Trong việc chọn trường, chọn ngành nghề sẽ có những trường hợp bất đồng do sự lựa chọn của học sinh không như định hướng của ba mẹ. Khi gặp trường hợp này, các em không nên phản kháng dữ dội mà hãy bình tĩnh, phân tích, thuyết phục để hai phía đưa ra quyết định cuối cùng trong sự hài lòng, vui vẻ.
Đó là lời khuyên của các chuyên gia dành cho học sinh Trường THCS Bàn Cờ (phường Bàn Cờ, TP.HCM) trong chương trình “Ngày hội tuyển sinh, hướng nghiệp giáo dục nghề nghiệp TP.HCM” năm 2025. Ngày hội do Sở GD-ĐT TP.HCM phối hợp với Tạp chí Giáo dục TP.HCM tổ chức.
Lựa chọn theo năng lực
Trong chương trình, nhiều học sinh bày tỏ sự lo lắng, “sợ” chọn trường, chọn ngành nghề không phù hợp với mong muốn của ba mẹ. Điển hình, em Anh Thư (học lớp 9/4) bày tỏ: “Em muốn theo hội họa nhưng ba mẹ lại muốn em theo ngành y – ngành truyền thống của gia đình. Do đó, em không biết phải làm sao để vẹn cả đôi đường?”. ThS. Võ Minh Thành (chuyên gia tư vấn tâm lý) cho biết, đây là chuyện thường xảy ra đối với học sinh cuối cấp vì ba mẹ nào cũng thương con và mong muốn con của mình chọn được ngành nghề phù hợp, ra trường có việc làm. Vì vậy, khi lựa chọn của bản thân không giống như mong muốn của ba mẹ và bị cản trở lựa chọn theo ý mình thì các em nên bình tĩnh, giải thích với ba mẹ. Các em phải chứng minh ngành nghề đó phù hợp với năng lực, cơ hội việc làm và triển vọng nghề nghiệp trong tương lai thế nào. Bên cạnh đó, các em cũng cần nêu ra những điểm mình không phù hợp với ngành nghề mà ba mẹ định hướng. Chẳng hạn, theo ngành y phải thường xuyên thấy máu nhưng các em lại… sợ máu. Ngành y phải học giỏi các môn hóa học, sinh học trong khi các em lại giỏi vẽ… “Để đưa ra những dẫn chứng thuyết phục ba mẹ, các em nên tìm hiểu kỹ ngành nghề mình chọn và cả ngành nghề ba mẹ chọn. Nếu chúng ta đưa ra những lời lẽ có lý và phù hợp thì ba mẹ sẽ suy nghĩ lại và cho chúng ta tự quyết định”, ThS. Võ Minh Thành nói.
Để các em học sinh nắm chắc kỹ năng chọn trường, ThS. Võ Minh Thành lưu ý thêm, sau THCS, các em có nhiều sự lựa chọn khác nhau. Theo đó, các em có thể học lên THPT công lập hay ngoài công lập, học tại các trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên, trường trung cấp… Tuy nhiên, việc lựa chọn này phải dựa vào năng lực, sở trường của học sinh. Các em tuyệt đối không nên chạy theo số đông, chọn trường vượt quá sức khiến bản thân khó đạt được mục tiêu. “Hướng đi nào cũng đến thành công, quan trọng là bản thân có cố gắng hết mình với lựa chọn đó hay không”, ThS. Võ Minh Thành nhấn mạnh.
Ưu tiên chọn môn học theo ngành nghề
Trao đổi với các em học sinh tại chương trình, ông Đào Phi Trường (Chuyên viên Phòng Giáo dục Thường xuyên – Nghề nghiệp và Đại học, Sở GD-ĐT TP.HCM) cho biết, tùy vào năng lực, định hướng của bản thân mà học sinh có thể lựa chọn hướng đi phù hợp. Nếu chọn học THPT công lập thì các em phải thi tuyển sinh vào lớp 10; còn chọn học trung cấp hay trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên, các em chỉ cần xét tuyển, không thi tuyển. Điều mà học sinh cần lưu ý khi học THPT công lập đó là ngoài những môn học bắt buộc, các em phải chọn thêm môn tự chọn. Việc lựa chọn này dựa theo định hướng ngành nghề trong tương lai. Nếu học sinh đã xác định được ngành nghề bản thân sẽ theo đuổi trong tương lai nhưng ngành nghề này hiện không nằm trong tổ hợp môn mình thích mà thuộc tổ hợp môn khác thì các em nên ưu tiên chọn môn theo ngành nghề. Khi đã chọn đúng ngành nghề, các em sẽ phát huy được khả năng trong quá trình làm việc, thăng tiến trong công việc. Khi đó, các em sẽ có nhiều cơ hội để tăng thu nhập cho bản thân. Và khi có tiền rồi thì các em có thể thực hiện đam mê cũng không muộn. Việc các em phải học những môn theo định hướng nghề nghiệp nhưng không phải môn mình thích cũng không sao, vì chúng ta vẫn có thể cố gắng. Đến kỳ thi, các em có thể tải nhiều đề thi thử về làm. Việc làm nhiều bài thi thử, kết hợp với học hành nghiêm túc, ôn tập kỹ lưỡng chắc chắn các em sẽ vượt qua kỳ thi và gặt được “trái ngọt”.
Trước băn khoăn của một số học sinh về việc chọn ngành nghề đúng với đam mê, năng lực nhưng ra trường lại thất nghiệp, ông Nguyễn Công Kỳ (Trưởng phòng Nghiệp vụ, Trung tâm Phát triển GD-ĐT phía Nam, Bộ GD-ĐT) khẳng định, có tình trạng như vậy xảy ra đối với học sinh, sinh viên. Tuy nhiên, các em cũng đừng quá hoang mang, lo lắng mà hãy tập trung học thật tốt. Lên THPT, ngoài các môn bắt buộc, các em còn được chọn thêm môn tự chọn theo định hướng nghề nghiệp. Các em hãy chọn thật kỹ và phù hợp với ngành nghề mà mình đã chọn. Sau khi chọn xong, các em phải học hành nghiêm túc, vừa học THPT kết hợp học thêm nghề để thành thạo kỹ năng. Bên cạnh đó, các em cần trang bị thêm kỹ năng ngoại ngữ, công nghệ thông tin. Khi có kiến thức, kỹ năng chắc chắn các em sẽ có giá trị và được “săn đón”. Nếu các em không đi làm cho doanh nghiệp hoặc không-ai-cần-đến-mình thì mình tự lập công ty khởi nghiệp, tự làm chủ. “Giá trị là do mình tạo nên. Nếu chúng ta thật sự tài giỏi sẽ thành công bằng cách này hay cách khác. Còn việc những người khác thất nghiệp có thể do họ chưa đáp ứng yêu cầu nào đó hoặc do họ chưa tìm được môi trường phù hợp. Vì vậy, các em đừng nhìn vào điều này mà lo lắng. Các em hãy an tâm lựa chọn và cố gắng hết mình với lựa chọn đó”, ông Nguyễn Công Kỳ nhắn nhủ.
Bài, ảnh: Hồ Trinh
Bình luận (0)