Nước rút, bùn đất còn đọng lại trên ruộng đồng một màu xám bạc. Những người nông dân ở Đà Nẵng lại tiếp tục “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”. Những bàn tay chai sần tiếp tục vun trồng như cách họ vẫn đối mặt với thiên tai suốt bao đời để bắt đầu lại cho một vụ Tết đang đến gần…
Lũ rút đến đâu, bắt tay dựng lại đến đó
Buổi sáng ở làng rau Bàu Tròn, mặt đất còn loang vệt phù sa, từng mảng ruộng mấp mô sau đợt nước dâng cao bất thường. Mặt trời mới ló lên, người dân đã có mặt ngoài đồng, không khí lao động đã rộn ràng trở lại. Trên những thửa ruộng, nông dân tranh thủ xới cho khô đất, gom rác, dựng lại luống chuẩn bị gieo trồng.
Trong thửa ruộng khổ qua từng xanh mướt, ông Bùi Duy Khánh lách qua những dây leo đã úa vàng vì ngâm nước quá lâu. Khu vườn rộng hơn 1.000m² của ông Khánh vốn đang vào kỳ thu hoạch nhưng lũ ập về, rễ thối, thân cây héo quắt, trái rụng chìm trong lớp bùn. Ông Khánh nói với vẻ mặt tiếc nuối, đôi tay không ngừng gỡ giàn, xới lớp đất sình, phơi cho đất thở rồi tính chuyện gieo giống mới.
“Tôi dự định chuyển sang trồng đậu cô ve, dưa leo. Cây lớn nhanh, chăm sóc kỹ thì Tết vẫn kịp có rau”, ông Khánh nói.
Ông Nguyễn Văn Theo cũng đang cặm cụi đào bỏ những gốc chuối tiêu gãy đổ. Khu vườn với diện tích 3.000m² vốn chuẩn bị cho đợt thu hoạch Tết nhưng lũ làm toàn bộ chuối thối mục rễ.
Ông Theo tính nhẩm: “Tính riêng vựa chuối này, tôi mất chừng 50 triệu đồng”.
Vừa dọn đất, ông Theo vừa ươm lại luống để chuyển sang bầu, bí, đậu cô ve… những loại có thời gian sinh trưởng ngắn. “Nông dân miền Trung quen với mưa lũ rồi. Mất mùa thì càng phải làm gấp. Hơn một tháng nữa, nếu trời thương, ruộng lại xanh”, ông nói.
Tại phường Điện Bàn Bắc, việc dựng giàn cúc sau lũ gấp gáp hơn. Ông Nguyễn Văn Sáu có hơn 2.500 chậu cúc đang chăm thì trận mưa dầm kéo dài khiến khoảng 1.300 chậu úng rễ, cháy lá. Những chậu vừa chớm tán, chia cành để ươm nụ cũng bị nước làm thui chột. Ông Sáu phải bứng từng chậu khỏi khu đất ngập, rửa rễ, thay đất mới, phun vi lượng.
“Ngập úng khiến hoa khó phát triển chiều cao và hay thối rễ lắm, sơ sẩy một chút là mất hết”, ông Sáu nói.
Ở xã Tây Hồ, giữa vườn cây ăn quả rộng hơn 3.000m², anh Nguyễn Duy Phương đi lại liên tục giữa các gốc ổi, quýt, bưởi. Nước rút để lại một lớp đất nặng nề bít hết rễ cây. Anh Phương cần mẫn xới thoáng đất quanh gốc, bón thêm kali và vi lượng, rồi phun thuốc phòng nấm.
“Sau lũ là lúc quyết định. Chậm một nhịp, cây xuống sức liền”, anh Phương nói.
Nỗ lực phục hồi cho vụ mới
Đợt mưa lũ cuối tháng 10, đầu tháng 11 gây thiệt hại lớn cho nông nghiệp Đà Nẵng. Hàng trăm hécta rau màu, lúa và cây ăn trái chìm trong nước. Đất trương lên, rễ ngạt khí, thân cây thối nhũn.
Theo Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật TP.Đà Nẵng, ưu tiên đầu tiên khi nước rút là thoát nước triệt để. Ông Nguyễn Văn Thành – Phó Chi cục trưởng – cho biết, để cây có cơ hội sống lại, ruộng phải được phá váng, vệ sinh sạch, tăng độ thoáng khí. Sau đó là phun phân bón lá, sử dụng chế phẩm vi lượng để cây phục hồi dần. Khi đất ráo, nông dân có thể bổ sung lân hoặc NPK để tái tạo bộ rễ.
Cũng theo ông Thành, các bệnh thường gặp sau mưa như héo xanh vi khuẩn, lở cổ rễ… nếu không xử lý sớm có thể làm hỏng toàn bộ ruộng. Với diện tích rau bị hư hại hoàn toàn, ngành nông nghiệp khuyến cáo chuyển sang rau ăn lá, rau ngắn ngày. Đây được xem là giải pháp phù hợp nhất để kịp cung ứng thị trường sau lũ.
Riêng hoa Tết trồng chậu, các nhà vườn được hướng dẫn kê cao đáy chậu, cắt bỏ phần lá thân dập nát, ưu tiên phân hữu cơ, phân kích rễ trước khi dùng phân vô cơ. Từng chậu hoa phục hồi được là thêm một tia hy vọng giữ lại được sắc vàng Tết.
Với cây ăn quả, quy trình cũng tương tự nhưng đòi hỏi nhiều công đoạn hơn. Sau khi đào rãnh thoát nước, người trồng phải xới nhẹ đất dưới tán cây, rắc vôi bột hạn chế nấm bệnh, chờ rễ phục hồi rồi mới bón phân khoáng. Những vườn đang mang quả phải thu bớt quả già, tỉa cành gãy, phun vi lượng (Fe, Bo, Ca, Zn…) để hạn chế rụng trái.
“Việc xử lý kịp thời là mấu chốt để hồi phục cây trồng. Cây đủ sức, đất đủ thoáng thì thời gian phục hồi có thể rút ngắn đáng kể”, ông Thành nói.
Thống kê của Sở Nông nghiệp – Môi trường TP.Đà Nẵng, toàn thành phố có 1.382ha rau màu bị hư hại, 71ha lúa, 81ha cây trồng hằng năm, 24ha cây trồng lâu năm, 58ha cây ăn quả, 42.850 chậu hoa – cây cảnh phục vụ Tết bị ngập úng, gãy đổ.
Mặc dù mức độ thiệt hại lớn, tinh thần chung của bà con là “lũ rút đến đâu, bắt tay dựng lại đến đó”. Kinh nghiệm nhiều năm đối mặt thiên tai buộc người nông dân phải thích ứng nhanh, tính toán hợp lý để bảo đảm nguồn hàng cho dịp Tết, vụ mùa quan trọng nhất trong năm.
Trên những thửa ruộng vừa khô nước, từ Đại Lộc, Điện Bàn đến các xã vùng gò đồi, vùng ven Đà Nẵng… hình ảnh quen thuộc những ngày này là người người tất bật lên luống, gieo hạt, dựng lại giàn leo. Ở các nhà vườn trồng hoa, hàng nghìn chậu cúc được bứng lên, chuyển xuống, chăm lại từng chút để cứu lấy lượng hoa Tết còn lại. Dù phía trước còn nhiều rủi ro do thời tiết, quyết tâm của bà con rất rõ ràng, không để đất nghỉ quá lâu và không để vụ Tết chậm lại sau lũ.
Hàn Giang
Bình luận (0)