Ôn thi tốt nghiệp môn sinh học: Không “học lệch, học tủ”

Đối với môn sinh học, do được thi theo hình thức trắc nghiệm nên các em học sinh cần có phương pháp học tập phù hợp theo sự hướng dẫn, định hướng của giáo viên. Cụ thể, nội dung kiến thức chủ yếu là ở chương trình sinh học 12, hệ thống câu hỏi phủ toàn bộ hệ thống kiến thức và kỹ năng của chương trình sách giáo khoa. Ngoài ra, đề thi không vượt quá chương trình sách giáo khoa hiện hành, không lắt léo đánh đố, do đó các em nên sử dụng sách giáo khoa là tài liệu học tập chủ yếu. Bên cạnh đó, các em có thể sử dụng thêm tài liệu Hướng dẫn ôn tập môn sinh học của Bộ GD-ĐT.

Đối với việc ôn thi tốt nghiệp THPT, ngoài việc ôn tập kiến thức cho học sinh, giáo viên cũng nên cho các em giải một số đề thi tốt nghiệp của những năm học trước để các em có thể hình dung được bố cục, cấu trúc cũng như mức độ dễ – khó của đề thi. Qua đó giúp các em làm quen với các dạng đề và tự đánh giá kết quả ôn tập cũng như trình độ bản thân nhằm kịp thời chấn chỉnh, củng cố để đạt kết quả tốt hơn trong kì thi sắp đến.

Trong đề thi những năm gần đây, các dạng câu hỏi học sinh phải tư duy, suy luận ngày càng nhiều hơn, đặc biệt là câu hỏi tổng hợp kiến thức. Và dạng câu hỏi mang tính học “vẹt” ngày càng ít đi. Điều này đòi hỏi các em phải học và ôn luyện một cách có hệ thống, đó là ôn tập theo chủ đề, mỗi chủ đề ôn theo từng chương, mỗi chương cần ôn theo qui trình gồm: Kiến thức cơ bản học sinh cần nắm vững, câu hỏi bài tập bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng… Học sinh cần lưu ý: Nên kết hợp xem nội dung ở sách nâng cao và cơ bản để bổ sung kiến thức giúp các em nắm bài rõ hơn. Phân bố thời gian học sao cho hợp lý theo cấu trúc đề thi của Bộ GD-ĐT.

Nội dung bài thi trắc nghiệm thông thường có hệ thống câu hỏi phủ toàn bộ kiến thức, vì vậy học sinh không nên “học lệch, học tủ”. Tuy nhiên các em nên phân bố thời gian hợp lí cho các mảng kiến thức, nội dung như:  Phần Di truyền học thuộc chương trình ở học kì 1 có kiến thức tương đối khó (cả bài tập), do đó các em nên dành nhiều thời gian để ôn lại. Phần nội dung Tiến hóa và Sinh thái vừa mới học ở học kỳ 2, các em sẽ ôn tập nhẹ nhàng và đầu tư thời gian ít hơn. Khi làm bài tập  thường có các công thức tính nhanh hoặc các “thủ thuật” để xử lý với câu hỏi lý thuyết nhằm tìm ra kết quả nhanh gọn. Do đó, học sinh nên để ý, biết cách phân loại và học theo từng dạng một… các em sẽ dễ đạt điểm cao.

Khi đi thi, các em mang đầy đủ các dụng cụ cần thiết cho việc làm bài trắc nghiệm theo qui định. Nên làm bài theo thứ tự từ trên xuống dưới theo nguyên tắc: Câu hỏi dễ làm trước, làm dấu các câu hỏi khó. Đối với các câu bài tập nếu thấy dễ thì các em chớ vội vàng mà cần phải cẩn thận đọc cho kỹ đề bài, tránh trường hợp bị đề bài đánh lừa.  Đồng thời lưu ý các câu hỏi phủ định như “không đúng”, “sai”… Sau khi đã làm hết câu dễ thì làm đến câu khó và cũng làm theo thứ tự từ trên xuống. Đối với những câu khó thì nên gạch dưới những từ mà các em cần lưu ý và sau đó tập trung suy nghĩ, nhưng không nên dành nhiều thời gian cho bất kỳ câu nào cả (vì thời gian trung bình cho một câu rất ít và các câu có số điểm đều như nhau). Nếu chưa nghĩ ra thì nên bỏ qua câu đó để làm câu khác (nếu còn thời gian thì sẽ quay lại). Gần hết giờ làm bài mà vẫn chưa nghĩ ra đáp án cho những câu hỏi khó thì các em nên chọn những đáp án có tính chất may rủi, tránh bỏ trống đáp án. Để đoán và chọn ra một đáp án có xác suất đúng cao hơn, các em nên dùng phương pháp loại trừ (bỏ đi đáp án được cho là chưa đúng nhất) để chọn đáp án còn lại, hoặc thông thường nên chọn những đáp án dài nhất thường là đủ ý và đúng nhất…

Trần Thu Nga (GV môn sinh học, Trường THPT Trần Phú, Đà Nẵng)