Phân ban ở bậc THPT:Học sinh chỉ chọn ban cơ bản

Chương trình phân ban ở bậc THPT hiện nay được chia làm 3 ban: ban KHTN, ban KHXH và ban CB. Theo thống kê của Phòng Giáo dục Trung học, Sở GD-ĐT TP.Cần Thơ, có 20,41% học sinh THPT chọn ban KHTN, 73,63% học sinh chọn ban CB và chỉ có 5,96% học sinh chọn ban KHXH.

Học sinh ban KHTN sẽ học 4 môn: toán, vật lý, hóa học, sinh học theo chương trình nâng cao; các môn còn lại, học theo chương trình chuẩn. Đối với ban KHXH, học sinh học theo chương trình nâng cao 4 môn: ngữ văn, lịch sử, địa lý, ngoại ngữ; các môn còn lại, học theo chương trình chuẩn. Trong đó, chương trình chuẩn là chương trình nhằm đảm bảo giáo dục mang tính phổ thông, CB, toàn diện và hướng nghiệp cho tất cả học sinh. Ngoài ra, học sinh 2 ban KHTN và KHXH cũng được tự chọn học một số chủ đề để nắm chắc hơn các nội dung nâng cao.

Không như ban KHTN và KHXH, ở ban CB, học sinh học tất cả các môn theo chương trình chuẩn. Đồng thời, mỗi tuần, học sinh ban CB sẽ có 4 tiết học tự chọn. Trong tất cả các môn: toán, vật lý, hóa học, sinh học, ngữ văn, lịch sử, địa lý, ngoại ngữ, học sinh có thể chọn 3 môn để học theo chương trình và sách giáo khoa nâng cao. Học sinh ban CB cũng có thể sử dụng thời lượng dạy học tự chọn này để học một số chủ đề theo sự lựa chọn của bản thân. Mục tiêu của ban CB là thể hiện tính phân hóa nhằm phát triển những kỹ năng và hứng thú cá nhân của học sinh nhưng vẫn đảm bảo tính phổ thông, toàn diện.

Có thể nhận thấy so với ban KHTN và ban KHXH, chương trình của ban CB linh hoạt hơn. Chẳng hạn, học sinh định hướng thi đại học vào các ngành thuộc khối D (thi 3 môn: ngữ văn, toán, ngoại ngữ), nếu chọn ban KHXH thì không được học nâng cao môn toán, còn chọn học ban KHTN thì không được học nâng cao môn ngữ văn và ngoại ngữ. Trong khi đó, nếu học ban CB, học sinh này sẽ thuận lợi hơn vì có thể dành thời lượng học môn tự chọn tập trung đầu tư cho 3 môn: toán, ngữ văn, ngoại ngữ. Tương tự, tất cả học sinh ở ban KHTN đều phải học nâng cao cả 4 môn: toán, vật lý, hóa học, sinh học, trong khi thi đại học khối A thì không cần học nâng cao sinh học, còn thi đại học khối B thì cũng chẳng cần học nâng cao vật lý.

Mặc dù thực hiện chương trình phân ban nhưng hiện nay nhiều trường THPT trên địa bàn TP. Cần Thơ và các tỉnh ở đồng bằng sông Cửu Long không thể tổ chức được nhiều ban. Nguyên nhân là phần lớn học sinh đều chọn học ban CB, không đủ học sinh để mở lớp ban KHTN, KHXH.

Trường THPT bán công Ô Môn có 667 học sinh thì cả 667 em đều chọn học ban CB. Cô Võ Thị Mai, Phó hiệu trưởng trường, cho biết: “Chỉ có một vài học sinh chọn học ban KHTN và KHXH nên trường không thể mở lớp. Vì vậy, trường chỉ có ban CB”. Tình trạng này cũng xảy ra ở Trường THPT bán công Thốt Nốt, Trường THPT bán công Nguyễn Việt Dũng khi 100% học sinh các trường này đăng ký học ban CB. Theo phân tích của nhiều cán bộ quản lý, phần lớn học sinh ở các trường THPT chọn ban CB là do học lực của các em thuộc dạng trung bình yếu, không đủ năng lực để học theo chương trình nâng cao của ban KHTN, KHXH. Nói nôm na là khả năng học yếu nên… không dám ra gió! Em Huỳnh Thị Bích Chăm, học sinh lớp 12C, Trường THPT bán công Ô Môn, nói: “Lúc đầu, em đăng ký học ban KHXH. Do quá ít học sinh đăng ký học ban này, trường không thể mở lớp nên em học ban CB. Bây giờ, em lại thấy mình học ban CB phù hợp hơn vì khi tham khảo sách giáo khoa của ban KHXH, em thấy chương trình nặng quá”.

Trường THPT Phan Văn Trị, huyện Phong Điền, có 50 lớp thì chỉ có 5 lớp ban KHTN, 3 lớp ban KHXH, còn lại 42 lớp ban CB. Thầy Nguyễn Ngọc Côn, Phó hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Do trên địa bàn không có trường bán công nên tỉ lệ tuyển sinh đầu cấp của trường rất cao. Phần lớn học sinh có học lực trung bình nên các em không dám chọn ban KHTN hay KHXH mà chỉ chọn ban CB”. Chương trình ban CB cung cấp cho học sinh kiến thức CB, gần như chương trình khung. Thế nhưng, theo nhiều giáo viên chương trình còn sơ sài. Thầy Nguyễn Ngọc Côn cho rằng học sinh học chương trình ban CB có thể nắm bắt kiến thức để thi tốt nghiệp THPT. Còn để tạo điều kiện cho học sinh học lên cao hơn thì dường như chương trình ban CB vẫn còn thiếu. Bên cạnh đó, nhiều trường vùng ven, trường bán công còn hạn chế về cơ sở vật chất nên việc thực hiện dạy học tự chọn, nâng cao gặp rất nhiều khó khăn.