Ngành giáo dục TP.HCM thẳng thắn nhận diện lạm thu và đưa ra biện pháp quyết liệt chống lạm thu năm học 2025-2026.
Muôn mặt của lạm thu
Đầu năm học 2025-2026, một trường THPT tại vùng ven TP.HCM xây dựng 3 kế hoạch vận động tài trợ giáo dục với tổng kinh phí dự trù lên đến hơn 600 triệu đồng, bao gồm: vận động kinh phí khen thưởng học sinh; kinh phí hỗ trợ học sinh khó khăn; kinh phí trường tổ chức các hoạt động. Sở GD-ĐT TP.HCM phê duyệt 2 kế hoạch, còn 1 kế hoạch yêu cầu nhà trường giải trình chi tiết hơn trước khi được phê duyệt.
Ngoài ra, trường này cũng thực hiện lắp đặt camera cho 48 lớp học trong toàn trường, với kinh phí dự trù là trên 340 triệu đồng, chia đều cho từng lớp với mức kinh phí trung bình là 7,1 triệu đồng/lớp. Tuy nhiên, nội dung này lại không được nhà trường đưa vào kế hoạch vận động tài trợ giáo dục mà đưa thẳng về từng lớp, chia đều cho từng học sinh trong lớp.
Khi phụ huynh phản ánh về nội dung lắp camera trong lớp học, hiệu trưởng nhà trường cho biết sẽ trả lại tiền phụ huynh học sinh đã đóng, đồng thời xây dựng lại kế hoạch vận động tài trợ camera lớp học. Hiệu trưởng này lý giải, do đầu năm học nhiều vấn đề cần giải quyết nên đã “quên” không đưa nội dung lắp camera lớp học vào kế hoạch vận động tài trợ mà đưa về từng lớp để thực hiện cho nhanh, không mất thời gian và có lợi cho học sinh.
Một trường khác lại tổ chức kêu gọi phụ huynh đóng góp mua ti vi, máy chiếu trong khi kế hoạch vận động tài trợ giáo dục năm học mới vẫn đang chờ Sở GD-ĐT thẩm định, phê duyệt. Trong khi đó, kế hoạch vận động tài trợ giáo dục của một trường mầm non đầu năm với hàng chục hạng mục, bao gồm cả hạng mục… chăm sóc 2 bể cá của trường.
Ở nhiều trường khác, lạm thu xuất hiện dưới hình thức ban đại diện cha mẹ học sinh trong lớp đứng ra kêu gọi, vận động phụ huynh trong lớp đóng góp để trang bị cơ sở vật chất cho lớp, sơn sửa lớp học, chăm sóc giáo viên… Đây được xem là nguyên do chủ yếu gây bức xúc cho nhiều phụ huynh học sinh.
Có thể thấy, lạm thu với những hình thức trên là không mới. Đến hẹn lại lên, đầu năm học lại nóng chuyện thu quỹ phụ huynh học sinh, thu quỹ lớp, quỹ trường, đóng kinh phí cơ sở vật chất. Lạm thu theo những cách trên chỉ được phát hiện khi phụ huynh học sinh lên tiếng phản ánh. Và sau những sự vụ nổi lên, ngành giáo dục lại ráo riết ra những văn bản chỉ đạo, chấn chỉnh, tổ chức các đoàn thanh tra, kiểm tra.
Nguyên nhân đến từ đâu?
Năm học 2025-2026, TP.HCM quy định, trường học được phép thu 24 khoản thu, bao gồm 9 khoản thu theo Nghị quyết 18 của HĐND TP.HCM quy định các khoản thu, mức thu, cơ chế quản lý thu chi đối với các dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục và 15 khoản thu dịch vụ khác (10 khoản thu thuộc chương trình nhà trường và 5 khoản thu tổ chức dịch vụ khác cho học sinh).
Theo Sở GD-ĐT TP.HCM: Lạm thu tức là việc nhà trường tổ chức thu những khoản ngoài quy định. Đồng thời, việc thu khoản thu đúng quy định nhưng không phục vụ đúng mục đích cũng được xem là lạm thu.
Một cán bộ Sở GD-ĐT TP.HCM nhìn nhận, nguyên nhân chính của lạm thu đó là nhiều hiệu trưởng nhà trường còn nhầm lẫn giữa việc thực hiện Thông tư 55 và Thông tư 16. Trong đó, Thông tư 55 về điều lệ hoạt động của ban đại diện cha mẹ học sinh; còn Thông tư 16 quy định về vận động tài trợ giáo dục.
Nhiều đơn vị trường học, hiệu trưởng nhà trường còn ủy quyền cho ban đại diện cha mẹ học sinh chủ trì tổ chức vận động tài trợ. Đồng thời, sử dụng kinh phí hoạt động của ban đại diện cha mẹ học sinh không đúng mục đích dẫn đến những phản ánh của phụ huynh học sinh.
Ở một số đơn vị, việc xây dựng kế hoạch vận động tài trợ đầu năm học mới còn dồn dập, chưa phân biệt được những hạng mục, nội dung vận động tài trợ thực sự cần thiết phục vụ hoạt động giáo dục thiết thực cho học sinh. Đặc biệt, còn tình trạng vận động tài trợ những hạng mục mua sắm, công trình sửa chữa mà cơ sở giáo dục có thể dự toán kinh phí, sử dụng vốn Nhà nước, nguồn thu sự nghiệp, quỹ phát triển sự nghiệp để mua sắm, sửa chữa hàng năm theo quy định. Việc vận động còn tập trung chủ yếu vào cha mẹ học sinh đang học tại trường, dẫn đến những bức xúc từ phía phụ huynh học sinh.
“Lạm thu trong trường học vốn luôn được quy là đến từ sự thiếu trách nhiệm của người đứng đầu nhà trường. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp được xem là lạm thu thì trách nhiệm không chỉ từ cán bộ quản lý trường học mà còn từ nhận thức, ý thức của phụ huynh. Chống lạm thu trong trường học không chỉ rạch ròi xử lý trách nhiệm người đứng đầu mà song song còn cần nâng cao hơn nữa nhận thức cho phụ huynh, để phụ huynh chung tay cùng nhà trường” – lãnh đạo Sở GD-ĐT nhấn mạnh.
Quyết liệt chống lạm thu trong toàn ngành
Mới đây, Sở GD-ĐT TP.HCM đã có văn bản đề nghị kiểm điểm trách nhiệm hiệu trưởng một cơ sở giáo dục về trách nhiệm quản lý khi để xảy ra tình trạng phụ huynh phản ánh về khoản thu không đúng quy định, ảnh hưởng đến uy tín của trường và của ngành. Đây là động thái quyết liệt nhất của ngành giáo dục trong năm học này, để chống lạm thu trong toàn ngành.
Trong suốt tháng 10, sở cũng tổ chức các đoàn kiểm tra về công tác vận động tài trợ giáo dục và kinh phí hoạt động của ban đại diện cha mẹ học sinh. Từ đó đề xuất xử lý nghiêm trách nhiệm người đứng đầu và tổ chức, các cá nhân có liên quan để xảy ra sai phạm trong triển khai và thực hiện công tác quản lý thu, chi đầu năm học (nếu có).
Song song yêu cầu các cơ sở giáo dục quán triệt triệt để đến toàn thể cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và phụ huynh học sinh về thực hiện theo đúng quy định Thông tư 55, Thông tư 16.
Nhận diện được lạm thu, hiệu trưởng nhiều cơ sở giáo dục trên địa bàn TP.HCM đã ra văn bản, thông báo đến toàn thể phụ huynh học sinh về việc nhà trường không thu quỹ lớp, quỹ trường, kinh phí hoạt động ban đại diện cha mẹ học sinh và không tổ chức vận động tài trợ giáo dục. Công tác xã hội hóa giáo dục được thay đổi góc nhìn, quan điểm, không chỉ bằng tiền mà theo nhiều hình thức khác nhau, cùng hỗ trợ tốt nhất hoạt động giáo dục của đơn vị.
Trường THCS Nguyễn Du, phường Bến Thành, TP.HCM là một trong những đơn vị nói không với quỹ lớp, quỹ trường, quỹ ban đại diện cha mẹ học sinh và vận động tài trợ giáo dục. Thầy Cao Đức Khoa – Hiệu trưởng nhà trường cho biết, công tác xã hội hóa giáo dục được trường triển khai theo hình thức chìa khóa trao tay chứ không kêu gọi vận động phụ huynh đóng góp kinh phí. Nội dung xã hội hóa giáo dục cũng không tràn lan mà khuyến khích phụ huynh cùng chung tay với trường trong tổ chức các hoạt động giáo dục.
Với xã hội hóa giáo dục trong triển khai chương trình nhà trường, nhà trường đánh giá, lựa chọn các nội dung thực sự cần thiết, phù hợp với nhu cầu, nguyện vọng của học sinh phụ huynh để tổ chức, như tiếng Anh bản ngữ, tin học quốc tế ICDL, công dân số và một số nội dung kỹ năng sống, chứ không ôm đồm quá nhiều.
Giang Quân
Bình luận (0)