Chỉ với một xét nghiệm nước tiểu giá 35.000 đồng, mỗi người có thể phát hiện sớm bệnh thận và tránh được những tháng ngày sống chung với máy lọc máu. Đó là lời cảnh báo được các chuyên gia y tế đưa ra trong buổi trao đổi tại Bệnh viện Thống Nhất (TP.HCM), khi tỷ lệ người trẻ, sinh viên – học sinh mắc bệnh thận đang ngày càng tăng, phần lớn bắt nguồn từ những thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh và sự chủ quan trong việc tầm soát sức khỏe định kỳ.
Chi phí điều trị khổng lồ từ sự chậm trễ
Theo PGS.TS Nguyễn Bách – chuyên gia Nội Thận, Bệnh viện Thống Nhất, suy thận là căn bệnh tiến triển âm thầm nhưng để lại hậu quả nặng nề, không chỉ về sức khỏe mà còn về tài chính. Nếu phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu, chi phí điều trị chỉ khoảng 1 triệu đồng/tháng và đa phần được bảo hiểm y tế chi trả.
Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển đến giai đoạn 5 – tức suy thận giai đoạn cuối – người bệnh buộc phải lọc máu định kỳ với chi phí lên tới 9 triệu đồng/tháng, tạo áp lực rất lớn cho bản thân và gia đình.
“Một xét nghiệm nước tiểu đơn giản, chỉ khoảng 35.000 đồng, có thể giúp phát hiện sớm bệnh lý về thận. Nhưng nhiều người lại bỏ qua, để đến khi phát hiện thì thận đã tổn thương nghiêm trọng”, PGS.TS Nguyễn Bách nhấn mạnh.
Bên cạnh gánh nặng tài chính, người bệnh còn phải chịu đựng những biến chứng nghiêm trọng. Khi đến bệnh viện muộn, phần lớn phải đặt ống thông tĩnh mạch trung tâm (Catheter) ở vùng cổ để làm đường vào máu. Đây là thủ thuật cần thiết để chạy thận nhân tạo nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ.
TS.BS Nguyễn Duy Tân – chuyên gia Ngoại Tim mạch Lồng ngực Bệnh viện Thống Nhất cho biết: “Sau 3-5 năm, ống thông này có thể gây hẹp hoặc tắc tĩnh mạch trung tâm, khiến máu ứ trệ, gây phù toàn thân, thậm chí đe dọa tính mạng”.
Khi đó, việc điều trị buộc phải dùng đến kỹ thuật can thiệp nội mạch phức tạp để nong và đặt stent, vừa tốn kém vừa tiềm ẩn rủi ro. TS.BS Nguyễn Duy Tân khuyến cáo, khi được chẩn đoán suy thận, người bệnh nên chủ động tạo cầu nối động – tĩnh mạch (AVF) sớm, thay vì chờ đến lúc cấp cứu mới đặt Catheter, nhằm giảm thiểu biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Người trẻ và những dấu hiệu bị bỏ qua
Nếu như người cao tuổi thường mắc bệnh thận do biến chứng của tiểu đường hoặc tăng huyết áp, thì ở người trẻ, nguyên nhân phổ biến lại là viêm cầu thận – chiếm tới 70% số ca bệnh tại Bệnh viện Thống Nhất. PGS.TS Nguyễn Bách cho biết, viêm cầu thận có thể khởi phát từ môi trường ô nhiễm, nhiễm trùng, hoặc thậm chí là viêm họng – một bệnh hô hấp trên tưởng chừng đơn giản.
“Bệnh thận rất khó nhận biết vì không có quy chuẩn rõ ràng về biểu hiện. Mỗi người sẽ có những triệu chứng khác nhau, đôi khi rất mơ hồ”, ông cho biết.
Thực tế tại bệnh viện cho thấy, có những trường hợp bệnh nhân chỉ phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn muộn. Em N.N.K.V. (sinh năm 2007, học sinh ở Long An) phát hiện suy thận chỉ vì thấy tay chân phù nề bất thường. Một trường hợp khác, em T.B.Q. (sinh năm 2006, sinh viên ở TP.HCM), nhập viện sau một cơn đau bụng dữ dội. Kết quả xét nghiệm cho thấy thận bị tổn thương do lối sống thiếu khoa học – thường xuyên ăn mì tôm, uống trà sữa và thức khuya. Những thói quen tưởng chừng vô hại ấy lại đang tàn phá sức khỏe của giới trẻ từng ngày.
PGS.TS.BS Lê Đình Thanh – Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất – cho biết, tỷ lệ người dân trong độ tuổi lao động mắc bệnh thận nhưng không có triệu chứng lên đến 9,8%. “Nếu không tầm soát định kỳ, bệnh sẽ âm thầm chuyển sang giai đoạn mạn tính, khiến việc điều trị sau này phức tạp và tốn kém gấp nhiều lần”, ông cảnh báo. Theo ông, cách phòng ngừa đơn giản nhất là duy trì khám sức khỏe định kỳ, kết hợp với xét nghiệm nước tiểu hằng năm để phát hiện sớm các bất thường.
Ba giải pháp giúp người bệnh “sống chung lành mạnh” với bệnh thận
PGS.TS Nguyễn Bách cho biết, y học hiện đại đã mang lại nhiều giải pháp hiệu quả cho người bệnh thận mạn. Phương pháp phổ biến nhất hiện nay là chạy thận nhân tạo (lọc máu) – giúp duy trì sự sống cho bệnh nhân giai đoạn cuối. Dù có nguy cơ biến chứng mạch máu, nhưng nếu được chủ động tạo cầu nối AVF sớm, quá trình lọc máu sẽ an toàn và ít đau đớn hơn.
Giải pháp thứ hai là lọc màng bụng (lọc máu tại nhà), giúp người bệnh linh hoạt hơn trong sinh hoạt và giảm tần suất đến bệnh viện. PGS. Bách cho biết: “Tại Hồng Kông, khoảng 80% bệnh nhân lựa chọn lọc màng bụng, vì tính tiện lợi và hiệu quả của phương pháp này đã được chứng minh”.
Giải pháp tối ưu nhất, theo ông, là ghép thận đón đầu – xu hướng điều trị hiện đại đang được nhiều nước áp dụng. Với phương pháp này, bệnh nhân có thể ghép thận ngay từ giai đoạn 4-5, không cần trải qua quãng thời gian dài gắn liền với máy móc và những cơn mệt mỏi sau mỗi lần chạy thận.
“Mục tiêu của chúng tôi không phải là giúp bệnh nhân sống chung với bệnh suy thận, mà là sống khỏe cùng bệnh lý thận. Nghĩa là kiểm soát, điều trị sớm, giữ được chất lượng cuộc sống tốt nhất có thể,” ông nhấn mạnh.
Các chuyên gia thống nhất rằng, thay vì lo sợ bệnh tật, mỗi người nên chủ động tầm soát sức khỏe để phát hiện sớm những bất thường. Chỉ với một xét nghiệm nước tiểu giá 35.000 đồng, người dân – đặc biệt là giới trẻ có thể tự bảo vệ thận của mình khỏi những tổn thương không thể phục hồi.
Trong bối cảnh bệnh thận đang trở thành “kẻ giết người thầm lặng”, việc thay đổi thói quen sinh hoạt, ăn uống lành mạnh, uống đủ nước và khám định kỳ chính là chìa khóa giúp con người tránh được bệnh tật đau đớn và cái giá hàng trăm triệu đồng cho sự chậm trễ của chính mình.
Thương Nguyên
Bình luận (0)