Nguy hiểm tiềm ẩn từ thuốc diệt côn trùng

Dạo qua nhiều tiệm tạp hóa tại một số chợ trên địa bàn TP.HCM, các loại thuốc xịt côn trùng như bình xịt, hương, thuốc viên được bày bán rất nhiều, phong phú về màu sắc và chủng loại và giá cả lại phải chăng.

Sau khi nghe phàn nàn về việc những ngày gần đây, nhà bỗng nhiên nhiều ruồi, muỗi, người phụ nữ chủ một tiệm tạp hóa trong chợ Vườn Chuối hồ hởi tư vấn cho tôi về các loại thuốc diệt côn trùng, đặc biệt là muỗi. Từ loại bình xịt, hương đốt muỗi, đến thuốc viên, thuốc nước. Mức giá dao động từ vài chục ngàn đến 100 ngàn đồng. Bên cạnh các loại bình xịt có thương hiệu như Raid, Mosfly, Falcon…  là những loại bình của Trung Quốc có màu đỏ, được quảng cáo là có tác dụng ngay tức khắc, lại có giá rẻ hơn nhiều so với hàng thương hiệu.

Đưa cho tôi loại bình xịt của Trung Quốc chi chít thứ tiếng Trung, không có một từ tiếng Việt nào, với giá 15 ngàn đồng, người phụ nữ hướng dẫn: “Bình này về em cứ xịt vào chỗ nào có nhiều ruồi muỗi nhất, sau vài phút là đỡ ngay, loại này hiệu quả nhanh nhất đấy, chỉ có điều mùi hơi hắc thôi”.

Không chỉ được bày bán tại các chợ mà ngay cả tại những siêu thị, những cửa tiệm hóa chất trên phố, người tiêu dùng cũng dễ dàng mua được các loại thuốc diệt côn trùng với đầy đủ chủng loại.

Và trên thực tế thì, với những loại bình xịt thuốc, hương, nước diệt côn trùng, người dân thường tự ý mua về sử dụng mà không có bất kỳ hiểu biết đúng đắn nào về cách thức dùng. Chỉ cần phát hiện khu vực sinh sống có xuất hiện côn trùng là sử dụng, bất kể liều lượng cũng như tác dụng phụ. “Thấy nhà lúc này nhiều gián quá, cứ ban đêm là chúng bò ra đen sàn luôn nên tôi mua bình xịt về dùng, cứ xịt thôi chứ cần gì phải ai dạy cách sử dụng” – cô Trần Thu Ngà (Q.3) cho hay khi đang mua loại bình xịt muỗi Trung Quốc tại chợ Hòa Hưng (Q.10).

Việc sử dụng những loại thuốc diệt côn trùng một cách tràn lan, không hướng dẫn, không liều lượng đã và đang là thực trạng của rất nhiều hộ gia đình. Cùng với đó, những nguy hiểm tiềm ẩn là không nhỏ.

Theo TS. Nguyễn Tuyết Phương – Phó trưởng khoa Hóa lý, ĐH KHTN TP.HCM thì thành phần của các loại thuốc diệt côn trùng thường là một số chất hóa học tổng hợp thuộc nhóm Pyrethroids như Tetramethrin, Cypermethrin, imiprothrin… là những hợp chất có khả năng gây ô nhiễm nguồn nước và tác động tiêu cực lên con người, vật nuôi. Nếu được sử dụng trong một mức lưu lượng nhất định thì không gây nguy hại, nhưng nếu tùy tiện sử dụng chúng sẽ tác động lên hệ thần kinh, gây đau đầu, chóng mặt và có thể gây ngộ độc cấp tính nếu dính đến thức ăn, nguồn nước, đặc biệt với những thuốc có tác dụng tiêu diệt côn trùng nhanh, mạnh…

Còn theo ông Mai Đình Thắng, Phòng Côn trùng Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng TP.HCM thì những quy định về việc sử dụng các loại thuốc diệt côn trùng đã được Bộ Y tế ban hành từ rất lâu. Việc người dân tự ý sử dụng tùy tiện, tràn lan những loại thuốc diệt côn trùng trong thời gian dài sẽ khiến côn trùng kháng thuốc, lờn hóa chất và nguy hại đến sức khỏe con người. Những vấn đề thường gặp nhất là gây dị ứng và thương tổn đường hô hấp, đặc biệt đối với trẻ em. Đồng thời sẽ tác động xấu đến môi trường sống.

Ông Thắng lưu ý nên để thuốc diệt côn trùng tránh xa trẻ em, tránh xa thức ăn, nguồn nước. Cần thường xuyên dọn vệ sinh quanh khu vực sống để thoáng mát, giữ gìn sạch sẽ nhà cửa là cách tốt nhất để tiêu diệt các loài côn trùng. Đối với những loài côn trùng mới phát sinh như bọ xít hút máu người thì chỉ nên thực hiện bắt thủ công, soi đèn bắt vào ban đêm. “Nếu chẳng may để thuốc dính vào mắt, vào da thì cần rửa sạch ngay với nước sạch trong thời gian sớm nhất có thể. Nếu hít phải thuốc xịt thì cần phải cách ly ra khỏi môi trường có hơi thuốc đến nơi thoáng mát. Và nếu ngộ độc thuốc diệt côn trùng với những biểu hiện hoa mắt, chóng mặt, khó thở… cần phải được đưa đến các cơ sở y tế càng sớm càng tốt” – ông Thắng cho hay.

Yến Hoa