Nghèo đã giảm nhưng chưa vững

Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH khẳng định: Nghị quyết số 30a/2008/NQ-CP ngày 27-12-2008 là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, giảm nghèo đối với các huyện miền núi có đông đồng bào dân tộc thiểu số được các cấp, các ngành và nhân dân đồng tình. Những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn dành nguồn lực ưu tiên đầu tư cho các huyện nghèo. Bên cạnh đó là sự quan tâm, hỗ trợ của cả cộng đồng, nhất là sự hỗ trợ có hiệu quả các tập đoàn kinh tế, Tổng Công ty Nhà nước và các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác. Cụ thể, nguồn lực phân bổ và huy động hỗ trợ các huyện nghèo theo chương trình 30a trong 6 năm (chưa kể kinh phí thực hiện các chính sách giảm nghèo chung như mua thẻ bảo hiểm y tế, hỗ trợ giáo dục, hỗ trợ nhà ở…) là 20.189 tỷ đồng, trong đó ngân sách TW là 17.051  tỷ đồng, ngân sách địa phương 2.000  tỷ đồng, hỗ trợ của các doanh nghiệp là 3.138 tỷ đồng.

Mặc dù được đầu tư một số tiền lớn như vậy như tỷ lệ nghèo bình quân của 64 huyện nghèo này vẫn còn cao gấp 5,5 lần so với tỷ lệ bình quân của cả nước.

Theo báo cáo, đến cuối năm 2010, tỷ lệ hộ nghèo (theo chuẩn cũ) bình quân của 64 huyện nghèo đã giảm xuống còn 35%. Trong đó có 22 huyện thuộc 6 tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo trên 40% là Yên Bái, Điện Biên, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Nam và Ninh Thuận. Trong giai đoạn 2011-2014, các huyện nghèo cơ bản đều đạt mức giảm bình quân khoảng 6%/năm. Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2012-2015 đặt mục tiêu phấn đấu đến cuối năm 2015 có 10% số huyện nghèo thoát khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn, thì đến nay đã có 8/64 huyện (chiếm hơn 12%) có tỷ lệ hộ nghèo ngang bằng hoặc thấp hơn mức bình quân chung của tỉnh gồm huyện Tân Uyên, Than Uyên – Lai Châu; huyện Quỳnh Nhai, Phù Yên – Sơn La; huyện Ba Bể – Bắc Kạn; huyện Bá Thước, Thường Xuân – Thanh Hóa; huyện Đam Rông – Lâm Đồng.

“Theo báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH, số hộ nghèo (theo chuẩn nghèo mới) tại 64 huyện nghèo đã giảm từ gần 378 ngàn hộ cuối năm 2010 xuống còn gần 235 ngàn hộ cuối năm 2014. Trong 4 năm, gần 150 ngàn hộ đã thoát nghèo, so với tổng số khoảng 700 ngàn hộ tại 64 huyện thì đây rõ ràng là một con số hết sức ý nghĩa. Nhưng tỷ lệ nghèo bình quân của 64 huyện nghèo vẫn còn cao gấp 5,5 lần so với tỷ lệ bình quân của cả nước. Con số này là quá lớn và “rất xót ruột”…”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tâm tư.

Trong số 64 huyện nghèo nhất nước vẫn còn một số huyện có tỷ lệ hộ nghèo lên tới trên 50%, cá biệt có huyện là 60-70%. Đặc biệt số hộ nghèo dân tộc thiểu số chiếm hơn 90% tổng số hộ nghèo chung. Tại các huyện nghèo, hệ thống cơ sở hạ tầng dù đã được quan tâm đầu tư nhưng chưa đáp ứng nhu cầu của người dân; cơ cấu sản xuất, cơ cấu lao động chuyển dịch chậm. Ngay cả 8 huyện có tỷ lệ hộ nghèo đạt mức ngang bằng với tỷ lệ nghèo chung của tỉnh nhưng hạ tầng cơ sở, nhất là giao thông, sản xuất và đời sống người dân vẫn còn nhiều khó khăn.

Đại diện UBND tỉnh Hà Giang cho biết: “Trước đây, nhiều hộ đồng bào vùng cao nguyên đá phải dành đến 2 nhân lực đi lấy nước. Vì ở nhiều nơi như Mã Pí Lèng, nước chỉ nhỏ giọt, hứng cả ngày mới được một can. Có 2 cái cần nhất cho đồng bào là đất và nước. Nếu đất không thể có thêm thì nước có thể khắc phục được bằng cách xây dựng các hồ treo. Các hồ treo được xây dựng ở đây đã phát huy tác dụng rất lớn. Rất mong Chính phủ tiếp tục quan tâm, vì chủ trương này được người dân ủng hộ rất cao”.

Trước những con số mà Bộ LĐ-TB&XH đưa ra cũng như thực tế tại các địa phương, Thủ tướng nhấn mạnh: “Chúng ta đặt ra mục tiêu phát triển nhanh và bền vững, một trong những nội dung quyết định đó là đời sống của người dân. Muốn xã hội ổn định, đất nước phát triển thì tỷ lệ hộ nghèo phải giảm; phải bảo đảm được an sinh xã hội, bảo đảm được chỉ tiêu về giảm nghèo. Lo cho dân là phải lo mọi thứ, nhưng trước hết là phải lo về đời sống”.

Theo đó, người đứng đầu Chính phủ đặc biệt lưu ý việc bổ sung chính sách giao khoán, bảo vệ rừng, khuyến khích trồng rừng đi liền với việc sắp xếp lại các nông, lâm trường. Bởi đây là chính sách “trúng nhiều đích”, vừa tái cơ cấu các nông, lâm trường, vừa thiết thực xóa đói giảm nghèo một cách căn cơ, bền vững, vừa bảo vệ và phát triển được rừng. “Ngay trong tháng tới, phải rà soát, lên phương án sắp xếp từng nông, lâm trường, không nói chung chung theo định hướng hay nguyên tắc. Cái nào còn giữ, theo mô hình doanh nghiệp hay ban quản lý rừng, phải cụ thể, còn lại giao cho dân làm”, Thủ tướng chỉ đạo.

Hòa Triều