Năm 2024, hoàn thành 130.000 căn nhà ở xã hội: Khó nhưng không thể không làm

Thực hiện đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội (NƠXH) cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”, năm 2024, Chính phủ yêu cầu phải hoàn thành 130.000 căn. Từ thực tế tại các địa phương, nhiều ý kiến cho rằng, mục tiêu này rất khó hoàn thành…

Năm 2024, Chính phủ đặt ra mục tiêu hoàn thành xây dựng 130.000 căn nhà ở xã hội

Mục tiêu rất cao

Đây là thừa nhận của ông Nguyễn Thanh Nghị – Bộ trưởng Bộ Xây dựng – khi nói về nhiệm vụ phải hoàn thành 130.000 căn NƠXH trong năm nay.

Theo ông Nghị, phát triển NƠXH, nhà ở cho công nhân vừa là một trong những trụ cột của các chính sách an sinh xã hội, vừa là một giải pháp hữu hiệu thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, góp phần tạo nguồn cung, tái cơ cấu lại thị trường bất động sản cân đối trong cơ cấu sản phẩm bất động sản, đặc biệt là phân khúc NƠXH, nhà ở giá phù hợp cho người thu nhập thấp và trung bình như hiện nay. Với chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc chủ động, trách nhiệm của các bộ ngành Trung ương và đặc biệt là các địa phương, kết quả thực hiện đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030” đã đạt được những dấu mốc quan trọng.

Từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn cả nước có 499 dự án NƠXH đã được triển khai với quy mô hơn 411.000 căn (trong đó 71 dự án đã hoàn thành với quy mô gần 40.0000 căn; 127 dự án đã khởi công xây dựng với quy mô gần 108.000 căn; 301 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô 265.500 căn).

“Theo đề án, phấn đấu đến năm 2030 tổng số căn hộ các địa phương hoàn thành khoảng 1.062.200 căn. Trong đó, giai đoạn 2021-2025 hoàn thành khoảng 428.000 căn. Như vậy, nếu các dự án đã được cấp phép và chấp thuận chủ trương đầu tư hoàn thành đúng thời hạn thì chúng ta sẽ cơ bản hoàn thành mục tiêu đề án đến năm 2025”, ông Nghị nhấn mạnh.

Riêng năm 2024, ông Nghị cho biết: “Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội và dự toán ngân sách Nhà nước năm 2024 đã yêu cầu đẩy mạnh phát triển NƠXH, nhà ở công nhân; năm 2024 nỗ lực phấn đấu hoàn thành khoảng 130.000 căn hộ. Đây là yêu cầu và mục tiêu rất cao, đòi hỏi các bộ ngành, địa phương bám sát và thực hiện nghiêm túc, quyết liệt hơn nữa các nhiệm vụ đề án đã đề ra, đặc biệt là rà soát quy hoạch, bố trí quỹ đất, cải cách thủ tục hành chính… cho các dự án NƠXH”.

Ông Nguyễn Văn Sinh – Thứ trưởng Bộ Xây dựng – thông tin: “Đến nay các địa phương chỉ đăng ký hoàn thành 47.000 căn trong năm 2024”. Điều này cũng có nghĩa, các bộ ngành, địa phương còn “nợ” 83.000 căn NƠXH so với mục tiêu Chính phủ đề ra – 130.000 căn.

“Để hoàn thành mục tiêu của Chính phủ, Bộ Xây dựng đã làm việc với các địa phương phấn đấu hoàn thành các dự án đã khởi công xây dựng. Đặc biệt là những dự án ở Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng, vì đây là các thành phố có nhu cầu về NƠXH rất lớn. Bên cạnh đó, bộ cũng thúc đẩy việc hoàn thành dự án ở các địa phương trọng điểm công nghiệp như Bắc Giang, Bắc Ninh, Bình Dương, Đồng Nai. Bộ Công an, Bộ Quốc phòng phấn đấu trong năm 2024 mỗi bộ xây dựng khoảng 5.000 căn NƠXH; Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam xây dựng thêm khoảng 2.000 căn”, ông Sinh cho hay.

Cần một chương trình tín dụng đủ lớn

Theo ông Trương Anh Tuấn – Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hoàng Quân, chưa bao giờ phát triển NƠXH được Quốc hội, Chính phủ, các bộ ngành đưa ra nhiều cơ chế ưu đãi, hỗ trợ như hiện nay. Tuy nhiên, vẫn còn những vướng mắc. Trên thực tế, không doanh nghiệp nào đủ tiền làm NƠXH cho công nhân vì công nhân có nhu cầu thuê nhà là chính, và với nhà thuê thì chỉ Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam làm được. Do đó cần quy định 10 đối tượng được mua nhà ở công nhân như NƠXH, nếu không sẽ tạo ra những khu nhà ở công nhân không có người ở.

Thực tế đã có không ít khu nhà ở công nhân bị bỏ hoang. Đơn cử như Tổng Công ty Viglacera đang tồn kho khoảng 3.000 căn nhà ở công nhân tại các khu công nghiệp. Ông Trần Ngọc Anh – Phó Tổng Giám đốc công ty – tâm tư: “Các khu này đã đầu tư đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, giá thành chỉ từ 250-600 triệu đồng/căn, giá thuê từ 2,4 triệu đồng/căn/tháng nhưng không có người thuê, mua. Nghịch lý là ở chỗ nhu cầu mua nhà của người dân khu vực quanh dự án vẫn có nhưng hầu hết dự án đều vướng quy định chỉ công nhân làm việc trong khu công nghiệp mới được thuê, mua nhà”.

Theo đó, ông Ngọc Anh đồng tình với ý kiến cần mở rộng đối tượng được mua nhà ở công nhân theo hướng quy định các đối tượng mua NƠXH thì được mua nhà ở công nhân.

Theo tính toán của các chuyên gia, để xây 1 triệu căn NƠXH, nhà ở công nhân theo đề án thì cần tới 800.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, với đề án này đến nay mới có gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng. Vì thế, ông Tuấn kiến nghị cần có một chương trình tín dụng đủ lớn để thực hiện mục tiêu xây dựng 1 triệu căn NƠXH, nhà ở công nhân.

Riêng với gói 120.000 tỷ đồng, mặc dù đã triển khai gần 1 năm nhưng đến nay mới có 28 địa phương công bố danh mục 68 dự án đủ điều kiện vay gói tín dụng ưu đãi này với nhu cầu vay hơn 30.000 tỷ đồng. Hiện có 6 dự án NƠXH tại 7 địa phương được giải ngân tổng cộng 531 tỷ đồng.

Bộ trưởng Nghị khẳng định, việc giải ngân gói 120.000 tỷ đồng còn chậm so với mong muốn và nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp đầu tư NƠXH, nhà ở công nhân.

Ông Vương Quốc Toàn – Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Lan Hưng – cho rằng, vấn đề vốn cho các dự án NƠXH rất nan giải trong khi gói tín dụng 120.000 tỷ đồng không đi vào cuộc sống.

“Chúng tôi không được cho vay vì ngân hàng nói nếu cho vay thì chờ mãi không lấy được 1,5-2% tiền ưu đãi từ Ngân hàng Nhà nước…”, ông Toàn nói.

Lý giải về việc gói tín dụng 120.000 tỷ đồng có tỷ lệ giải ngân thấp, ông Phạm Thanh Hà – Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước – thông tin, phần lớn dự án được công bố mới đang ở giai đoạn hoàn thiện thủ tục, bắt đầu triển khai. Trong khi đó, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng được triển khai trong vòng 10 năm (đến năm 2030). Hiện tại, nguồn cung còn hạn chế do một số tỉnh, thành phố chưa công bố danh mục dự án đủ điều kiện vay vốn ưu đãi; một số dự án vướng mắc về giải phóng mặt bằng, tính tiền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định, để phát triển NƠXH, vấn đề vốn là hết sức quan trọng. Đáng nói là các lĩnh vực khác giải ngân rất nhanh nhưng lĩnh vực NƠXH thì vô cùng chậm vì doanh nghiệp rất khó tiếp cận vốn ưu đãi.

Theo đó, Phó Thủ tướng giao Bộ Xây dựng, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường nghiên cứu phương án, giải pháp tạo thuận lợi, hỗ trợ các ngân hàng triển khai gói tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng cho lĩnh vực NƠXH theo cơ chế thị trường; cho phép doanh nghiệp thế chấp tài sản hình thành trên đất để vay vốn; thành lập quỹ về NƠXH…

Đức Việt