Quan niệm về giáo dục từ góc nhìn của dư luận xã hội ngày nay đang có nhiều thay đổi so với trước đây. Những thay đổi đó xuất phát tự thân từ môi trường giáo dục với những thành tố cấu thành nên nó và cũng bởi sự tác động không nhỏ của các yếu tố ngoài giáo dục.
Học sinh một trường quốc tế tại TP.HCM thực hành môn hóa học (ảnh minh họa). Ảnh: L.Anh
1. Xu hướng tư nhân hóa giáo dục đã tạo nên một diện mạo hoàn toàn khác cho bức tranh giáo dục nước nhà, trong đó có cả những mặt tích cực và những mặt hạn chế. Những “va chạm”, những “đụng độ” về mặt tôn chỉ, mục đích cũng như nguyên tắc thực hành giáo dục giữa các nhà đầu tư kinh doanh và các nhà sư phạm truyền thống vừa là nguyên nhân vừa là kết quả của quá trình tư nhân hóa giáo dục đang diễn ra với đa dạng phong phú các tình huống. Nếu như nhà kinh doanh chỉ xem giáo dục là một lĩnh vực kinh doanh thuần túy như các loại hình kinh doanh khác (bằng cách áp dụng rập khuôn các mô hình quản trị, hình thức điều hành) thì các nhà giáo dục luôn muốn định hướng việc kinh doanh giáo dục phải là một loại hình kinh doanh đặc thù. Chúng ta sẽ thấy rõ độ vênh của các quan điểm giữa hai bên khi quan sát mô hình hoạt động của các đơn vị giáo dục tư nhân.
2. Sự tham gia của các nhà đầu tư giáo dục nước ngoài ngày một gia tăng tại Việt Nam cũng cho thấy bức tranh quốc tế hóa giáo dục đang có những chuyển biến không ngừng. Tâm lý hướng ngoại của người Việt cũng như quá trình tất yếu của bối cảnh toàn cầu hóa là những điểm tựa quan trọng khiến xu hướng quốc tế hóa giáo dục được dịp “trăm hoa đua nở”. Tuy vậy, những vướng mắc về khác biệt văn hóa, câu chuyện trẻ quên dần tiếng Việt, văn hóa Việt, cùng nhiều vấn đề trở ngại không tên khác đang là thách thức không hề nhỏ cho các mô hình giáo dục quốc tế tại Việt Nam, đòi hỏi những giải pháp linh hoạt hơn, mang tính địa phương hơn (bên cạnh sự dung hòa với toàn cầu) của các nhà đầu tư có yếu tố nước ngoài.
3. Cũng như nhiều lĩnh vực khác của cuộc sống, truyền thông hiện đại có ảnh hưởng không hề nhỏ đến những chuyển biến trong nhận thức về giáo dục của đại đa số dân chúng. Thật đáng buồn là truyền thông (mà phần lớn là truyền thông mạng) đang có những biểu hiện của sự sa đà vào thói quen gây sốc bởi những tin tức mang tính giật gân nhằm thu hút “tính đám đông” của dư luận. Ngược lại, những khía cạnh tốt đẹp, những câu chuyện thiện lành của giáo dục ít nhận được sự quan tâm, chú ý của xã hội. Thật dễ dàng để nhận thấy những góc khuất, hạn chế, những tồn tại trong các câu chuyện tiêu cực của giáo dục đã và đang là mồi lửa khiến cho tính thành kiến về giáo dục được dịp bùng cháy, và công chúng luôn bị kích động. Mặt khác, khi biết đến một tin tức, dư luận thiên về phản ứng cực đoan với thực trạng hơn là hướng đến thái độ góp ý mang tính xây dựng. Rất ít các biện pháp khắc phục hay những đề xuất mang tính khả dĩ được đề xuất. Chủ yếu là các bình luận một chiều mang nhiều hàm ý tiêu cực, thậm chí có đôi phần khiếm nhã, kém văn hóa.
4. Ở một góc độ khác, tư duy người học hiện nay cũng có nhiều thay đổi khi nghĩ về giáo dục. Người học hiện nay phần nhiều chờ đợi ở giáo dục tính kết quả thực dụng hơn là tôn trọng những giá trị tri thức được truyền dạy từ người thầy. Người học đến với giáo dục như là phương cách để kiếm tìm cách thức sinh ra lợi nhuận nuôi sống bản thân bởi những thước đo về vật chất thay vì mong muốn nhận được những trải nghiệm sống thật sự về mặt trí tuệ. Sự đổi thay trong suy nghĩ về giáo dục của người học đặt ra bài toán hóc búa cho những người trong cuộc, đòi hỏi sự chung tay cùng nhau tìm giải pháp của các nhà quản lý giáo dục và cả giới thực hành giáo dục.
Trần Xuân Tiến
Tin liên quan
Đậu thủ khoa chuyên Anh nhờ… các hoạt động thiện nguyện
Từ 2025, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM xây dựng phương án tuyển sinh độc lập
Ngành nghề mới trong bối cảnh chuyển đổi số giáo dục
Bình luận (0)