Bộ NN&PTNT phối hợp UBND TP.Cần Thơ vừa tổ chức Hội thảo “Phát triển nông nghiệp công nghệ cao – Cơ hội và thách thức”.
Trước đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các Quyết định phê duyệt Chương trình phát triển nông nghiệp công nghệ cao (NNCNC) đến năm 2020, định hướng đến năm 2030; dành gói đầu tư 100.000 tỷ đồng cho mục tiêu này.
Đến nay những mô hình NNCNC bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế thiết thực. Tuy nhiên chương trình đang đối mặt nhiều thách thức… GS.TS Nguyễn Thị Lang – Viện Nghiên cứu NNCNC ĐBSCL – cảnh báo: “Năm 2016 sản lượng rau VN đạt 16 triệu tấn, có nghĩa là cung đã vượt cầu gần 3 triệu tấn (tính theo tiêu chuẩn quốc tế 90kg rau xanh/người/năm và tính theo độ hao hụt sau thu hoạch là 30%). Như vậy, sau khi đầu tư CNC cho sản xuất rau, năng suất còn tăng lên rất nhiều. Nếu không có thị trường xuất khẩu, không biết đầu ra ở đâu một cách rõ ràng, chắc chắn kế hoạch sẽ phá sản. Hiện nay đầu tư cho nghiên cứu khoa học về NN và nghiên cứu thị trường của VN còn khiêm tốn. Về lý thuyết chúng ta có xu hướng sản xuất theo chuỗi giá trị nhưng thực tế thì đang tách rời sản xuất với chế biến, với lưu thông phân phối và thị trường. Do đó tính cạnh tranh và lợi nhuận trong chuỗi giá trị thiếu tính bền vững. Chỉ có các doanh nghiệp (DN) lớn mới đủ tiềm lực thúc đẩy nhanh sản xuất NN, giải quyết đầu ra cho nông dân. Nhưng không phải nhà đầu tư nào vào NN cũng đều có thể đem lại thay đổi tích cực, thậm chí cần cảnh báo là “thảm họa” nếu sản xuất trên quy mô lớn mà không có đầu ra”.
Ngoài ra, theo ông Trần Hữu Hiệp – Ủy viên chuyên trách BCĐ Tây Nam bộ: “Hệ thống pháp lý chưa đảm bảo chế tài đủ mạnh bảo vệ nhà đầu tư, nhà sản xuất, ràng buộc trách nhiệm thương mại về truy xuất nguồn gốc nông sản. Thực trạng này tác động tiêu cực, ảnh hưởng xấu đến việc đầu tư phát triển NNCNC”.
Bên cạnh yêu cầu phát triển thị trường, theo các chuyên gia và nhà khoa học, cần làm thay đổi nhận thức nông dân về NNCNC. PGS.TS Bùi Văn Trịnh – ĐH Cần Thơ – nêu giải pháp: “Để các chương trình, hành động thay đổi tập quán, tư duy canh tác mạnh mẽ hơn, có sức thuyết phục hơn, hệ thống khuyến nông địa phương cần phối hợp chặt với các đơn vị nghiên cứu ứng dụng CNC vào lĩnh vực NN và các nông hộ điển hình trong canh tác NNCNC. Từ đó sức thuyết phục của các chương trình khuyến nông thay đổi tập quán canh tác của nông hộ về sản xuất NNCNC sẽ hiệu quả hơn”.
Ông Phạm Văn Quỳnh – nguyên Giám đốc Sở NN&PTNT TP.Cần Thơ, hiện là Tư vấn kỹ thuật dự án VnSAT Cần Thơ – cho rằng: “Các giải pháp, chính sách đặc thù phát triển NNCNC của VN cần gắn chặt với chính sách, mục tiêu đào tạo nhân lực (ngoài sinh viên NN ở các trường ĐH, còn phải đào tạo, tập huấn, chuyển giao kỹ thuật cho nông dân và DN), và tinh thần quốc gia khởi nghiệp, thúc đẩy mạnh mẽ lĩnh vực chế biến, phát triển mạnh logistic. Đặc biệt cần quan tâm xây dựng, phát triển nền tảng tư duy thị trường, phát huy vai trò các DN (đây là vai trò chủ đạo) để tạo ra nguồn lực về vốn, định hướng công nghệ, phát triển sản phẩm và thị trường”.
Đan Phượng
Bình luận (0)