Giữa làn nước xanh Sơn Trà (TP.Đà Nẵng), nhiều năm qua đã và đang có những người trẻ đang lặng thầm với công việc “trồng rừng dưới biển”. Họ không chỉ cứu san hô, cứu rùa biển mà còn cứu gieo xuống niềm tin rằng đại dương vẫn có thể hồi sinh nếu có bàn tay con người và một trái tim đủ đầy tình yêu và sự kiên nhẫn dành cho biển cả.
Bắt đầu hành trình từ vườn san hô
Sáng sớm, khi mặt trời còn chưa ló dạng sau đỉnh Bàn Cờ, vài bóng thanh niên âm thầm lặn xuống làn nước xanh ở Bãi Bụt thuộc bán đảo Sơn Trà (TP.Đà Nẵng). Họ là những người trẻ trong nhóm tình nguyện SaSa, mang bình dưỡng khí, áo lặn, tay ôm những khung sắt inox hay nhánh san hô non, chuẩn bị cho một công việc bền bỉ: trồng rừng giữa lòng đại dương. Điều đặc biệt, trong nhóm ấy luôn có bóng dáng gầy gò nhưng rực sáng đôi mắt của anh Lê Chiến, người mà các thành viên gọi bằng cái tên giản dị “người gieo mầm cho biển”. Suốt gần mười năm qua, anh là linh hồn của SaSa, gắn với từng vườn ươm san hô, từng đợt cứu rùa biển, từng mẻ ốc vít bắt xuống đáy nước để neo giữ khung san hô. Với anh, đó không chỉ là công việc mà còn là lý tưởng sống. “Muốn trồng rừng phải có vườn ươm cây giống. Muốn phục hồi san hô cũng phải có vườn ươm giữa đại dương”, ý tưởng đó đã dẫn đường cho SaSa từ năm 2016. Khi ấy, nhóm bắt đầu dựng vườn ươm san hô tại Bãi Bụt Sơn Trà, tận dụng những mảnh san hô gãy để nhân giống. Không biết bao nhiêu lần “ngoi lên lặn xuống” đã biến ý nghĩ tưởng chừng phi lý thành một “vườn dưới nước” hơn 400m² với 36 loài san hô khác nhau, trong đó có loài quý hiếm acropora loripes hay còn gọi là “hoàng hậu của san hô”.
Từ vườn ươm ban đầu, SaSa đã đưa ra tự nhiên phục hồi khoảng 400.000m² rạn san hô tại Bãi Bụt và hơn 20.000m² ở Hòn Sụp. Tỷ lệ che phủ san hô tại Bãi Bụt tăng từ 16% lên tới 60%, có nơi từng đạt 75%. Đa dạng loài ghi nhận từ 80 đến hơn 90 loài. Những con số này khiến các nhà khoa học quốc tế chú ý và công nhận phương pháp của nhóm. Với anh Chiến, thành tích lớn nhất không nằm ở diện tích rạn san hô phục hồi mà ở tinh thần và kỹ năng của những bạn trẻ đã bỏ phố phường để “làm bạn” với biển sâu. Để được tham gia, mỗi người phải có chứng chỉ lặn quốc tế, trải qua huấn luyện khắc nghiệt. Công việc phục hồi san hô không hề lãng mạn. Ngày này qua ngày khác, cấy hàng nghìn nhánh san hô non, đo đạc dữ liệu, bắt vít cố định khung giá thể dưới đáy biển trong tầm nhìn chỉ vài mét. Sáu đến tám tiếng mỗi ngày dưới nước, mọi thao tác phải chuẩn xác, phối hợp chặt chẽ để tránh tai nạn. “Dưới biển, chúng tôi giao tiếp với nhau bằng ánh mắt. Nhiều năm làm việc cùng nhau, chúng tôi thuộc từng hơi thở của nhau”, anh Chiến nói. Tinh thần ấy đã giúp SaSa cứu hộ hơn 100 cá thể rùa biển, cá heo mắc cạn. Riêng tại Đà Nẵng và Quảng Nam cũ đã có khoảng 40 rùa biển được trả về đại dương.
Anh Chiến cho biết, để duy trì hoạt động, 90% kinh phí nhóm tự bỏ ra, phần còn lại dựa vào cộng đồng. Nhiều thành viên phải làm 2, 3 công việc vào mùa đông để mùa hè có thể dành trọn cho biển. Họ chấp nhận sống giản dị, giảm nhu cầu vật chất để dành tiền cho san hô, cho những sinh vật biển vốn là nền tảng sự sống của đại dương.
Thắp lên niềm tin cho biển cả
Sau gần một thập kỷ, SaSa buộc phải tháo dỡ vườn ươm và đưa san hô non ra ngoài tự nhiên. “Tiếc lắm chứ. Vườn ươm ấy không chỉ là chỗ nhân giống mà còn có thể trở thành nơi giáo dục, nghiên cứu, du lịch sinh thái. Nhưng khi không có ai bảo vệ, chúng tôi đành bất lực”, anh Chiến thở dài. Nỗi day dứt ấy càng lớn khi nhìn ra biển. Du lịch tự phát, neo đậu bừa bãi, rác thải, lưới ma, đánh bắt tận diệt bằng hóa chất… đang từng ngày bào mòn san hô ở vùng biển Đà Nẵng. Đặc biệt, Bãi Nam Sơn Trà, rạn san hô từng đẹp bậc nhất nay chỉ còn sót lại vài trăm mét vuông khỏe mạnh. Năm 2015, nơi đây rực rỡ chẳng kém Nha Trang nhưng bây giờ cạn kiệt và hư hại dần.
Thông thường một nhánh san hô trưởng thành mất 15 đến 45 năm để lớn, trung bình 30 năm để sinh sản; chỉ một cú giẫm chân hay một mẻ lưới tận diệt có thể lấy đi cả thập kỷ của đại dương. Dẫu đối diện muôn trùng khó khăn, SaSa vẫn chưa bao giờ cạn niềm tin.
Khép lại hành trình ở Đà Nẵng, nhóm SaSa lại vác ba lô lên đường hướng tới Phú Quốc, nơi những rạn san hô cũng đang kêu cứu. Họ biết phía trước còn nhiều gian nan, nhưng tình yêu dành cho đại dương vẫn nguyên vẹn. Ở đâu đó dưới đáy nước, những nhánh san hô non ở Sơn Trà vẫn âm thầm lớn lên. Và ở Phú Quốc, một vườn ươm mới nay mai sẽ lại thành hình. Như thế, hành trình của SaSa không dừng lại mà chỉ lan xa hơn, mạnh mẽ hơn, gieo mầm sự sống bằng niềm tin, tình yêu và cả sự hy sinh lặng lẽ. Tin rằng, một ngày, những cánh rừng san hô sẽ hồi sinh rực rỡ như món quà mà biển cả gửi tặng cho những con người bền bỉ giữ lấy “mái nhà” của đại dương.
Thiên Phúc
Bình luận (0)