Nhóm trẻ gia đình: Kỳ 3: Những khó khăn và bất cập trong quản lý

Theo văn bản ngày 19-4-2010 của Sở GD-ĐT TP.HCM thì các cơ sở làm thủ tục cấp phép hoạt động phải đảm bảo các yêu cầu tối thiểu về mặt cơ sở vật chất, số lượng trẻ, đội ngũ giáo viên và nhân viên thì mới được cấp giấy phép hoạt động. Nhưng thực tế, vẫn có hàng loạt cơ sở mầm non tư thục không đạt chuẩn vẫn hoạt động “chui”, hoặc ban đầu đạt chuẩn nhưng sau đó lại nhận học sinh quá đông, cơ sở vật chất bị xuống cấp, đội ngũ giáo viên liên tục thay đổi…  Từ đó, hàng loạt nguy cơ tiềm ẩn xảy ra xoay quanh hoạt động của hình thức giáo dục loại này. Trước hết là cơ sở vật chất yếu kém, thiếu an toàn cho trẻ (tính mạng, ăn ngủ; sự kích động thần kinh dễ xảy ra…). Thứ hai là lực lượng lao động không đạt tiêu chuẩn ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc – giáo dục trẻ (người nuôi trẻ không qua đào tạo không có kỹ năng tổ chức nhóm lớp và giáo dục…). Theo phân cấp quản lý, UBND xã, phường, thị trấn có trách nhiệm quản lý, cấp phép hoạt động cho các nhóm, lớp; UBND huyện, thị xã cấp phép hoạt động cho trường tư thục; còn ngành giáo dục chỉ có nhiệm vụ quản lý về chuyên môn. Cụ thể là trường mẫu giáo công lập trên địa bàn có trách nhiệm theo dõi, hướng dẫn hoạt động chuyên môn đối với cơ sở ngoài công lập được cấp phép, có cả NTGĐ. Thực tế thời gian qua một số địa phương vẫn còn thả lỏng việc quản lý các cơ sở mầm non tư thục, có nơi còn vị nể nhau nên chưa xử lý kiên quyết. Các cơ sở mầm non tư thục đều đang hoạt động thiếu sự giám sát đồng bộ từ nhiều phía. NTGĐ với mức thu phí chăm sóc trẻ phần lớn phù hợp với túi tiền của các phụ huynh có các mức sống khác nhau; sự thu phí cũng rất linh hoạt. Ngoài ra, các nhóm lớp này cũng “cơ động” trong giờ giấc đưa đón trẻ, giữ trẻ ngoài giờ nên dẫu không có đủ điều kiện hoặc chưa đủ điều kiện nhưng phụ huynh vẫn lựa chọn. Vấn đề giải quyết các NTGĐ không đạt chuẩn không đơn giản giải quyết theo văn bản, theo yêu cầu và tiêu chuẩn. Nó hòa trộn nhiều sự suy tư, lo âu, hợp lý và hợp tình bởi giải pháp cuối cùng không phải là làm sạch môi trường giáo dục mầm non bằng những NTGĐ đạt chất lượng mà trên hết là làm sao đáp ứng được nhu cầu của số đông người lao động về việc gửi con phù hợp với khả năng mà các trẻ vẫn chăm sóc với các điều kiện tốt nhất. Giải quyết vấn đề này không chỉ bằng văn bản pháp luật mà rất cần sự chung tay và hỗ trợ của xã hội trong quá trình xã hội hóa giáo dục.

Trong một nghiên cứu về thực trạng công tác quản lý NTGĐ cho thấy, có đến 100% cán bộ quản lý cho biết khó khăn lớn nhất của họ trong việc quản lý nhóm lớp mầm non tư thục là tính tự phát và bất ổn định của nó. Hầu như ở phường nào cũng có ít nhất năm nhóm lớp mầm non tư thục và số lượng trẻ cũng như giáo viên của nhóm trẻ tăng giảm bất thường, không ổn định. Kế đến là do bất ổn định về mặt nhân sự. Thiếu nguồn giáo viên có chuyên môn nghiệp vụ cũng như sự chênh lệch trình độ chuyên môn giữa các giáo viên gây khó khăn cho việc huấn luyện và bồi dưỡng nghiệp vụ cho các giáo viên của các cấp quản lý. Tại các quận Thủ Đức, Bình Tân, Hóc Môn… tập trung nhiều khu công nghiệp nên lượng công nhân sống tại khu vực này khá đông. Do đặc thù công việc, phụ huynh có nhu cầu gửi trẻ dưới 2 tuổi rất cao, đồng thời họ cũng có nhu cầu gửi con ngoài giờ hành chánh để thuận tiện cho công việc khiến số lượng trẻ đăng ký học tăng cao. Tuy nhiên, số lượng trẻ cũng không ổn định, trẻ thường nghỉ học vì cha mẹ chuyển nơi làm việc, do tiền học phí cao… làm số trẻ tại các NTGĐ giảm bất thường gây khó khăn trong việc giám sát phân nhóm, đầu vào, đầu ra của nhóm lớp mầm non tư thục. Một số nhóm lớp mầm non tư thục có số trẻ nhập học quá đông trong khi điều kiện cơ sở vật chất thiếu nên phải ghép nhiều lứa tuổi dẫn đến việc chăm sóc, giáo dục các em không đạt chuẩn. Khó khăn tiếp theo trong việc quản lý nhóm lớp mầm non tư thục là điều kiện cơ sở vật chất nhóm trẻ trong tình trạng rất thiếu thốn, chưa phù hợp để thành lập nhà trẻ như: bếp ăn không đạt chuẩn VSATTP; nhà vệ sinh chật hẹp, ẩm thấp; cơ sở vật chất thuê mướn; nhà trong hẻm sâu… không đủ vệ sinh và an toàn cho trẻ. Ngoài ra, đa phần phụ huynh tại các nhóm lớp mầm non tư thục tại các khu vực ngoại thành là công nhân nên họ chỉ cần nơi để gửi con, từ đó dẫn đến việc phụ huynh thiếu sự quan tâm đến việc chăm sóc và giáo dục trẻ mà chỉ phó mặc cho giáo viên. Có trường hợp, phụ huynh gửi con từ đầu tháng đến sau ngày 10 rồi lại năn nỉ là chưa có kinh phí để đóng. Rồi lại nán cho con học thêm một tuần nữa… Sau đó lại lẳng lặng ra đi không quay trở lại… Trước những khó khăn và bất cập ấy, các cán bộ quản lý không thể giải quyết sát sao trong một sớm một chiều được. Giải quyết hết những NTGĐ không đủ chất lượng bằng việc đóng cửa là chuyện không khó. Nhưng các đứa trẻ sẽ đi về đâu, phụ huynh sẽ trăn trở như thế nào khi không biết gửi con vào đâu với giờ giấc và giá cả phù hợp? Và người trong cuộc cần lắm những sự chung tay, hỗ trợ từ các cấp, các ngành, các tổ chức xã hội khác nhau…