Ngân hàng thừa tiền, thiếu người vay

Tại Hội nghị trực tuyến toàn ngành về đẩy mạnh tín dụng ngân hàng năm 2024 do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức, đại diện các tổ chức tín dụng (TCTD) đều thừa nhận, trong khi ngân hàng đang dư giả tiền thì số lượng khách hàng vay cũng như số tiền vay rất khiêm tốn. Để khắc phục tình trạng này, lãnh đạo NHNN cho rằng, các TCTD cần tiếp tục giảm lãi suất cho vay…

Năm 2024, các tổ chức tín dụng tập trung thúc đẩy cho vay nhưng có chọn lọc để tránh nợ xấu

Dư nợ cho vay giảm mạnh

Bà Hà Thu Giang – Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế NHNN – cho biết, đến cuối năm 2023, tín dụng toàn nền kinh tế tăng 13,71% so với cuối năm 2022. Tuy nhiên, bước sang tháng 1-2024, tín dụng toàn hệ thống giảm 0,6% so với cuối năm 2023.

Đơn cử như BIDV, mặc dù là một trong 4 “big bank” nhưng cũng không thoát khỏi cảnh “ế” người vay. Theo ông Trần Long – Phó Tổng Giám đốc BIDV – thì, dư nợ tín dụng của BIDV giảm 1,25% so với cuối năm trước, tương đương giảm 25.000 tỷ đồng.

Một “ông lớn” khác của ngành ngân hàng là Vietcombank cũng có mức tín dụng giảm mạnh. Ông Nguyễn Thanh Tùng – Tổng Giám đốc Vietcombank – cho biết, đến hết tháng 1-2024, dư nợ cho vay của ngân hàng giảm 2,3%, tương ứng khoảng 30.000 tỷ đồng so với cuối năm 2023. Trong đó, tín dụng bán buôn giảm 19.000 tỷ đồng, tín dụng bán lẻ giảm 11.000 tỷ đồng.

Lý giải về tình trạng này, ông Tùng chia sẻ, với mảng tín dụng bán lẻ, nguyên nhân cho vay giảm trong tháng 1 là do xu hướng vay bất động sản tiêu dùng suy giảm. Tình hình kinh tế khó khăn, thu nhập người dân giảm, thị trường bất động sản trầm lắng khiến nhu cầu vay mua nhà giảm. Số dự án mới được cấp phép cũng ít hơn, khiến nguồn cung hạn chế.

Ở khía cạnh bán buôn, vướng mắc pháp lý là vấn đề lớn với nhu cầu đầu tư, mở rộng của nhiều doanh nghiệp. Vietcombank đã phối hợp với khách hàng để tháo gỡ khó khăn nhưng xử lý vướng mắc pháp lý cần nhiều thời gian. Ngoài ra, trong bối cảnh này, doanh nghiệp cũng ngần ngại đầu tư mới, mở rộng kinh doanh, dẫn tới giảm vay vốn. Một yếu tố đặc thù của Vietcombank là tỷ trọng dư nợ ngắn hạn bán buôn thường chiếm tỷ trọng lớn. Dư nợ cho vay thanh toán quốc tế có yếu tố thời vụ. Tâm lý chung của khách hàng là ngại vay nợ trong tháng đầu tiên của năm.

Theo ông Phạm Toàn Vượng – Tổng Giám đốc Agribank, năm 2024 nhìn chung cơ chế dành cho tăng trưởng tín dụng của NHNN là rất thoáng, không có vướng mắc. Tuy nhiên, tăng trưởng tín dụng trong tháng đầu năm giảm do khả năng phục hồi của nền kinh tế vẫn chậm. Thêm vào đó, nhiều dự án đầu tư cũ đang còn những vướng mắc, chưa được các địa phương giải quyết triệt để, tồn đọng nhiều năm nên không thể giải ngân vốn.

Ông Đào Minh Tú – Phó Thống đốc NHNN – cho rằng, việc tín dụng toàn hệ thống suy giảm trong tháng đầu năm một mặt cho thấy có tính chất quy luật (dịp trước và trong Tết Nguyên đán tăng trưởng tín dụng có xu hướng chững lại), mặt khác cũng cho thấy khả năng phục hồi của nền kinh tế còn chậm, khiến khả năng hấp thụ vốn tín dụng yếu. Do đó, để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, các TCTD cần tập trung vào các giải pháp cụ thể, đơn cử như có thể định hướng dòng vốn tín dụng vào những lĩnh vực ưu tiên và có khả năng phục hồi tốt theo như chỉ đạo của Chính phủ. Đơn cử, gói 15.000 tỷ đồng cho vay hỗ trợ đối với ngành lâm sản, thủy sản thời gian qua đã phát huy hiệu quả, vì vậy thời gian tới các ngân hàng nên nâng quy mô gói này lên gấp đôi – ở mức 30.000 tỷ đồng…

Không đẩy mạnh cho vay bằng mọi giá

Mặc dù tín dụng cho vay giảm nhưng đại diện nhiều ngân hàng khẳng định sẽ không đẩy mạnh cho vay bằng mọi giá. Bởi thà cho vay ít mà thu được nợ còn hơn cho vay nhiều nhưng thành nợ xấu, khó đòi…

Ông Nguyễn Đức Vinh – Tổng Giám đốc VPBank – cho rằng, hiện lãi suất cho vay đã giảm, song nhu cầu vốn của thị trường chưa cao. Do đó, lãi suất không còn là vấn đề đối với người đi vay trong bối cảnh hiện nay mà chủ yếu là làm thế nào để kích cầu được sức mua. Bên cạnh đó, cho vay tiêu dùng sụt giảm mạnh, với 16 công ty tài chính tiêu dùng nhưng trong năm 2023 dư nợ cho vay giảm hơn 20%. Mặc dù cần đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng, song các ngân hàng cũng thận trọng cho vay để kiểm soát rủi ro nợ xấu, do đó không thể đẩy mạnh cho vay bằng mọi giá.

Theo ông Nguyễn Quốc Hùng – Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA), hiện room tín dụng không còn là vấn đề, dư địa cho vay nhiều nhưng quan trọng là ngân hàng phải kiếm được khách hàng tốt để cho vay, kể cả cho vay cá nhân. Ngân hàng tăng cường kiểm soát rủi ro, nhất là đối với tín dụng tiêu dùng. Hiện đối với tín dụng tiêu dùng xuất hiện các hội nhóm bùng nợ trên mạng xã hội nhưng không có cơ quan quản lý nào xử lý, người vay chây ì trả nợ… Do đó, các công ty tài chính không dám mạnh tay cho vay. Đây cũng là cơ hội để tín dụng “đen” len lỏi vào đời sống người dân và nguy cơ gia tăng.

Từ thực tế này, bà Giang cho biết, trong năm 2024, NHNN chỉ đạo các TCTD tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả, hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng; tiếp tục kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; rà soát, đơn giản hóa thủ tục, hồ sơ vay vốn, tài sản bảo đảm, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng; mở rộng tín dụng phục vụ sản xuất kinh doanh và phục vụ đời sống, tiêu dùng, góp phần hạn chế “tín dụng đen”.

Về phía các ngân hàng, ông Long cho biết, trong những tháng đầu năm 2024, vốn tín dụng của BIDV tập trung vào 5 lĩnh vực ưu tiên theo đề án của Chính phủ và của NHNN. Dư nợ cho vay các lĩnh vực ưu tiên mặc dù có giảm nhẹ so với cuối năm 2023 nhưng vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng dư nợ.

Tại VietinBank, đại diện ngân hàng này cho rằng, sự ổn định và phát triển trong hoạt động sản xuất – kinh doanh của các doanh nghiệp là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, đồng thời đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống TCTD cũng như toàn nền kinh tế. Trên cơ sở hạn mức tăng trưởng tín dụng được NHNN giao, VietinBank cam kết sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm giảm mặt bằng lãi suất, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng…

Thùy Linh

Bà Nguyễn Thị Hồng – Thống đốc NHNN – cho biết, trong năm 2024, tình hình kinh tế toàn cầu tiếp tục dự báo mức tăng trưởng thấp hơn 2023, bối cảnh thị trường tài chính tiền tệ thế giới sẽ tiếp tục có những khó khăn, phức tạp. Là một nền kinh tế có độ mở lớn, Việt Nam sẽ không tránh khỏi những ảnh hưởng. Chính vì vậy, ngay từ đầu năm 2024, NHNN đã quyết liệt thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về ưu tiên hỗ trợ tăng trưởng gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát tại Nghị quyết 01/NQ-CP và các văn bản chỉ đạo, thực hiện các giải pháp điều hành hoạt động tín dụng, tháo gỡ khó khăn, tăng khả năng tiếp cận tín dụng…