Người dân TP.HCM đối diện với áp lực tài chính từ bảng giá đất mới?

Chiều 12-8, Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM tổ chức Hội nghị phản biện xã hội dự thảo giải quyết điều chỉnh Quyết định số 2/2020/QĐ-UBND ngày 16-1-2020 của UBND TP.HCM quy định về bảng giá đất trên địa bàn TP.HCM.

Nhằm đảm bảo việc ban hành bảng giá đất mới được thực hiện vừa thận trọng, chặt chẽ, bài bản, khoa học vừa bảo đảm yêu cầu quan trọng nhất là sự thống nhất và đồng thuận trong hệ thống chính trị, được sự đồng tình, ủng hộ của người dân, thực hiện chức năng phản biện xã hội, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM tổ chức Hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo quy định về bảng giá đất trên địa bàn TP.HCM.

Tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Kim Thúy – Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM cho biết: “Ngày 16-1-2020 của UBND TP ban hành Quyết định số 02/2020/QĐ-UBND quy định về bảng giá đất trên địa bàn TP.HCM, qua thời gian triển khai thực hiện đến nay đã phát sinh nhiều bất cập, hạn chế không còn phù hợp với quy định của pháp luật và thực tiễn đặt ra trên địa bàn TP như bảng giá đất chưa tiệm cận giá đất thị trường, phạm vi áp dụng hẹp, chỉ sử dụng cho 8 trường hợp để thực hiện các thủ tục hành chính về đất đai, chu kỳ xây dựng bảng giá đất kéo dài (5 năm), khó cập nhật biến động thị trường, thiếu giá đất tái định cư để kịp thời giải ngân vốn đầu tư công cho các dự án, công trình trọng điểm trên địa bàn TP…”.

Với kỳ vọng bảng giá đất mới được áp dụng sẽ góp phần thúc đẩy công tác đền bù giải phóng mặt bằng nhiều dự án trên địa bàn thành phố như Vành đai 3, rạch Xuyên Tâm, kênh Đôi… Bởi giá mới tiệm cận thị trường dễ nhận được sự đồng thuận của người dân vì các mức hỗ trợ, đền bù đều sẽ tăng lên. Các dự án, công trình trọng điểm được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách sẽ đúng tiến độ, không bị ách tắc.

Ngoài ra, việc áp dụng bảng giá đất mới sẽ góp phần ổn định và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của TP và đảm bảo cho thị trường ngày càng minh bạch hơn. Khắc phục những tồn tại của bảng giá đất hiện hành và đảm bảo công bằng khi thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai đối với người dân.

Tại hội nghị, luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ nhiệm Đoàn luật sư TP.HCM bày tỏ lo ngại về việc ban hành quyết định mới thay thế Quyết định 2/2020 tại TP.HCM. Theo ý kiến của ông, nội dung của dự thảo này có thể chưa phù hợp với thực tế và có khả năng tạo ra áp lực tài chính đối với người dân, đặc biệt là ở các huyện ngoại thành như Bình Chánh và Củ Chi. Tại những khu vực này, nhiều gia đình vẫn gặp khó khăn trong việc tách thửa và chuyển mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang đất ở để chia cho con cái.

“Nếu dự thảo này được thông qua, việc tăng giá đất lên hàng chục lần sẽ gây thêm khó khăn cho người dân, khiến cho họ không đủ khả năng tài chính để thực hiện các thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến các hộ gia đình mà còn gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc tiếp cận đất đai và mở rộng hoạt động kinh doanh”, ông Hậu chia sẻ.

Luật sư Nguyễn Văn Hậu đã đưa ra cảnh báo về việc tăng giá đất tại quận 4, TP.HCM, đặc biệt là trên đường Bến Vân Đồn (đoạn từ Cầu Dừa đến Nguyễn Tất Thành). Ông nêu rõ rằng giá đất ở khu vực này dự kiến sẽ tăng từ 24 triệu đồng/m² lên hơn 271 triệu đồng/m², tức là gần gấp 10 lần so với giá hiện tại. Sự tăng giá đất đáng kể này sẽ kéo theo nghĩa vụ tài chính đối với đất đai của người dân cũng tăng mạnh, vượt quá khả năng chi trả của nhiều người dân sống tại khu vực này.

Điều này có thể gây ra nhiều khó khăn cho các hộ gia đình, đặc biệt là những người có thu nhập thấp hoặc trung bình, khi phải đối mặt với chi phí tăng cao liên quan đến việc sử dụng đất đai. Luật sư Hậu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố này trước khi áp dụng các chính sách mới về giá đất để tránh gây áp lực tài chính không cần thiết cho người dân.

Luật sư Trương Thị Hòa đã đưa ra những đề xuất quan trọng liên quan đến việc điều chỉnh giá đất theo quy định mới của Luật Đất đai 2024. Theo bà, việc tăng giá đất phải phù hợp với giá thị trường và cần có thời gian để người sử dụng đất thích ứng với những thay đổi này. Để giảm áp lực tài chính cho các gia đình liên quan đến nghĩa vụ tài chính về đất đai, đặc biệt là khi giá đất có thể tăng cao so với bảng giá đất hiện hành được quy định bởi Quyết định số 2/2020/QĐ-UBND của UBND TP.HCM, bà đề nghị UBND TP tiếp tục áp dụng bảng giá đất theo Quyết định số 02/2020/QĐ-UBND đến hết ngày 31-12-2025, theo đúng Điều 257 khoản 1 của Luật Đất đai 2024.

Ngoài ra, bà Hòa cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc điều tra và khảo sát thực tế trước khi ban hành bảng giá đất mới. Điều này nhằm đảm bảo rằng bảng giá đất mới sẽ tuân thủ đúng các nguyên tắc, căn cứ, và phương pháp định giá đất được quy định tại Điều 158 Luật Đất đai 2024. Điều này cũng sẽ đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư.

Luật sư Hòa cũng lưu ý rằng quy trình xây dựng, điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất cần phải tuân thủ đầy đủ các quy định tại Nghị định số 71/2024/NĐ-CP của Chính phủ, bao gồm các căn cứ và trình tự điều chỉnh bảng giá đất, để đảm bảo tính hợp pháp và công bằng trong việc áp dụng giá đất mới.

Trả lời các ý kiến, ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM, đã nhấn mạnh rằng việc điều chỉnh bảng giá đất nhằm đảm bảo cân bằng lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Ông nêu ví dụ nếu Nhà nước đã bồi thường cho người dân với mức 5 triệu đồng/m² nhưng bảng giá đất điều chỉnh chỉ là 2 triệu đồng/m², thì sẽ dẫn đến thắc mắc về tính minh bạch và đúng đắn của Nhà nước. Vì vậy, dự thảo bảng giá đất điều chỉnh đã cập nhật toàn bộ giá đất Nhà nước và giá đất bồi thường để đảm bảo công bằng.

Quá trình lập bảng giá đất được tiến hành rất kỹ lưỡng. Đơn vị tư vấn độc lập đã phân tích và tổng hợp dữ liệu từ khoảng 97.000 giao dịch, sử dụng nhiều phương pháp để đưa ra mức giá phù hợp cho từng khu vực. Sau đó, Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM đã thẩm tra bảng giá này, và Hội đồng Thẩm định giá đất TP.HCM tiếp tục rà soát lần nữa.

Về lo ngại rằng bảng giá đất điều chỉnh tăng cao có thể làm tăng chi phí làm hồ sơ đất đai cho người dân, ông Nguyễn Toàn Thắng giải thích rằng theo Nghị định 103 về tiền sử dụng đất và tiền thuê đất, mức thu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như thời điểm sử dụng đất và các mức miễn giảm.

Tại hội nghị các chuyên gia đã đưa ra nhiều ý kiến phản biện về tình hình bảng giá đất mới của TP.HCM

Các chuyên gia cũng đã đưa ra ý kiến rằng Sở Tài nguyên và Môi trường cần tính toán một lộ trình hợp lý, với các mốc thời gian áp dụng phù hợp, nhằm đảm bảo nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước. Đồng thời, lộ trình này cũng cần tạo điều kiện để người dân có thời gian chuẩn bị và thích ứng với những thay đổi, tránh gây áp lực tài chính đột ngột và đảm bảo tính công bằng trong việc thực hiện nghĩa vụ về đất đai.

Thủy Phạm