Nên thi trắc nghiệm các môn xã hội

Đã nhiều năm Bộ GD-ĐT tổ chức thi trắc nghiệm cho các môn học vật lý, hóa học, sinh học, ngoại ngữ nhưng không hiểu sao đến giờ vẫn không áp dụng hình thức thi này cho môn lịch sử và một số môn xã hội khác. Với môn lịch sử, nếu Bộ GD-ĐT thay đổi hình thức thi sang trắc nghiệm, các câu hỏi trong đề thi thay vì kiểm tra khả năng học thuộc lòng của HS với các con số, ngày tháng, sự kiện thì sẽ tập trung vào những đánh giá, những phân tích các sự kiện lịch sử, những nhận định về vai trò và ý nghĩa của các sự kiện cũng như các nhân vật lịch sử… Từ đó có thể tin rằng thái độ học tập của HS đối với môn này sẽ đổi khác theo hướng tích cực.

Việc đổi sang hình thức thi trắc nghiệm không chỉ nên làm với môn lịch sử mà cả ở những môn xã hội khác như địa lý, ngữ văn… Với môn ngữ văn, theo tôi, khi thi tốt nghiệp THPT nên áp dụng hình thức thi trắc nghiệm cho phần kiểm tra kiến thức và cảm thụ văn học về tác giả, tác phẩm. Còn để đánh giá khả năng thể hiện cảm xúc, cách diễn đạt tư duy, cách viết câu, hành văn… có thể yêu cầu HS viết một bài nghị luận xã hội ngắn, giới hạn trong khoảng 1.000-1.200 từ. Điểm cho phần thi trắc nghiệm và bài nghị luận nên tương đương nhau. Cũng cần xác định lại mục đích, yêu cầu đối với môn văn trong các cấp học ở phổ thông để thay đổi cách dạy, cách học và ra đề thi cho phù hợp. Với cách ra đề thi ngữ văn như hiện nay, HS cứ phải gồng mình tập làm các nhà phê bình văn học, trong khi những kỹ năng cơ bản để diễn đạt tư duy, trình bày một vấn đề lại không được chú trọng. Để khắc phục khiếm khuyết này, hiện nay nhiều trường ĐH, CĐ có thêm môn tiếng Việt với thời lượng 30-45 tiết chuẩn trong chương trình học, khiến chương trình đào tạo thêm cồng kềnh lại không hiệu quả bởi lẽ 30-45 tiết học là quá ít để có thể học và rèn những kỹ năng này.

Sự cải tiến hình thức thi cũng như những thay đổi về yêu cầu nội dung, kiến thức với môn lịch sử nói riêng và các môn xã hội nói chung đã tới lúc cấp thiết; bởi điều đó không những sẽ góp phần giảm tải cho chương trình học của HS mà còn mở rộng hơn cánh cửa cho những thí sinh muốn vào học các ngành xã hội và thi ĐH khối C nhưng lại ngại phải học thuộc lòng và nhớ một khối lượng lớn những nội dung, kiến thức của các môn: Ngữ văn, lịch sử, địa lý cũng như ngán hình thức thi tự luận. Trong khi việc giải quyết các nguyên nhân khiến HS chán học liên quan đến chương trình học, sách giáo khoa, phương pháp giảng dạy…, còn có nhiều ý kiến tranh cãi khác nhau và cần nhiều thời gian, công sức, đầu tư tiền bạc… thì vấn đề cải tiến hình thức thi, thay đổi yêu cầu nội dung kiến thức của đề thi đối với môn lịch sử và một số môn xã hội khác là việc mà Bộ GD-ĐT có thể làm ngay và không quá khó; bởi vì chúng ta đã có nhiều năm kinh nghiệm tổ chức thi trắc nghiệm với các môn vật lý, hóa học, sinh học, ngoại ngữ. Tuy nhiên, để việc cải tiến này được áp dụng cho các môn học xã hội trong kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ một cách hiệu quả, vẫn rất cần một sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mọi mặt, đặc biệt là về phía Bộ GD-ĐT cần có quyết định và công bố sớm sự thay đổi này.

Nguyễn Thị Dung

(Trường CĐ Công thương TP.HCM)