GS.TS Trần Văn Khê: “Đờn ca tài tử có 20 bài tổ”
Việc UNESCO công nhận đờn ca tài tử (ĐCTT) Nam bộ là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là niềm vui lớn của người dân Việt Nam. Từ đây, có thể kích thích giới trẻ trong nước tìm đến với bộ môn ĐCTT truyền thống, nắm được tinh hoa trong nghệ thuật cổ truyền và sáng tạo những nhạc phẩm mới để làm cho di sản âm nhạc tài tử được phong phú hơn xưa. Về bài bản thì ĐCTT có rất nhiều, nhưng đại đa số các “thầy đờn” đều cho rằng có 20 bài tổ gồm 6 Bắc (Tây Thi, Cổ Bản, Lưu Thủy Trường, Phú Lục Chấn, Bình Bán Chấn, Xuân Tình Chấn hay Xuân Tình Điểu Ngữ); 3 Nam (Nam Xuân, Nam Ai, Nam Đảo); 4 Oán (Tứ Đại Oán, Phụng Cầu, Giang Nam, Phụng Hoàng); 7 bài lớn (Xàng Xê, Ngũ Đối Thượng, Ngũ Đối Hạ, Long Đăng, Long Ngâm, Tiểu Khúc, Vạn Giá). ĐCTT có khi đờn một mình như độc tấu đờn kìm hay đờn tranh. Khi hòa đờn, nếu chỉ có hai nhạc cụ thì thông thường là đờn tranh hòa với đờn kìm hoặc đờn cò. Nếu 3 cây hòa chung (tam tấu) gồm đờn tranh, đờn kìm và đờn cò. 5 cây – gọi là ngũ tuyệt – gồm đờn tranh, kìm, cò, độc huyền và tỳ bà. Hiếm khi hòa đờn mà không có ca, vì vậy người ca đóng vai trò rất quan trọng.
TS.NSND Bạch Tuyết: “Tự tin giới thiệu với bạn bè năm châu về ĐCTT Nam bộ”
ĐCTT là loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng của vùng Nam bộ. Đó là nghệ thuật của đàn và ca, do những người bình dân, thanh niên nam nữ nông thôn Nam bộ ca hát sau những giờ lao động. Hiện nay, ĐCTT ở đồng bằng sông Cửu Long phát triển rất mạnh. Nó trở thành một nếp sinh hoạt văn hóa của người dân đồng bằng giữa nhịp sống văn minh đang nhộn nhịp. Có thể nói qua gần 100 năm hình thành, ĐCTT được thế giới vinh danh là niềm vinh dự lớn lao của dân tộc ta. Bản thân tôi là người thuộc thế hệ tiếp nối sẽ rất tự tin giới thiệu với bạn bè năm châu về tinh hoa của bộ môn nghệ thuật độc đáo này.
NSND – nhạc sĩ Thanh Hải: “Cần đưa ĐCTT vào giảng dạy trong nhà trường”
Có người cho rằng chữ “tài tử” có nghĩa là không chuyên nghiệp, không phải nhà nghề. Nhưng thật ra ý nghĩa chữ “tài tử” ở đây là “người có tài”. Ngoài ra, “tài tử” còn ám chỉ việc không lấy đó làm nghề, không dùng tiếng đờn giọng hát làm kế sinh nhai mà chỉ để giải trí, để gửi gắm tâm sự riêng, hay cùng với bạn đồng điệu hòa đờn cho người mộ điệu thưởng thức. Thế hệ nhạc sĩ chúng tôi từ nay sẽ thực hiện chương trình hành động để góp phần giữ gìn, phát huy những giá trị của bộ môn nghệ thuật đã trở thành di sản phi vật thể của nhân loại. Vừa qua, tôi được tham dự hội thảo “ĐCTT với việc nâng cao đời sống văn hóa cộng đồng” tại tỉnh Bến Tre. Với 21 tham luận và nhiều ý kiến phát biểu tại hội thảo đều cho rằng, cần sớm có chính sách đào tạo, đầu tư cho ĐCTT để nâng cao đời sống văn hóa cộng đồng. Để gắn ĐCTT với việc nâng cao đời sống cộng đồng, cần đưa vào chương trình giảng dạy ĐCTT ở bậc tiểu học, trung học. Theo tôi, đây là việc làm rất cần thiết.
K.NGUYÊN (Thực hiện)
Bình luận (0)