Nhân tố quyết định đảm bảo chất lượng giáo dục phổ thông

“Bộ GD-ĐT đang xây dựng tiêu chuẩn đánh giá hiệu trưởng các trường phổ thông theo 5 tiêu chuẩn. Chúng tôi hi vọng thực hiện được những tiêu chuẩn này chúng ta sẽ có đội ngũ cán bộ quản lý, các hiệu trưởng có đủ phẩm chất năng lực thực hiện đổi mới giáo dục, nâng cao chất lượng giáo dục trong mỗi nhà trường”. Đó là chia sẻ của TS Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội Tâm lý giáo dục Hà Nội.

3 yếu tố cơ bản của mỗi hiệu trưởng

Nêu cao vai trò và năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý, Tiến sĩ Nguyễn Tùng Lâm cho rằng: “Mỗi trường học muốn thành công đều có những cách đi riêng trong việc tổ chức quản lý nhà trường, đầu tư cơ sở vật chất, xây dựng đội ngũ nhà giáo, tập hợp nguồn lực, xây dựng đội ngũ cho mỗi nhà trường… song quan sát những mô hình quản lý giáo dục thành công trong nền kinh tế thị trường, trong giai đoạn đổi mới căn bản, toàn diện GD-ĐT hiện nay, mỗi hiệu trưởng đều phải đứng vững và giải quyết đồng bộ cả 3 yếu tố cơ bản.

Đó là: Xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo; Tổ chức và quản lý chất lượng giáo dục; Vận dụng tiến bộ khoa học giáo dục, khoa học quản lý để bồi dưỡng đội ngũ, đổi mới phương thức giáo dục, phương pháp quản lý.

Xây dựng đội ngũ chỉ là một yếu tố cơ bản; Yếu tố tổ chức quản lý, vận dụng tiến bộ khoa học giáo dục cùng với điều kiện cơ sở vật chất cũng phải được trang bị, hoàn thiện đồng bộ với những yêu cầu khác của đổi mới giáo dục, hiệu trưởng mới phát huy hết vai trò và đảm bảo thành công.

Để mỗi cơ sở GD-ĐT có thương hiệu, hiệu trưởng còn phải biết xây dựng văn hóa tổ chức (văn hóa học đường) của mỗi nhà trường. Sản phẩm cuối cùng của mỗi hiệu trưởng không chỉ là những quy định của công tác quản lý hành chính của mỗi nhà trường, mà còn là nhân cách, năng lực phẩm chất của học trò.

Phát huy vai trò quản lý của mỗi hiệu trưởng

Theo TS Nguyễn Tùng Lâm, để mỗi nhà giáo trong mỗi nhà trường hoàn thành trọng trách của mình, hiệu trưởng chứ không ai khác trong nhà trường phải là người hỗ trợ đắc lực để mỗi nhà giáo thành công trong sự nghiệp đổi mới giáo dục. Đặc biệt, hiệu trưởng và cán bộ quản lý phải thấm nhuần những yêu cầu, tiêu chuẩn của người cán bộ quản lý trường học. Trước hết họ phải có văn hóa quản lý.

Dựa theo tài liệu “Khám phá bí mật quản lý: Tám niềm tin cốt lõi” của tác giả người Mỹ Geoffreef Jameter nói về văn hóa của các CEO (giám đốc điều hành) trong nền kinh tế thị trường, trên cơ sở tác giả tổng kết 100 cuộc phỏng vấn của CEO thành công. Trên cơ sở những tư tưởng của tác giả người Mỹ, chúng tôi đã biên tập xây dựng thành 8 tiêu chuẩn văn hóa quản lý của hiệu trưởng tại Việt Nam trong giai đoạn hiện nay:

Thứ nhất: Sản phẩm của trường học trước hết là nhân cách người học và người dạy.

Lấy sự phát triển nhân cách của học sinh và giáo viên làm thước đo sự phát triển bền vững của nhà trường; Tập trung năng lực quản lý cho việc “Dạy tốt – học tốt” tạo ra một môi trường làm việc tự chủ, sáng tạo có văn hóa của tất cả các bộ phận trong nhà trường.

Thứ hai: Mỗi nhà trường là một cộng đồng, cùng nhau hiến thân cho sự thành công và phát triển, không phải là một cái máy.

Coi trường học của mình như là một nơi tập hợp những hy vọng, hoài bão và ước mơ của mỗi cá nhân; Tất cả đều được kết nối với những mục đích lớn lao, cao đẹp của nhà trường mà do chính mỗi cán bộ giáo viên đã tôn vinh. Họ truyền cảm hứng để mỗi cán bộ giáo viên có thể tập trung hiến thân cho sự thành công và phát triển lớn mạnh của mỗi nhà trường.

Thứ ba: Quản lý là tạo điều kiện để cán bộ giáo viên hoàn thành tốt nhiệm vụ, không phải để kiểm soát và bắt lỗi.

Luôn thiết lập những quy tắc chỉ đạo chung và cam kết có đủ các nguồn lực giúp cán bộ giáo viên hoàn thành nhiệm vụ. Để cho các bộ phận được chủ động đưa ra các quyết định, các phương pháp riêng của mình và chỉ can thiệp trong những trường hợp cán bộ giáo viên không thực hiện đúng các mục tiêu nguyên tắc đã thống nhất.

Thứ tư: Sự xuất sắc, sáng tạo, hiệu quả của mỗi cán bộ giáo viên của mỗi nhà trường cần luôn được tôn trọng.

Luôn đối xử với mỗi cán bộ giáo viên như là những người quan trọng nhất trong mỗi nhà trường. Sự xuất sắc sáng tạo và hiệu quả là những tiêu chí luôn được tôn trọng ở khắp mọi lĩnh vực, từ mỗi lớp học đến văn phòng nhà trường. Kết quả là cán bộ giáo viên ở mọi bộ phận tự chịu trách nhiệm với chính bản thân mình, trước kết quả mỗi công việc họ được giao.

Thứ năm: Động lực ở mỗi nhà trường xuất phát từ tầm nhìn, sự sáng tạo, không phải từ sự sợ hãi.

Luôn luôn truyền cảm hứng cho mọi người hướng về một tương lai tốt đẹp hơn và luôn gợi mở để mỗi cán bộ giáo viên của trường sẽ là một phần của tương lai tốt đẹp đó.

Thứ sáu: Mọi công việc ở trường phải trở nên vui vẻ, không thể là sự mệt nhọc.

Luôn xem công việc như là một điều thú vị hiển nhiên và tin tưởng rằng công việc quan trọng nhất của người quản lý là giao đúng việc cho từng người và làm cho họ thật sự hạnh phúc khi họ làm việc.

Thứ bảy: Ứng dụng công nghệ thông tin và các tiến bộ khoa học kỹ thuật, khoa học tâm lý giáo dục.

Luôn có ý thức gương mẫu và tạo mọi điều kiện để cán bộ giáo viên nhà trường học hỏi, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, tiến bộ khoa học giáo dục vào mọi hoạt động của nhà trường. Luôn thích ứng với “hệ thống công nghệ thông tin” để nâng cao hiệu quả quản lý.

Thứ tám: Đổi mới toàn diện, triệt để để phát triển bền vững. Động viên được cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội tham gia các hoạt động giáo dục của nhà trường.

Luôn coi sự đổi mới như là một phần tất yếu, luôn học hỏi để tự thay đổi mình mới có cơ hội tạo ra những đổi mới đột phá cho mỗi nhà trường. Luôn quan tâm đến việc động viên, thu hút cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội cùng tham gia các hoạt động giáo dục, làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục trong mỗi nhà trường.

“Vai trò hiệu trưởng không chỉ là nhà quản lý đơn thuần, mà trước hết họ còn phải là nhà giáo dục, vận dụng thành thạo cả khoa học quản lý lẫn khoa học giáo dục. Hiệu trưởng không chỉ đóng vai trò thủ lĩnh dẫn dắt hội đồng sư phạm mỗi nhà trường, mà còn là người biết truyền lửa, khích lệ đội ngũ như một huấn luyện viên tài năng của những đội bóng danh tiếng” – TS Nguyễn Tùng Lâm chia sẻ

Tạ Thúy