Nở rộ tín dụng đen

Trên nhiều tuyến đường ở TPHCM như Điện Biên Phủ (quận 3), đường Nguyễn Trọng Tuyển (quận Phú Nhuận), đường Võ Thị Sáu (quận 3) cũng như các khu công nghiệp, khu dân cư, chợ xuất hiện nhan nhản tờ rơi, mẫu quảng cáo cho vay “nóng”, vay trả góp với nhiều ưu đãi  như “vay tiền không cần thuế chấp, thủ tục đơn giản, nhanh chóng có tiền trong ngày”.

Anh Nguyễn Văn Thạch (SN 1989, ngụ quận Thủ Đức) cho biết: “Thông qua mẫu quảng cáo cho vay trên đường Điện Biên Phủ (quận 3), tôi gọi đến số điện thoại 0979480xxx để hỏi vay. Người thanh niên xưng tên Hoàng từ đầu dây bên kia luôn miệng nói “đã tìm đúng chỗ vay rồi, uy tín và tiện lợi, chẳng cần thế chấp gì cả, chỉ cần chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu là vay tiền ngay trong ngày, mức vay không giới hạn”.  Khi anh Thạch ngỏ ý vay 10 triệu đồng trong ngày, Hoàng đồng ý ngay và cho biết mức lãi suất vay nóng 20%/tháng. Ngoài ra người vay phải ký thêm phí “huê hồng” cho Hoàng 1 triệu đồng.

Ngày 1/3, chúng tôi trao đổi với ông Trúc, một thành viên trong nhóm cho vay “nóng” có trụ sở trên đường Nguyễn Văn Đậu (quận Bình Thạnh). Ông Trúc nói vay không cần giới hạn nếu người vay có hộ khẩu tại TPHCM. Người này cho rằng, sau vay có hai dạng trả là trả góp hoặc trả một “cục”,  nghĩa là gom cả lãi lẫn vốn trả cùng lúc. Theo ông Trúc thì hiện nay nhiều người chọn phương thức trả góp nhiều hơn. “Ví dụ nếu anh muốn vay 20 triệu đồng thì mỗi ngày người vay phải trả 600 nghìn đồng, trả liên tục trong 50 ngày thì hết nợ”- ông Trúc giải thích.

Theo Công an TPHCM, các đối tượng cho vay nặng lãi, “tín dụng đen” đều lợi dụng sự thiếu hiểu biết, khó khăn về kinh tế của nhiều người để cho vay với lãi suất “cắt cổ” thông qua các hoạt động phát, dán tờ rơi với nội dung hấp dẫn để “giăng bẫy” người vay. Khi người vay không có khả năng chi trả thì các đối tượng cho vay đe dọa, khủng bố tinh thần, đánh đập, cưỡng đoạt tài sản,… dẫn tới tình hình tội phạm cho vay nặng lãi, “tín dụng đen” đang ngày một diễn biến phức tạp.

Nhiều lỗ hổng

Ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tại TPHCM thừa nhận, tín dụng đen vẫn tồn tại và sống rất khỏe do người đi vay chủ yếu là những người có khó khăn về tài chính, không chứng minh được thu nhập nên khó tiếp cận với ngân hàng, các công ty tài chính để vay tiền. “Nếu nói bỏ tín dụng đen thì rất khó vì có cầu mới có cung”, ông Minh nói. Thừa nhận tín dụng đen là bất hợp pháp nhưng theo ông Minh pháp luật vẫn có lỗ hổng nên cần hoàn thiện pháp luật để cơ quan chức năng có căn cứ xử lý.

Đại tá Nguyễn Sỹ Quang, Trưởng phòng tham mưu Công an TPHCM cho rằng việc phá án cho vay nặng lãi không dễ, mất nhiều thời gian để chứng minh phạm tội. Công an chỉ xử lý được những đối tượng này khi có những hành vi liên quan đến bắt giữ người trái pháp luật, cố ý gây thương tích,…Trong khi, theo luật sư Nguyễn Đức Chánh (Giám đốc Cty luật Đức Chánh), để chứng minh cho vay nặng lãi thì cần hội tụ đủ hai yếu tố là mức lãi suất cao hơn mức lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định từ mười lần trở lên và có tính chất chuyên nghiệp, chuyên bóc lột để thu lợi bất chính, chuyên sống bằng nghề cho vay lãi nặng. “Tuy nhiên chứng minh hội tụ hai yếu tố này không hề dễ vì hiện nay luật pháp chưa có hướng dẫn rõ ràng thế nào là có tính chuyên bóc lột”- ông Chánh nói.

Dẹp được không?

Dẹp nạn tín dụng đen, theo ông Nguyễn Hoàng Minh phía Ngân hàng Nhà nước đã có đề xuất nhiều giải pháp như yêu cầu các công ty tài chính, ngân hàng phải có nhiều sản phẩm, dịch vụ hơn nữa hỗ trợ cho những người khó khăn về tài chính và các ngân hàng mở rộng mạng lưới về vùng nông thôn, về các khu chợ,… nơi người dân có nhu cầu vốn vay cho các hoạt động sản xuất kinh doanh. “Đối với người lao động có thu nhập thấp, công nhân,…ở các khu công nghiệp, khu chế xuất thì các ngân hàng sẽ đẩy mạnh hình thức vay thấu chi tài khoản”- ông Minh đề xuất.

Băn khoăn về thực trạng hiện nay có nhiều doanh nghiệp, công ty không được cấp phép làm dịch vụ ngân hàng mà vẫn núp bóng để cho vay nóng, vay tín chấp,… ông Nguyễn Hoàng Minh cam kết, trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tại TPHCM sẽ phối hợp với công an, quản lý thị trường,…để tiếp tục xóa bỏ các hoạt động của các doanh nghiệp, công ty kể trên, đồng thời đề nghị Sở Kế hoạch Đầu tư TPHCM không cấp phép kinh doanh nữa và nếu vi phạm thì đề nghị xử lý nghiêm theo pháp luật.

Công an TPHCM đã chỉ đạo công an các đơn vị quận huyện phối hợp tăng cường kiểm tra các hộ ngăn phòng cho thuê, chung cư cao tầng,…tăng cường quản lý nhân hộ khẩu. Đồng thời tuyên truyền các phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm cho vay nặng lãi, “tín dụng đen” để người dân nâng cao cảnh giác phòng ngừa.    

Đại tá Nguyễn Sỹ Quang, Trưởng phòng tham mưu Công an TPHCM cho rằng việc phá án cho vay nặng lãi không dễ, mất nhiều thời gian để chứng minh phạm tội. Công an chỉ xử lý những đối tượng này khi có những hành vi liên quan đến bắt giữ người trái pháp luật, cố ý gây thương tích.