bắc Kinh cũng đã công bố mục tiêu đưa phi hành gia lên Mặt trăng vào cuối thập kỷ này.

Trong khi đó, NASA gần đây đã hoàn thành sứ mệnh Artemis I kéo dài 26 ngày để chụp ảnh bề mặt Mặt trăng. NASA cũng đã đầu tư hàng chục tỉ USD vào chương trình Artemis nhằm đưa con người trở lại Mặt trăng và chuẩn bị cho chuyến đi đến sao Hỏa trong tương lai.

Giới quân sự Mỹ cũng đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về việc Trung Quốc quân sự hóa không gian và những lo ngại về an ninh đối với các hoạt động thâm nhập của Bắc Kinh vào không gian sâu.

"Trung Quốc hoàn toàn có khả năng bắt kịp và vượt qua chúng ta, hoàn toàn có thể. Tiến bộ mà họ đã đạt được thật đáng kinh ngạc – nhanh chóng một cách đáng kinh ngạc" – Trung tướng Lực lượng Không gian Mỹ Nina Armagno cho biết vào tháng 12-2022, trong chuyến thăm Úc sau khi Trung Quốc phóng thành công phi hành đoàn thứ 10 lên trạm vũ trụ Thần Châu.

Báo cáo mới đây của Lầu Năm Góc trước quốc hội Mỹ cũng đã nhấn mạnh một loạt bước nhảy vọt trong chương trình không gian của Trung Quốc. Tài liệu trích dẫn khả năng tiên phong của Trung Quốc không chỉ là hạ cánh ở phía xa của Mặt trăng mà còn thiết lập một trung tâm liên lạc sử dụng vệ tinh. Báo cáo tiết lộ Trung Quốc đang cải thiện khả năng sản xuất các hệ thống phóng không gian để con người thám hiểm xa hơn vào không gian.

Cựu chỉ huy Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) và là đại tá trong Lực lượng Không quân Mỹ Terry Virts (đã nghỉ hưu) nhận định cuộc đua không gian Mỹ – Trung có các yếu tố chính trị và an ninh.

"Những gì Trung Quốc thực sự muốn là sự tôn trọng với tư cách là quốc gia hàng đầu thế giới. Họ muốn trở thành cường quốc trên Trái đất, vì vậy việc chinh phục mặt trăng là một cách để họ chứng tỏ" – ông Virts nói.

Cựu đại tá không quân Mỹ còn cảnh báo có những mối đe dọa thực tế mà Trung Quốc có thể gây ra trên Mặt trăng: "Nếu họ thiết lập cơ sở hạ tầng ở đó, họ có thể từ chối liên lạc".

Đáp lại, chính phủ Trung Quốc khẳng định những cảnh báo từ phía Mỹ là vô căn cứ.

Phát ngôn viên của Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington Liu Pengyu cho biết trong một tuyên bố: "Một số quan chức Mỹ đã phát biểu một cách vô trách nhiệm nhằm xuyên tạc các nỗ lực không gian bình thường và hợp pháp của Trung Quốc. Trung Quốc kiên quyết bác bỏ những nhận xét như vậy".

Ông Liu nói thêm: "Không gian bên ngoài không phải là sàn đấu. Việc khám phá và sử dụng không gian một cách hòa bình là nỗ lực chung của nhân loại và sẽ mang lại lợi ích cho tất cả mọi người. Trung Quốc luôn ủng hộ việc sử dụng không gian một cách hòa bình. Trung Quốc phản đối việc vũ khí hóa và chạy đua vũ trang trong không gian, đồng thời tích cực hướng tới xây dựng tương lai chung cho nhân loại trong lĩnh vực không gian".