Những người “vác tù và hàng tổng”

Sự có mặt của lực lượng dân quân tự vệ (DQTV), thanh niên xung phong (TNXP) giờ đây thực sự đã không còn xa lạ với người dân TP.HCM mà là những hình ảnh quen thuộc gần như không thể thiếu tại các giao lộ trong việc phối hợp cùng lực lượng CSGT tham gia giữ gìn trật tự giao thông.

Gặp anh Lê Hoàng Hóa đang trực ở góc ngã tư Trần Huy Liệu – Nguyễn Văn Trỗi, chúng tôi đến hỏi thăm. Anh cho biết mình thuộc đội DQTV quận Phú Nhuận. Vào lực lượng dân quân đã hơn một năm, công việc chính của anh là hỗ trợ điều tiết giao thông, tuyên truyền về ATGT qua các hình thức dán banner, bandrole đường phố, in và dán poster… “Bữa nay trên tuyến đường Nguyễn Văn Trỗi mọc lên nhiều “lô cốt”, nên công việc của chúng tôi vất vả hơn, trước chỉ có 1 người đứng mỗi chốt, bây giờ tăng lên 2 hoặc 3 người, nhưng vào giờ cao điểm thì vẫn không xuể”, anh Hóa cho biết.

Ngoài công việc điều tiết giao thông, những dân quân còn tham gia với các tổ thanh tra xây dựng cấp phường để giữ gìn trật tự tại các khu chợ, kết hợp với công an phường tuần tra vào buổi tối trên khắp địa bàn nơi mình phụ trách. Anh Mai – một dân quân nói dù đã luân phiên nhưng có ngày anh phải trực đến 3 ca. Sáng chợ, chiều đường, tối đến kiểm tra trên các khu phố, nhiều lúc phải đến 2, 3 giờ sáng mới được về nhà. Khi được hỏi về động lực nào giúp anh hoàn thành công việc, anh cho biết: “Tôi luôn nghĩ đã là một dân quân thì phải thực hiện tốt chức trách, nghĩa vụ của người đoàn viên trong lực lượng vũ trang, phải có ý chí vững vàng, không lùi bước trước những khó khăn, hòa đồng cùng đồng đội, giải quyết hài hòa công việc gia đình và xã hội, có như vậy mới hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao”.

Minh Thúy – một TNXP thuộc quận Bình Thạnh. Cô đang học một lớp trung cấp kế toán. Ngoài những giờ lên lớp thì hầu hết thời gian cô dành cho các công việc xã hội. Cô tâm sự: “Những ngày đầu khi mới tham gia vào lực lượng TNXP, đối với mình thật mới mẻ. Nhưng được sự động viên giúp đỡ của các đồng chí trong tổ cũng như tham gia các lớp tập huấn ngắn ngày của quận. Từ một người rụt rè, lúng túng trước đám đông thì bây giờ mình đã mạnh dạn, kiên nghị hơn. Điều khiển giao thông, tuyên truyền các chủ trương của phường, của quận, tham gia các đợt tình nguyện xanh… không có việc gì mà mình làm không được. Mình đang học một lớp cảm tình đảng và có thể 3 tháng nữa là được đứng vào hàng ngũ của Đảng, cứ nghĩ đến điều đó là mình phấn chấn lên”.

Chúng tôi đến ngã ba Phan Đình Phùng – Huỳnh Văn Bánh vào lúc 17 giờ 30 và chứng kiến cảnh kẹt xe cục bộ gần 1 giờ. Cô gái mặc áo xanh TNXP mất hút giữa tiếng còi hú và khói bụi. Chiếc cờ đỏ hình tam giác phất lên bốn hướng nhưng dòng xe tiến đến mỗi lúc lại đông hơn. Ai cũng muốn giành phần đi trước, co cụm vào khối ùn tắc trước sự bất lực của cô gái, mãi một lúc sau khi có thêm hai dân quân đến “giải cứu”, tình trạng kẹt xe ở đây mới được giải quyết.

Khó khăn lớn nhất của đa số những người như anh Hóa, anh Mai hay Minh Thúy đó là chưa được đào tạo nghiệp vụ kỹ càng nên đôi lúc còn bỡ ngỡ. Hơn nữa, họ phải đảm nhận nhiều công việc trong cùng một lúc, nhiều người có hoàn cảnh kinh tế gia đình còn thiếu thốn, chưa được các cấp chính quyền quan tâm đúng mức.

Công việc điều tiết, phân luồng giao thông trong giờ cao điểm của những DQTV, TNXP được nhiều người dân ghi nhận và đánh giá cao. Anh Hoàng Võ – một dân quân đang trực trên tuyến đường Phan Đăng Lưu hồ hởi khi nhắc đến kỷ niệm về những lần cùng đồng đội đi giải quyết nạn kẹt xe: “Chứng kiến cảnh mọi người thoát khỏi tình trạng ùn tắc, kẹt xe là chúng tôi rất phấn khởi. Tôi nhớ có lần đang đứng điều khiển giao thông ở ngã ba Phan Đăng Lưu – Nơ Trang Long, gặp lúc trời mưa lớn, mấy người qua đường thấy thế thì bảo sao không mặc áo mưa kẻo bệnh. Thấy họ quan tâm, chúng tôi cũng được ấm lên phần nào, thế là có nghị lực để quyết tâm hơn”.

Anh Hoàng Văn Tuấn, thuộc đội DQTV quận Phú Nhuận cho biết, hầu hết người dân đều ủng hộ và nghe theo chỉ dẫn của chúng tôi, nhưng cũng có một số người không ý thức, cố tình khinh rẻ, gây hấn. Anh kể: “Tháng trước, một dân quân đang điều tiết giao thông trên đường Hoàng Văn Thụ thì bị một tốp thanh niên đi trên hai xe gắn máy ép ngã, anh dân quân bị choáng và xây xước ở mặt. Nhiều người dân thấy thế thì đứng lại thăm hỏi, xoa dầu. Mấy gã thanh niên thì rú ga vọt mất. Câu chuyện đó khiến chúng tôi rất bất bình”.

Một lý do vớ vẩn khác mà nhiều người có thái độ coi thường, cố ý gây thương tích đối với những DQTV, TNXP điều tiết giao thông là: “Thấy mà ghét!”. “Chuyện người đi đường chửi là rất phổ biến. Những lúc đó, chúng tôi chỉ biết đứng nhìn, chứ mình có quyền lực gì mà chửi người ta. Nhưng suy đi tính lại cũng có người ghét, người thương. Nếu chỉ vì một vài người thiếu nhận thức mà bỏ việc, không hoàn thành nhiệm vụ là điều đáng trách”, anh Tuấn nói.

“Hiện nay, khi được cơ quan chức năng tăng cường các công cụ hỗ trợ, tình trạng bị hành hung ít khi xảy ra, nhưng chuyện người đi đường chửi bới thì vẫn cứ dài dài. Hơn nữa, vẫn chưa có một luật định nào về việc chống người thi hành công vụ đối với những DQTV khi tham gia điều tiết giao thông như chúng tôi, vì vậy mọi chuyện đều cho qua thôi”, anh Hóa cho biết.

NGUYỄN TRỌNG LUẬT