Phân luồng thông qua sàn giao dịch việc làm

Tỷ lệ phân luồng HS sau THCS tại một số quốc gia ở châu Âu rất cao nhằm tìm kiếm việc làm ổn định, tỷ lệ phân luồng vào hệ thống giáo dục nghề nghiệp (GDNN) thậm chí còn cao hơn giáo dục phổ thông (GDPT). Chẳng hạn tỷ lệ phân luồng HS sau THCS ở Áo vào GDNN là 81%, GDPT chỉ có 19%; ở Đức vào GDNN là 72%, GDPT chỉ có 28%; ở Hà Lan vào GDNN 70%, GDPT chỉ 30%; ở Bỉ vào GDNN 61%, GDPT chỉ 39%; ở Pháp vào GDNN 54%, GDPT là 46%; ở Thụy Điển vào GDNN 52%, GDPT là 48%…

Trong khi đó, tỷ lệ phân luồng ở Việt Nam rất thấp, phần lớn HS sau THCS vào học THPT và các bậc cao hơn. Điều này đã gây ra một số hậu quả như tâm lý HS, phụ huynh và toàn xã hội không thích học nghề. Hơn nữa sự bất hợp lý trong cơ cấu tuyển sinh HS phổ thông vào CĐ, ĐH so với dạy nghề sẽ làm mất cân đối cơ cấu đào tạo và tất yếu làm mất cân đối cơ cấu nguồn lực, cơ cấu trình độ tại các doanh nghiệp. Điều này gây tốn kém kinh phí cho Nhà nước và nhân dân trong việc HS tham gia cuộc “chạy đua” vào các trường CĐ, ĐH.

Theo tôi, một trong những biện pháp khả quan mà một số nơi đã thực hiện là phân luồng HS phổ thông vào hệ thống dạy nghề qua sàn giao dịch việc làm. Theo đó, sàn giao dịch việc làm là nơi tổ chức kết nối giữa cung và cầu lao động, đồng thời cũng là nơi kết nối các hoạt động đăng ký học nghề của HS và người lao động. Để phân luồng HS qua sàn giao dịch việc làm thì cần đảm bảo những hoạt động như sau: Hoạt động giới thiệu và quảng cáo về kết quả sản xuất, kinh doanh và xu hướng phát triển của cơ quan, doanh nghiệp, các cơ sở dạy nghề. Hoạt động tuyển dụng lao động, khám phá nghề thông qua khái niệm phân tích lao động, đăng ký học nghề của HS. Các hoạt động tư vấn về chính sách, pháp luật lao động – việc làm và dạy nghề.

Với những hoạt động này, cần đưa các nội dung thiết thực vào sàn giao dịch việc làm. Chẳng hạn như số lượng cầu lao động, số lượng cung lao động, số lượng kết nối được cầu và cung lao động. Ngoài ra, cần đưa ra nhu cầu tuyển dụng của từng doanh nghiệp hàng tháng, quý, năm và tỷ lệ đáp ứng, đặc biệt là đưa nội dung phân tích lao động của từng nghề qua các khái niệm trong tâm lý học lao động như một hoạt động mang tính khoa học vào sàn giao dịch này. Trong đó, phân tích lao động xuất phát từ thực tế như làm với ai, làm bằng công cụ gì, nhiệm vụ thực hiện như thế nào… để HS thấu hiểu được nghề, có cơ sở chọn nghề phù hợp để tăng hứng thú học nghề hơn.

Bên cạnh đó, để phân luồng HS hiệu quả thì cần sử dụng phương pháp cung cấp thông tin nghề thông qua sàn giao dịch việc làm. Phương pháp này được thực hiện như sau: Thông qua các hoạt động cụ thể của người thợ trực tiếp tại hiện trường giới thiệu đến HS một cách có hệ thống và những đặc điểm then chốt về nghề, theo các khái niệm trong tâm lý học lao động để các em tự chủ khám phá nghề thông qua các hoạt động đã quan sát được. Phương pháp này giúp HS biết được yêu cầu của nghề cũng như nhu cầu thị trường lao động nên cần xây dựng một số tình huống. Chẳng hạn, tình huống 1 đưa vào dữ liệu của sàn giao dịch việc làm một đoạn phim về người thợ đang làm việc trực tiếp tại hiện trường thông qua các khái niệm như nhiệm vụ, thực tế hoạt động, phong cách hoạt động… Tình huống 2 đưa vào sàn giao dịch việc làm 4 câu hỏi như sau để HS tự trả lời: Làm công việc này cho ai?, làm công việc này để làm gì?, làm công việc này với cái gì?, làm công việc này với ai?

Nhìn chung, cần phải sử dụng các công cụ, các bước thực hiện hợp lý, các tình huống, các quy trình cung cấp thông tin một cách khoa học để nâng cao công tác phân luồng HS qua sàn giao dịch việc làm, góp phần phát triển bền vững trường dạy nghề và cung cấp nguồn nhân lực cho nhu cầu thị trường lao động.n

ThS. Nguyễn Thị Hằng (Hiệu trưởng Trường CĐ Nghề Kỹ thuật công nghệ TP.HCM)

D.Bình (ghi)