Ngăn chặn việc mua bán ngà voi trên mạng

Trong thế giới buôn lậu, buôn bán ngà voi và các sản phẩm liên quan đến động vật hoang dã mang lại siêu lợi nhuận chỉ sau buôn người, buôn ma túy. Chính vì vậy dù cơ quan chức năng nỗ lực ngăn chặn, xử phạt nghiêm khắc đối tượng vi phạm nhưng tình trạng này vẫn diễn ra công khai từ thực tế cho đến mạng xã hội.

Triển lãm nâng cao nhận thức của người dân về ngà voi do Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên tổ chức

Rao bán khắp trang mạng

Trong thời gian qua tình trạng đăng tải các bài viết, video với nội dung quảng cáo, buôn bán, giết hại động vật hoang dã trên không gian mạng diễn ra công khai. Riêng năm 2022, Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên ghi nhận 1.686 vụ việc vi phạm về động vật hoang dã trên internet. Trong đó, mua bán ngà voi là phổ biến vì mang lại lợi nhuận cao.

Nhiều người cho rằng khi sở hữu được sản phẩm ngà voi sẽ mang lại may mắn nên tìm mua các loại trang sức được làm từ chất liệu này để đeo. Điều này đã tạo điều kiện cho các “đầu nậu” săn lùng ngà voi để tạo ra trang sức kinh doanh.

Chỉ cần gõ “ngà voi” là có thể tìm thấy rất nhiều tài khoản từ Facebook quảng cáo bán sản phẩm từ ngà voi như: “Trang sức ngà voi – Cải vận may mắn trừ tà”; “Trang sức ngà voi”; “Vòng tay ngà voi”; “Trầm hương ngà voi”… Giao dịch trực tuyến dễ dàng, sản phẩm cũng đa dạng từ mảnh ngà nguyên khối thô sơ cho đến loại đã được chế tác thành sản phẩm trang sức như vòng, nhẫn, bông tai, chuỗi ngọc, mặt dây chuyền, vỏ bút, lược chải đầu… Nhiều trang mạng quảng cáo về công hiệu của ngà voi như: Tránh được gió độc, bảo vệ sức khỏe, tránh tà ma, vật cầu may, món đồ sang trọng thể hiện đẳng cấp… Dù đến nay chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh tác dụng thần thánh trên của ngà voi.

Người dân ký cam kết cùng nhau bảo vệ ngà voi

Để lách chính sách ngăn chặn buôn bán động vật hoang dã của Facebook, quản lý trang nhóm bán hàng cấm này thường dùng biểu tượng con voi, viết cách chữ hoặc để nội dung cụ thể trong phần bình luận để né từ khóa nhạy cảm này. Có những bài đăng rao bán tới vài chục chiếc vòng, chuỗi ngọc, hoặc nhẫn, số lượng tính bằng Kilôgam. Giá mỗi món đồ từ vài trăm nghìn đồng cho đến tiền triệu, vài chục triệu tùy loại hay sản phẩm bọc thêm vàng, bạc. Nếu khách có nhu cầu nhập hàng sỉ để phân phối, chủ gian hàng sẽ cam kết giảm giá sập sàn. Ở mỗi bài đăng, người bán công khai để lại số điện thoại cho tiện giao dịch, trao đổi. Khi người mua có nhu cầu, chỉ cần để lại tin nhắn trên trang Facebook hay nhắn tin riêng, lập tức nhận lại tín hiệu phản hồi.

Hỏi giá 1 chiếc vòng cho nữ giới, tôi được người bán tư vấn, báo giá tận tình. Theo đó, chiếc vòng có giá 2 triệu đồng, còn loại chạm khắc hoa văn giá 2,5 triệu đồng. Người bán đảm bảo hàng mình bán thật 100% ngà voi.

Lên án quan điểm lệch lạc về ngà voi

Để tuyên truyền cho người dân nhận thức đúng về ngà voi, lên án quan điểm lệch lạc cho rằng ngà voi là biểu tượng của sự sang trọng và may mắn, Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên đã cho ra mắt bộ phim “Bữa tiệc sang chảnh” tuyên truyền ý thức bảo vệ ngà voi. Nhân vật chính trong phim là một cô gái trẻ nổi tiếng, sành điệu và được nhiều người yêu thích. Cô được mời tham gia vào một buổi tiệc sang trọng và sau khi nhận được món quà “quý” từ chủ nhân bữa tiệc, cô gái này thích thú đeo lên người và khoe trên mạng xã hội. Thế nhưng, thay vì được nổi tiếng hơn, hình ảnh của cô gái lại bị hoen ố khi cộng đồng mạng lên án việc cô sử dụng trang sức từ ngà voi vì đây chính là nguyên nhân khiến voi bị giết hại.

Bà Nguyễn Thị Phương Dung (Phó Giám đốc Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên) cho rằng, đấu tranh với tình trạng buôn bán ngà voi tại Việt Nam không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng mà còn là của cả cộng đồng. Những người tiêu thụ các sản phẩm được chế tác từ ngà voi cần hiểu rằng nếu không có người mua thì sẽ không còn những kẻ săn bắn voi và buôn bán ngà voi. Những người kinh doanh cũng như những người tiêu thụ các sản phẩm ngà voi cần chấm dứt ngay việc mua bán ngà voi vì đây là hành vi đáng xấu hổ và cần bị lên án.

Sản phẩm liên quan đến ngà voi rao bán tràn lan trên mạng
Theo Điều 244 của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), cá nhân có hành vi tàng trữ, vận chuyển, buôn bán, quảng cáo, chế tác trái phép ngà voi từ 2kg trở lên đều sẽ bị khởi tố hình sự, có thể bị phạt tù từ 1 năm đến 15 năm, phạt tiền đến 15 tỷ đồng. Dưới 2kg bị phạt vi phạm hành chính.

Bà Dung cũng kêu gọi cộng đồng cùng chung tay hành động để bảo vệ loài voi. Chúng ta không nên chỉ đứng nhìn thảm kịch voi bị giết hại để lấy ngà mà chúng ta nên cùng chung tay hành động bằng cách thông báo các vi phạm liên quan đến ngà voi và giúp gia đình, bạn bè, đồng nghiệp hiểu rằng việc đeo trang sức từ ngà voi không giúp họ thu hút tài lộc hay gặp may mắn. Ngược lại, để có được những bộ trang sức xa xỉ kia đã có rất nhiều cá thể voi bị sát hại. “Các cơ quan chức năng cần nỗ lực giảm thiểu tình trạng buôn bán và tiêu thụ ngà voi ở Việt Nam vì đây là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng buôn bán ngà voi trên thế giới. Một khi những quan niệm sai lầm cho rằng vòng tay, nhẫn, hay các sản phẩm được chế tác từ ngà voi là những sản phẩm thời trang xa xỉ, đẳng cấp vẫn còn tồn tại thì loài voi vẫn sẽ tiếp tục bị giết hại. Hy vọng, thông qua các chiến dịch truyền thông, người dân sẽ nâng cao được ý thức, trách nhiệm vì có như vậy thì loài voi mới ngừng bị giết hại”, bà Dung chia sẻ.

Thúy Kiều