Nỗi lo bảo mật khi thuê bao chuyển từ 11 số sang 10 số

Việc chuyển đầu số mới có thể khiến các tài khoản trực tuyến đăng ký theo số di động của người dùng bị gián đoạn.

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, từ ngày 15/9, khoảng 60 triệu thuê bao 11 số sẽ chuyển sang 10 số. Sự thay đổi này sẽ kéo theo nhiều phiền phức cho người sử dụng.

Việc chuyển thuê bao 11 số sang 10 số sẽ gây xáo trộn nhất định cho người dùng.

Hiện tại, nhiều tài khoản trực tuyến đã gắn với số thuê bao 11 số. Các dịch vụ này sử dụng số điện thoại thay cho tên đăng nhập hoặc là một lớp bảo mật bổ sung (xác thực hai lớp). Cụ thể, khi kích hoạt xác thực hai lớp, ngoài mật khẩu, người dùng sẽ phải nhập thêm dãy số dùng một lần và có thời hạn nhất định (OTP) được nhà cung cấp gửi SMS đến số điện thoại đăng ký tài khoản.

Các dịch vụ phổ biến hiện nay như Facebook, Instagram, Google (Gmail, Driver, YouTube…) hay Apple ID (App Store, iCloud…) thường được kích hoạt thêm lớp bảo mật OTP. Như vậy, khi việc chuyển đổi đầu số diễn ra, người dùng có thể không nhận được mã xác thực vì OTP được gửi đến số điện thoại cũ, dẫn đến việc không đăng nhập được tài khoản.

"Tháng trước tôi bị trộm vào nhà lấy điện thoại và laptop nhưng rắc rối không chỉ dừng lại tại đó. Sim của tôi do bố (nay đã mất) đứng tên đăng ký nên không tự xin cấp lại được. Đăng nhập Facebook, Gmail… trên điện thoại khác thì không được vì mất số để nhận SMS nhận mã OTP", Minh Hoà, kế toán tại TP HCM, chia sẻ. Trường hợp của Hoà sẽ là vấn đề tương tự mà không ít người dùng gặp phải khi thuê bao 11 số chuyển sang 10 số.

Nhiều dịch vụ trực tuyến sử dụng số điện thoại để gửi mã OTP như một lớp mật khẩu thứ hai.

Hiện nay, Google hay Facebook đều hỗ trợ người dùng thay đổi số điện thoại đăng ký nhận mã xác thực. Song thành viên sẽ phải chủ động chuyển đổi trong phần cài đặt, tốt nhất là trong giai đoạn chuyển giao mà nhà mạng giữ nguyên kết nối đến cả đầu số cũ. Việc thay đổi số điện thoại nhận OTP trong trường hợp mất số cũng có thể thực hiện bằng cách gửi biểu mẫu đến Google, Facebook nhưng sẽ cần giấy tờ tuỳ thân và thường mất rất nhiều thời gian.

"Việc chuyển từ thuê bao 11 số sang 10 số chắc chắn sẽ gây bất tiện cho người dùng, đặc biệt với những ai dùng số điện thoại để đăng ký nhiều dịch vụ trực tuyến", Đức Hoàng, kỹ sư công nghệ thông tin, đánh giá. "Tình huống tệ nhất là khi dịch vụ của bạn không cho đổi số điện thoại đăng ký ban đầu hoặc khi bạn cần lấy lại mật khẩu mà số điện thoại thì không nhận được OTP, email không truy cập được (cũng vì không có OTP)".

“Nếu như số điện thoại của người dùng gắn liền với cả chục tài khoản online, bạn sẽ phải đổi hết sang số mới để tránh gặp phiền phức về bảo mật sau này”, chuyên gia bảo mật Lê Anh Đức, khuyến cáo. “Số điện thoại nhận OTP mà không đúng thì hậu quả đã rõ ràng rồi, vì khi đó bạn sẽ không thể đăng nhập được do SMS được gửi đến số cũ. Tình huống thứ hai là cần đến số điện thoại cũ để nhận mật mã khôi phục mật khẩu”. Ông Đức cho rằng những tài khoản ít dùng thì sẽ có nguy cơ quên mật khẩu cao hơn và rất có thể sẽ quên luôn cả việc cập nhật số điện thoại mới.

Theo chuyên gia bảo mật này, thủ tục để thay đổi số điện thoại khi mà mật khẩu Facebook, Google cũng bị mất khá phức tạp. “Bạn sẽ phải gửi ảnh CMND, bằng lái xe để chứng minh mình là chủ tài khoản, rồi còn phải trả lời những câu hỏi khó nhớ như tài khoản được lập khi nào. Quan trọng hơn là sẽ cần vài ngày, như Google có thể tới 5 ngày, để xác minh thông tin từ đó cho đổi sang số điện thoại mới, song không có gì đảm bảo là sẽ thành công”.

Số điện thoại nhận OTP cho dịch vụ ngân hàng trực tuyến cũng nằm trong những rắc rối khi thuê bao 11 số chuyển sang 10 số. "Liên quan trực tiếp tới tài chính và đi kèm nhiều ràng buộc nên không loại trừ khả năng khách hàng sẽ phải ra quầy giao dịch để làm thủ tục chuyển đổi số điện thoại với ngân hàng", một chuyên gia trong ngành nhận định.

Việc chuyển đổi mã mạng từ 11 số sang 10 số được chia thành 3 giai đoạn. Thứ nhất là thời gian quay số song song (áp dụng cả cách quay số cũ và mới), từ 0h ngày 15/9 đến hết ngày 14/11. Trong thời gian này, các cuộc gọi quay số theo mã mạng cũ hay mới thì cuộc gọi đều thành công.

Sau đó, từ 0h ngày 15/11/2018 đến hết ngày 30/6/2019, cuộc gọi theo mã mạng mới được tiến hành bình thường. Các cuộc gọi theo mã mạng cũ sẽ nhận được thông báo bằng tiếng Anh và tiếng Việt cho biết mã mạng đã thay đổi và hướng dẫn quay số theo mã mạng mới.

Sau ngày 30/6/2019, thông báo này sẽ kết thúc, cuộc gọi sẽ chỉ thực hiện thành công khi người sử dụng quay số theo mã mạng mới.

Đình Nam/Vnexpress.net