“Nóng” với chất lượng giáo dục

Đại biểu Phan Văn Tường (Thái Nguyên) bức xúc, mùa tuyển sinh vừa qua nhiều trường không tuyển nổi sinh viên, phải xin hạ điểm chuẩn để có thêm nguồn trong khi học sinh trong nước tìm ra nước ngoài học ngày càng nhiều vì “mất niềm tin”. Bộ trưởng GD-ĐT Phạm Vũ Luận thanh minh, tốc độ lập trường đã có sự điều tiết, giảm hơn trong ba năm qua. Điều kiện thành lập trường cũng được nâng lên cả về chỉ tiêu vốn, đất đai, cơ sở vật chất… để đảm bảo chất lượng đào tạo. Bộ sẽ thanh kiểm tra các trường để chắc chắn các điều kiện được đảm bảo.

“Thanh tra 5 trường vừa qua, có nhiều vấn đề đặt ra. Từ nay đến hết năm, bộ sẽ tiếp tục thanh tra 20 trường nữa. Trên cơ sở kiểm tra, chỉ tiêu tuyển sinh chắc sẽ không tăng nóng như thời gian qua” – Bộ trưởng Luận trao đổi. Còn hiện tượng không tuyển đủ sinh viên, Bộ trưởng Luận cho biết không chỉ năm nay mới có mà nhiều năm qua vẫn vậy. Một số trường vì chất lượng đào tạo không đảm bảo nên bị chính người học “quay lưng”, không tuyển đủ chỉ tiêu. Việc một số trường ngoài công lập không tuyển đủ, đề nghị hạ điểm chuẩn để tuyển, sau khi cân nhắc, bộ đã quyết định giữ nguyên điểm sàn 13 điểm, không hạ thêm để đảm bảo chất lượng đầu vào của sinh viên.

Không đồng tình với ý kiến này, đại biểu Nguyễn Thành Tâm (Tây Ninh) “vặn” lại: “Bộ trưởng có nói một số trường không đảm bảo chất lượng nên không tuyển sinh đủ. Đã không đủ điều kiện chất lượng, sao vẫn còn được tuyển sinh?”.

Bộ trưởng Luận thừa nhận, đúng là khi có quyết định thành lập trường, mở mã ngành đào tạo đều có đoàn thanh tra liên ngành của bộ và các cơ quan khác xuống kiểm tra nhưng cũng có chuyện khi đoàn xuống, trường dẫn đến một cơ sở đảm bảo điều kiện nhưng khi đi vào hoạt động thực chất lại không phải ở cơ sở đó. Bộ trưởng GD-ĐT xin được rút kinh nghiệm để chấn chỉnh tiếp. Bộ trưởng Luận cũng thông tin, qua kiểm tra đã dừng tuyển sinh của 2 trường. Năm học vừa qua, bộ cũng đóng ngành tuyển sinh tiến sĩ ở 101 chuyên ngành của các trường không đảm bảo yêu cầu. Thời gian tới, bộ sẽ tiếp tục tăng cường thanh, kiểm tra.

Bên cạnh đó, đại biểu Lê Nam (Thanh Hóa) nêu thực tế, hầu hết học sinh cấp 3 đều đỗ tốt nghiệp, thi đại học, xét tuyển hết nguyện vọng 1, 2, 3 vẫn không đỗ thì lại có các loại hình liên kết, học tại chức, từ xa. Lo xong đầu vào, tất yếu có đầu ra. Số sinh viên ra trường, tỷ lệ bằng giỏi, bằng khá rất cao nhưng thực tế chất lượng làm việc lại thấp. “Nhiều trường hợp ta đang cung cấp “hàng giả”, “hàng nhái” cho xã hội?” – ông Nam hỏi xoáy và yêu cầu Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận nêu rõ trách nhiệm khắc phục ngay trong năm học tới.

Bộ trưởng GD-ĐT thừa nhận, so với yêu cầu phát triển của đất nước, so với mong muốn của mỗi gia đình, người dân và cả của bộ, chất lượng đào tạo đại học còn yếu kém, bất cập.

Tuy nhiên, ông Phạm Vũ Luận cũng phân trần, chỉ số xếp hạng giáo dục của Việt Nam những năm qua đã tăng vọt, từ 120/141 quốc gia lên hạng 61, tăng 59 bậc. Năm 2008, những tồn tại, yếu kém của giáo dục được xếp hạng thứ 3 trong số những nguyên nhân hạn chế khả năng cạnh tranh của nền kinh tế, năm nay đã hạ xuống vị trí số 6.

Đại biểu Trần Du Lịch (TP.HCM) cho rằng, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận chưa thừa nhận mặt bằng chất lượng đào tạo đại học Việt Nam thấp so với nhiều nước, nếu không nhìn thẳng, khó khắc phục. Ông Lịch yêu cầu nên có giải pháp đột phá trên mặt bằng chung còn thấp kém.

Vấn đề nói không với tại chức và dân lập vừa qua của Nam Định một lần nữa lại làm “nóng” nghị trường khi đại biểu Nguyễn Thanh Thảo (Đồng Tháp) hỏi Bộ trưởng Phạm Vũ Luận về quan điểm phân biệt người tốt nghiệp đại học trong và ngoài công lập?

Ông Luận khẳng định, quan điểm của bộ là không phân biệt các hệ đào tạo, kể cả chính quy, tại chức hay đào tạo từ xa. Việc mở các lớp đại học tại chức tại địa phương là vì nhu cầu đào tạo cán bộ tại đó. Còn hình thức đào tạo từ xa cũng là một tiến bộ mới, có nhiều ưu điểm vượt trội.

“Bản thân tại chức không có lỗi, nhiều nhà quản lý, lãnh đạo đi lên từ bậc học này. Chất lượng từ xa, tại chức yếu là do quản lý, tác động tiêu cực chạy theo bằng cấp. Bộ sẽ xem xét thận trọng và có giải pháp chấn chỉnh, quản lý để đảm bảo chất lượng”, người đứng đầu ngành giáo dục chia sẻ. Dù khẳng định quan điểm của bộ là không phân biệt giữa công lập và ngoài công lập, giữa hệ tập trung và tại chức, nhưng Bộ trưởng Luận cũng thừa nhận việc một số tỉnh từ chối tuyển sinh viên ngoài công lập “là tiếng chuông cảnh báo đối với những nhà làm giáo dục để xem lại chất lượng trường ngoài công lập”. Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Bình) khẳng định không đồng tình với “phong trào” từ chối tuyển sinh viên tại chức, ngoài công lập. Tuy nhiên, đại biểu Cương cũng nhìn nhận, chất lượng đào tạo khu vực này có vấn đề.

Trong số gần 40 chất vấn dành cho Bộ trưởng Phạm Vũ Luận, nhiều ý kiến đã đề nghị làm rõ chất lượng giáo dục phổ thông cũng như chính sách cho bậc mầm non.

Trước thực trạng tỷ lệ tốt nghiệp THPT rất cao, sau 4 năm tăng từ 66% lên 99%, nhiều trường đỗ 100%, trong khi chất lượng môn lịch sử quá thấp, đại biểu Trần Minh Diệu (Quảng Bình) lo lắng: “Nguyên nhân do thi cử, kiểm định chưa được nói đến. Nhiều ý kiến cho rằng đề thi và đáp án có vấn đề. Xin Bộ trưởng cho biết ý kiến?”.

Trước câu hỏi này, ông Luận thừa nhận: “Bản thân chúng tôi cũng đặt câu hỏi. Trong tổng kết của ngành, Thủ tướng cũng đề nghị kiểm tra, thanh tra xem có gì bất thường. Chúng tôi đã yêu cầu các địa phương kiểm tra, kết quả thi tốt nghiệp năm 2011 về cơ bản là phù hợp với kết quả bài thi, quá trình dạy học nghiêm túc hơn những năm trước”. Cũng theo Bộ trưởng, sau khi nhận được thông tin từ báo chí về môn lịch sử, bộ cũng tiến hành kiểm tra nhưng “về cơ bản đề thi không có gì”. Vừa rồi, ngành đã phải thay đổi cách học, giảm dần việc nhớ sự kiện, đẩy mạnh ý thức của học sinh thông qua môn này nhưng có thể học sinh chưa quen. Nhưng câu trả lời này của Bộ trưởng Luận đã nhận được phản ứng của đại biểu Quảng Bình: “Thực ra học sinh của ta học lịch sử không đến mức kém vì qua các kỳ thi, so với những môn khác, mặt bằng chung điểm sử hết sức bình thường, thậm chí tổng kết còn cao hơn nhiều môn khác. Thi học sinh giỏi quốc gia, môn sử cũng đạt nhiều giải cao. Nhưng sao nhiều học sinh thi học sinh giỏi quốc gia này, làm đề sử thi đại học kết quả lại thấp. Như vậy rõ ràng đề có vấn đề, làm nhiều học sinh giỏi mất cơ hội tiếp cận giảng đường đại học”.

Lúc này, Bộ trưởng Luận gật đầu, đề thi sử, cả mấy câu hỏi đều có ý này ý kia thiết kế theo hướng mở. Bộ trưởng GD-ĐT lý giải, theo chủ trương thay đổi phương pháp giáo dục, giảm dần việc học thuộc lòng, có thể đề mở chưa quen với cả thầy, cả trò. Bộ trưởng cũng hứa sẽ ghi nhận để xem xét.

Đánh giá về phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, các ý kiến đưa ra thẳng thắn, phong phú thể hiện sự quan tâm của đại biểu. Giáo dục đào tạo trong những năm vừa qua có chuyển biến từ số lượng tới chất lượng. Quy mô bậc mầm non tăng thêm, tỷ lệ thi đạt kết quả cao hơn, chất lượng giáo dục đào tạo đã được chú ý, nhu cầu giáo dục của người dân có chuyển biến.

“Tuy nhiên, tại hội trường này, lại một lần nữa, Quốc hội, Phó thủ tướng và Bộ trưởng lại thừa nhận rằng giáo dục chưa đáp ứng nhu cầu của đất nước, giáo dục nhân lực còn là điểm nghẽn của phát triển đất nước. So với các nước trong khu vực, giáo dục của chúng ta còn ở mức thấp. Chúng ta phải tiếp tục làm thêm chiến lược, phải nghiên cứu căn bản hơn về tiếp tục đổi mới căn bản về giáo dục và đào tạo. Có làm vậy giáo dục và đào tạo mới trở thành quốc sách”, ông Hùng nói.