Những sự kiện giáo dục nổi bật trong năm 2008

Tại buổi gặp gỡ báo chí nhân dịp năm mới 2009, Bộ GD-ĐT đã công bố 12 sự kiện quan trọng của ngành diễn ra trong năm 2008.

1. Tiếp tục thực hiện cuộc vận động “Hai không”(Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục) và triển khai phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”

Cuộc vận động “Hai không” được ngành giáo dục cả nước tiếp tục triển khai quyết liệt và tiếp tục nhận được sự đồng tình của xã hội, sự hỗ trợ, chỉ đạo của cấp ủy và chính quyền các cấp, sự chung tay giúp sức của các tổ chức chính trị – xã hội nhằm lập lại trật tự kỷ cương, môi trường sư phạm lành mạnh trong các nhà trường.

Bắt đầu từ năm học 2008-2009, Bộ GD-ĐT đã phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” nhằm tạo một bước đột phá trong việc xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh và tăng cường giáo dục đạo đức, giáo dục toàn diện cho học sinh. Ban chỉ đạo Trung ương, các ban chỉ đạo ở 100% tỉnh, thành đã được thành lập và có văn bản hướng dẫn, kế hoạch triển khai. 

2. Xây dựng Chiến lược phát triển giáo dục 2009-2020

Chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam giai đoạn 2009-2020 được Bộ GD-ĐT xây dựng từ tháng 8-2007 với sự tham gia của 27 nhóm nghiên cứu gồm các nhà khoa học, các chuyên gia giáo dục và các nhà quản lý giáo dục trong và ngoài ngành. Dự thảo chiến lược xác định 6 thành tựu, 5 yếu kém của giáo dục Việt Nam, nêu ra 6 quan điểm (triết lý) để phát triển giáo dục Việt Nam, xác định 3 mục tiêu và 11 giải pháp, trong đó có 2 giải pháp có tính đột phá để phát triển giáo dục tới 2020. Cuối năm 2008, dự thảo Chiến lược phát triển giáo dục 2009-2020 đã được giới thiệu để lấy ý kiến rộng rãi của các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước, của các nhà quản lý, các nhà giáo, nhà khoa học, các tổ chức chính trị xã hội, của 63 sở giáo dục và đào tạo, của các trường đại học, cao đẳng, TCCN, của lãnh đạo các cơ quan báo chí và các tổ chức chính trị xã hội, nhân dân trong nước và người Việt Nam ở nước ngoài.

3. Triển khai mạnh mẽ chủ trương đào tạo theo nhu cầu xã hội

Chủ trương chuyển hoạt động của các trường ĐH, CĐ, TCCN cả nước từ đào tạo theo khả năng sang đào tạo theo nhu cầu xã hội, đã được ngành GD-ĐT triển khai từ năm 2007. Năm 2008 đánh dấu sự phát triển mới của đổi mới có tính chiến lược này. 

Bộ GD-ĐT đã phối hợp với các bộ, ngành, UBND thành phố Hà Nội và TP.HCM tổ chức 7 Hội thảo quốc gia đào tạo nhân lực theo nhu cầu xã hội về: Du lịch; Chế biến Nông – Lâm – Thủy sản; Y dược, Công nghệ thông tin – Truyền thông; Đóng tàu; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho Hà Nội và TP.HCM và Hội thảo sinh viên với đào tạo theo nhu cầu xã hội, nhu cầu doanh nghiệp.

4. Xây dựng đề án đổi mới cơ chế quản lý tài chính của giáo dục và đào tạo 2008-2012, tiếp tục thực hiện cho HS, SV nghèo vay để học với quy mô lớn 

Bộ GD-ĐT xây dựng đề án Đổi mới cơ chế tài chính của giáo dục và đào tạo giai đoạn 2008-2012. Đề án đã được Chính phủ trình Bộ Chính trị. Một trong những nội dung trọng tâm của đề án là đề xuất nguyên tắc xác định mức học phí ở các cấp học và trình độ đào tạo: học phí và các khoản chi cần thiết khác cho việc học tập đối với giáo dục mầm non và giáo dục phổ thông không vượt quá 6% thu nhập bình quân của hộ gia đình theo từng địa phương; học phí đối với đào tạo nghề nghiệp thực hiện theo nguyên tắc chia sẻ chi phí giữa Nhà nước và người học, học phí từng bước đảm bảo chi thường xuyên tối thiểu của các nhóm ngành tiến tới đảm bảo bù đắp chi phí đào tạo. Về chính sách tín dụng đào tạo cho HS, SV: Sau hơn một năm thực hiện (tính đến 31-12-2008) đã có hơn 1,2 triệu HS, SV được vay vốn với tổng số tiền là 9.807 tỷ đồng.

5. Tổng kết công tác giáo dục dân tộc và xây dựng các đề án cho giai đoạn 2009-2020

Hội nghị tổng kết trường phổ thông dân tộc nội trú giai đoạn 1997-2007 và phương hướng phát triển 2008-2020 đã được Bộ GD-ĐT tổ chức vào tháng 1-2008; Hội nghị giáo dục dân tộc toàn quốc (tháng 4-2008); triển khai xây dựng đề án phát triển hệ thống trường phổ thông dân tộc nội trú, đề án hỗ trợ phát triển giáo dục đối với các dân tộc đặc biệt ít người, đề án phổ cập mẫu giáo 5 tuổi nhằm chuẩn bị tiếng Việt cho con em dân tộc trước khi vào lớp 1. Đã ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của trường phổ thông dân tộc nội trú (Quyết định số 49/QĐ-BGDĐT ngày 25-8-2008).

6. Triển khai quyên góp hàng năm để mọi học sinh Việt Nam đi học đều đủ quần áo, sách giáo khoa và đồ dùng học tập

Ngày 24-9-2008 Phó thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân và Chủ tịch Công đoàn Giáo dục Việt Nam đã có lời kêu gọi gửi tới các nhà giáo, cán bộ công chức, viên chức ngành giáo dục, các bậc cha mẹ học sinh, các em học sinh, sinh viên, các doanh nghiệp, doanh nhân, nhà hảo tâm quyên góp sách vở, đồ dùng học tập, áo ấm giúp học sinh và giáo viên vùng khó khăn. Tính đến ngày 12-1-2009, toàn ngành đã quyên góp được trên 19 tỷ đồng, 1.399.482 sách giáo khoa, vở viết, 35.167 kg quần áo, 457.328 chiếc quần áo, 21.076 hiện vật khác.

7. Đột phá vào chất lượng đào tạo và quản lý chất lượng đào tạo

Ngày 5-1-2008, lần đầu tiên, Bộ GD-ĐT tổ chức Hội nghị toàn quốc về đánh giá chất lượng giáo dục đại học với sự tham dự của trên 400 đại biểu từ các bộ, ngành Trung ương, đại biểu quốc tế và lãnh đạo các đại học, học viện, các trường đại học, cao đẳng trong toàn quốc.      

Ngày 30-8-2008, lần đầu tiên Bộ GD-ĐT tổ chức Hội nghị về xây dựng và hoạt động của các trường đại học, cao đẳng thành lập từ năm 1998 đến nay. Hơn 10 năm qua, Thủ tướng Chính phủ đã cho phép thành lập mới 23 trường đại học (22 trường tư thục, 1 trường công lập); nâng cấp lên đại học 55 trường (52 trường công lập, 3 trường tư thục). Bộ GD-ĐT đã thành lập mới 23 trường cao đẳng (2 trường công lập, 21 trường tư thục) và nâng cấp 107 trường trung cấp chuyên nghiệp thành trường cao đẳng.

8. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin gắn với cải cách hành chính

Năm học 2008-2009 là năm học đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin. Xây dựng thư viện giáo trình đại học số trên trang web của Bộ với hơn 350 giáo trình và đã có 7 triệu lượt người truy cập. Tổ chức được 17 cuộc hội nghị, họp, giao ban toàn quốc qua mạng, tiết kiệm nhiều tỷ đồng so với họp bình thường. Ngày 31-12-2008, lần đầu tiên Bộ GD-ĐT đã tổ chức kết nối họp giao ban với 63 sở GD-ĐT. Bộ GD-ĐT là Bộ đầu tiên nối cáp quang trực tiếp tới 63 sở GD-ĐT. Năm 2008, Bộ GD-ĐT đã được Hội Tin học Việt Nam bình chọn xếp thứ nhất đứng đầu danh sách các bộ ngành có mức độ cao về sẵn sàng cho phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin – truyền thông.

9. Tổ chức thành công Hội khỏe Phù Đổng toàn quốc lần thứ VII – 2008 và Đoàn Thể thao sinh viên Việt Nam xếp thứ nhì tại Đại hội Thể thao Đông Nam Á lần thứ 14

Hội khỏe Phù Đổng được tổ chức thành công ở cấp cơ sở, cấp khu vực và toàn quốc. Quy mô của Hội khỏe lần thứ VII – 2008 được đánh giá là lớn nhất và thành công nhất từ trước đến nay với sự tham gia của 64 đoàn/63 tỉnh, thành phố, 12.534 vận động viên thi đấu 17 môn thể thao với 382 nội dung.

Trên cơ sở kết quả của Hội khỏe Phù Đổng, Đoàn Thể thao sinh viên Việt Nam được thành lập và đã tham gia Đại hội Thể thao sinh viên Đông Nam Á lần thứ 14 – 2008 tổ chức tại Malaysia từ ngày 12 đến 21-12-2008 với 116 vận động viên sinh viên thi đấu 11 môn trên tổng số 22 môn thi của Đại hội đã đạt được thành tích toàn đoàn xếp thứ nhì (sau nước chủ nhà Malaysia) với 45 huy chương vàng, 28 huy chương bạc và 23 huy chương đồng trong tổng số 222 bộ huy chương trao tại Đại hội, vượt chỉ tiêu 1 bậc so với mục tiêu đặt ra trước khi lên đường.

10. Thành lập Đại học Việt Đức; tổ chức thành công Olympic Vật lý quốc tế lần thứ 39

Đã thành lập Trường Đại học Việt – Đức, trường đại học nghiên cứu theo mô hình tiên tiến của Cộng hòa Liên bang Đức, trên cơ sở hợp tác quốc tế giữa Chính phủ Việt Nam và Cộng hòa Liên bang Đức. Các giáo sư Đức giữ vai trò chủ yếu trong việc điều hành và giảng dạy giai đoạn phát triển ban đầu của trường. Ngày 10-9-2008, Trường Đại học Việt Đức đã khai giảng năm học 2008-2009 khóa đầu tiên với 35 sinh viên ngành kỹ sư điện.

Tổ chức thành công kỳ thi Olympic Vật lý quốc tế lần thứ 39 (IPhO 2008) tại Việt Nam được dư luận quốc tế đánh giá cao. Kỳ thi có 82 đoàn quốc tế tham gia. Đoàn Việt Nam với 5 thí sinh dự thi đã xuất sắc đoạt 4 huy chương vàng và 1 huy chương đồng. IPhO 2008 là một trong những kỳ thi Olympic Vật lý quốc tế có quy mô lớn nhất, cũng là kỳ thi mà các thí sinh Việt Nam đã giành được kết quả cao nhất kể từ trước đến nay.

11. Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân và Nhà giáo Ưu tú với số lượng nhà giáo lớn nhất từ trước tới nay

Đợt xét phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân (NGND), Nhà giáo Ưu tú (NSƯT) năm 2008 đã được triển khai nhằm tôn vinh các nhà giáo có đóng góp xuất sắc cho sự nghiệp “trồng người”. Đây là đợt phong tặng danh hiệu vinh dự của Nhà nước lần thứ 10 cho các nhà giáo trong vòng 20 năm qua (1988-2008) với số lượng NGND và NGƯT lớn nhất từ trước tới nay với 917 thầy cô giáo được phong tặng. Trong tổng số 101 NGND có 48 trường hợp được xét đặc cách, trong 816 NGƯT có 74 người được đặc cách. Đến nay, số NGND, NGƯT được phong tặng qua 10 lần (từ 1988 đến 2008) là: 354 NGND, 5.091 NGƯT.

12. Đại hội Công đoàn Giáo dục Việt Nam lần thứ XIII (nhiệm kỳ 2008-2013) đã thành công tốt đẹp. Đây là một sự kiện chính trị quan trọng đối với trên 1 triệu đoàn viên và lao động trong ngành. Đại hội diễn ra từ ngày 5 – 7-5-2008, với sự tham gia của 330 đại biểu chính thức và gần 300 đại biểu khách mời. Đại hội đã thông qua 5 chương hoạt động của nhiệm kỳ. Đây là cơ sở quan trọng để Công đoàn Giáo dục các cấp tích cực triển khai nhiệm vụ chính trị của ngành.

Nghiêm Huê (lược ghi)