Niềm vui cùng đờn ca tài tử Nam bộ

Theo nhạc sĩ Huỳnh Khải, Trưởng khoa Âm nhạc dân tộc Nhạc viện TP.HCM thì  ĐCTTNB được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại nhờ các yếu tố: Có lịch sử lâu đời và được bắt nguồn từ truyền thống văn hóa đa dạng của các cộng đồng người ở Nam bộ Việt Nam; khẳng định vai trò của mình trong đời sống xã hội người Việt; được cộng đồng các dân tộc trong khu vực tự nguyện chấp nhận, tự do, sáng tạo, góp phần tạo nên sự đa dạng văn hóa Việt Nam…

TS.NSND Bạch Tuyết gọi ĐCTTNB là “Không gian văn hóa của Nam bộ” bởi đây là loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng của vùng sông nước này đã có dòng chảy hơn 100 năm. Đó là nghệ thuật của đàn và ca, do những người bình dân, thanh niên nam nữ nông thôn Nam bộ hát ca sau những giờ lao động. TS.NSND Bạch Tuyết chia sẻ: “Đối với người dân Nam bộ thì âm nhạc tài tử, phong cách tài tử không hề xa lạ. ĐCTTNB là một dòng nhạc dân tộc của Việt Nam đã hình thành và phát triển từ cuối thế kỉ 19, bắt nguồn từ nhạc lễ, nhã nhạc cung đình Huế và văn học dân gian. Đầu tiên, loại hình này diễn tấu có ban nhạc gồm 4 loại là đàn kìm, đàn cò, đàn tranh và độc huyền cầm (gọi là tứ tuyệt). Sau này, có cách tân bằng cách thay thế độc huyền cầm bằng cây guitar phím lõm. Có người cho rằng chữ “tài tử” có nghĩa là không chuyên nghiệp, không phải nhà nghề. Nhưng thật ra ý nghĩa chữ “tài tử” ở đây là “người có tài”. Ngoài ra, “tài tử” còn ám chỉ việc không lấy đó làm nghề, không dùng tiếng đờn giọng hát làm kế sinh nhai mà chỉ để giải trí, để gửi gắm tâm sự riêng, hay cùng với bạn đồng điệu hòa đờn cho người mộ điệu thưởng thức. Nhưng không phải vì vậy mà những người ĐCTT có trình độ nghệ thuật thấp. Ngược lại, họ thường tập luyện rất công phu, phải theo thầy học từ chữ nhấn, chữ chuyền, phải “rao” sao cho muồi, sắp chữ sao cho đẹp và tạo cho mình một phong cách riêng”

NSƯT Thanh Kim Huệ cho biết: “Về các tỉnh miền Tây, ĐCTTNB phát triển rất mạnh và trở thành “món ăn” tinh thần không thể thiếu của người dân. Cũng từ đó mà nhiều câu lạc bộ ĐCTTNB đã ra đời, đơn cử như tại Cần Thơ, hiện có 16 câu lạc bộ ĐCTT, nó trở thành một nếp sinh hoạt văn hóa của người dân đồng bằng giữa nhịp sống văn minh đang rộn rịp. ĐCTTNB còn là “đặc sản” của địa phương này thết đãi du khách có dịp viếng thăm”.

Được biết, lễ vinh danh sự kiện này sẽ được tổ chức vào tối 31-12 tại TP.HCM. Đây cũng là đêm biểu diễn tổng kết và phát giải Liên hoan ĐCTTNB 2013 được tổ chức hơn bốn tháng qua, đồng thời cũng là lễ hội chào năm mới 2014 chắc chắn sẽ làm người yêu bộ môn nghệ thuật này cảm thấy hạnh phúc và  tự hào hơn.

Bài, ảnh: K.NGUYÊN