Nhiều di tích chiến thắng Điện Biên Phủ: Nguy cơ thành phế tích

 "Cám cảnh” bức phù điêu lịch sử gần đường băng sân bay

Cách hầm Đờ Cát chưa đầy 300m (thuộc phường Thanh Trường, TP.Điện Biên Phủ), xác 3 khẩu pháo loại 105 mm và 1 khẩu pháo 155 mm, thuộc trận địa pháo phân khu Trung tâm tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, bảo vệ hầm Đờ Cát trong chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử (1954) rơi vào hoàn cảnh "đáng thương”. Khẩu pháo "nằm bơ vơ, hiu quạnh” giữa tứ bề cỏ, rác. Xung quanh là vô số những hố trâu đằm với diện tích lớn bé khác nhau, chứa đầy nước tù đọng, rong rêu, bốc mùi khó chịu. Do những di tích này không có bờ bao bảo vệ nên những hành vi thiếu văn hoá đã làm xâm hại đến di tích như bị khắc tên với những đường nét nghệch ngoặc, vô nghĩa lên di tích. Những dòng chữ khắc nội dung chỉ dẫn, giới thuyết trên các tấm biển đặt ngay cạnh chân các khẩu pháo bị mất màu, cào xước nhem nhúa như đánh đố du khách… dịch nội dung. Những cây ban được trồng theo dự án quanh các khẩu pháo cây thì chết khô trơ cành, cây thì bật gốc ngả nghiêng.

Bác Phục, người dân sống ở phường Thanh Trường, cho biết: Sau những trận mưa to, cả một diện tích xung quanh các di tích bị ngập chìm, những khẩu pháo nằm trơ chọi giữa mênh mông nước. Nhiều du khách nước ngoài đến đây đã phải xắn quần lội bì bõm dưới nước để vào được các di tích.

 Hoàn cảnh của chiếc xe tăng Chaffee 24 bảo vệ Nam sân bay Mường Thanh của quân Pháp bị Trung đoàn pháo của quân đội ta tiêu diệt vào tháng 4-1954 còn "cám cảnh” hơn. Xác chiếc xe tăng nằm trên bờ ruộng, cỏ dại mọc ngổn ngang, bao bọc khắp phía. Xung quanh là vỏ chai, lọ của những loại thuốc trừ sâu, diệt cỏ bà con dùng xong vứt xuống. Trong thùng xe tăng, cỏ, lúa và cây dại cũng "đua” nhau mọc. Sự xuất hiện của những tấm chăn bông, chiếu cói trong lòng xe tăng khiến chúng tôi không hiểu vì đâu mà có. Cả một mùi ẩm mốc từ lòng xác chiếc xe tăng bốc ra rất khó chịu.

Ngay cạnh đó, bức phù điêu bằng đá có khắc hoạ hình ảnh, không khí chiến đấu, đào hào chia cắt, giành giật sân bay Mường Thanh của quân và dân ta trong chiến dịch Điện Biên Phủ cũng chịu chung số phận”. Phản cảm hơn, từ lâu bức phù điêu lại là "tấm bình phong” hữu hiệu cho người dân ra đồng tìm đến để phóng uế, tiểu tiện.

Trao đổi về vấn đề này, ông Vũ Nam Hải – Phó Giám đốc Ban QLDA di tích Điện Biên Phủ cho biết: Vấn đề quản lý di tích trên địa bàn gặp rất nhiều khó khăn, bởi những di tích trong chiến dịch Điện Biên Phủ nằm rải rác, manh mún trên một diện tích rộng. Hiện tại chỉ có một số di tích được khoanh vùng cắm mốc; Đội ngũ cán bộ bảo vệ, trông coi di tích cũng thiếu nên rất khó khăn trong công tác quản lý di tích của đơn vị.

 Chúng tôi cũng chỉ biết liên kết với các trường học gần các điểm di tích để nâng cao ý thức tham gia bảo vệ di tích. Chứ việc trùng tu, nâng cấp, sửa sang còn gặp rất nhiều khó khăn về kinh phí, lại vướng vào nhiều quy định. Đơn cử như việc cơ quan chức năng nếu đầu tư kinh phí xây dựng nhà che mưa nắng cho di tích chiếc xe tăng Chaffee 24 và bức phù điêu đã nêu thì lại "vướng rào cản” quy định tầm cao khống chế của đường băng Cảng hàng không Điện Biên Phủ (!?), ông Vũ Nam Hải giải thích.

Cũng theo ông Hải thì hiện tại Quần thể di tích chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ có gần 40 điểm di tích, riêng khu vực lòng chảo Mường Thanh chiếm gần 30 điểm di tích. Tuy nhiên, số lượng di tích có hàng rào bảo vệ thì chỉ… đếm trên đầu ngón tay (di tích đồi A1 và Hầm Đờ Cát). Còn lại các di tích khác đều có chung thực trạng: không mái che mưa nắng, nằm trơ trọi giữa không gian tự nhiên.

Được biết, những năm qua du lịch luôn được tỉnh Điện Biên đánh giá là thế mạnh trong chiến lược phát triển kinh tế của tỉnh. Thiết nghĩ, trước hiện trạng thực tế nêu trên, nếu cơ quan chức năng không sớm tìm ra giải pháp hữu hiệu trong công tác quản lý di tích thì hình ảnh về một chiến thắng Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” trong tâm thức khách du lịch khi lên Điện Biên sẽ giảm đi đáng kể khi phải chứng kiến cảnh những di tích bị xuống cấp như hiện nay.