Nữ văn sĩ Pháp Annie Ernaux giành giải Nobel Văn học

Annie Ernaux đoạt giải sau nhiều năm tưởng như đã được bước lên bục cao nhất nhận giải Nobel Văn học. Viện Hàn lâm Thụy Điển trao giải cho bà “vì lòng can đảm và sự nhạy bén bên trong mà bà đã khám phá ra cội rễ, sự ghẻ lạnh bên những hạn chế của ký ức cá nhân”.

Annie Ernaux sinh ngày 1.9.1940, lớn lên ở vùng Normandy, Pháp. Bà xuất thân từ tầng lớp lao động, gia đình sở hữu một tiệm cà phê – tạp hóa. Ernaux tốt nghiệp đại học Rouen và sau đó là Bordeaux.

Tác phẩm đầu tiên của bà – Les armoires vides – xuất bản bằng tiếng Pháp vào năm 1974, dịch ra tiếng Anh là Cleaned Out vào năm 1990. Tác phẩm La Place (1983) hay A Man's Place (1992) đã đưa bà lên vị trí nổi bật trên văn đàn thế giới.

Nữ văn sĩ Pháp Annie Ernaux. Ảnh: Reuters

Sách của Annie Ernaux luôn có một lượng lớn độc giả tìm mua và được đánh giá cao trên hầu hết các tờ báo ở Pháp, cũng như trở thành chủ đề của nhiều chương trình và phỏng vấn trên đài phát thanh, truyền hình.

Năm 1984, bà giành được giải thưởng Renaudot cho tác phẩm La Place – cuốn tự truyện tập trung vào mối quan hệ của bà với cha mình và những trải nghiệm của chính bà khi lớn lên tại một thị trấn nhỏ ở Pháp và quá trình trưởng thành rồi rời xa quê hương. Tác phẩm này được dịch sang tiếng Việt là Một chỗ trong đời, ra mắt tại Việt Nam năm 2016.

Một trong những nhà văn còn sống vĩ đại nhất của nước Pháp

Annie Ernaux được xem là một trong những nhà văn còn sống vĩ đại nhất của nước Pháp. Cuốn Mémoire de fille (tựa Anh: A Girl’s Story) của bà được xuất bản ở Việt Nam đầu năm 2021 với tên Hồi ức thiếu nữ kể cuộc đời bà trong giai đoạn 1940 – 2006, từ khi mới sinh đến lúc trưởng thành, đối diện hôn nhân tan vỡ cùng những biến động của xã hội Pháp. Bà kể lại những ký ức của thời thiếu nữ 60 năm về trước, vào cái năm bà mới chỉ là cô gái 18 tuổi.

Cuốn Hồi ức thiếu nữ và Một chỗ trong đời do Nhã Nam ấn hành tại VN

Đó là mùa hè năm 1958, khi lần đầu bà được yêu và có mối quan hệ thể xác với một người đàn ông. Câu chuyện tình được kể lại như một ký ức đầy hổ thẹn, một vết thương day dứt, khó chữa lành hơn bất kỳ điều gì khác. Cuốn tự truyện này được xem là một tác phẩm về bình đẳng giới và nữ quyền.

Annie Ernaux còn có nhiều tác phẩm rất hay như: Regarde les lumières mon amour (2014), Écrire la vie (2011), L’Événement (2000), Je ne suis pas sortie de ma nuit (1997), Une Femme (1987)…

Annie Ernaux được ví như một “biên niên sử” về cuộc sống hằng ngày ở Pháp. Bà từng nói trên tờ The Guardian vào năm 2019 rằng: “Tôi làm công việc của một tiểu thuyết gia nói lên sự thật”. Annie Ernaux được coi là một trong những nhà văn còn sống vĩ đại nhất của đất nước hình lục lăng.

Nhà văn Annie Ernaux, tháng 11.1984, với tác phẩm La Place trong tay. Ảnh: AFP

Cuốn hồi ký lịch sử Les Années (The Years) phát hành năm 2008 của bà được giới phê bình Pháp đón nhận nồng nhiệt, nhiều người xem đây là tác phẩm nổi bật nhất. Trong cuốn sách này, Ernaux lần đầu tiên viết về bản thân ở ngôi thứ ba tiếng Pháp – elle – cung cấp một cái nhìn sinh động về xã hội Pháp ngay sau Chiến tranh thế giới thứ hai cho đến đầu những năm 2000. Đó là câu chuyện xã hội cảm động về một người phụ nữ và về xã hội đang phát triển mà cô ấy đang sống. Les Années giành được giải Françoise-Mauriac năm 2008 của Viện Pháp ngữ, giải Marguerite Duras năm 2008, giải Télégramme 2009, giải Premio Hemingway 2018…

Năm 2008, Ernaux nhận giải thưởng Prix de la Langue Française, vinh danh toàn bộ sự nghiệp sáng tác văn chương của bà. Đến năm 2019, cuốn Les Années được tạp chí Le Monde xếp vào danh mục 100 tác phẩm văn chương sáng giá của nền văn học Pháp. Năm 2021, bà được bầu chọn là Nhà văn Quốc tế của Hiệp hội Văn học Hoàng gia Anh.