Phó bản tuổi 19

Vị trí trưởng, phó bản lâu nay thường dành cho những già làng có uy tín được bà con dân bản bầu lên. Tuy nhiên, năm 2003, khi bước sang tuổi 19, Múa Bá Tu – chàng trai dân tộc HMông được bà con ở bản Sơn Hà, xã Tà Cạ (Kỳ Sơn, Nghệ An) bầu làm Phó bản.

Tu kể, đang học lớp 10 (16 tuổi) ở trường huyện bỗng dưng muốn cưới vợ. Sau nhiều lần tìm kiếm, ngay cuối năm học đó, cậu học sinh này bàn với cả nhà đi "cướp" cô bạn gái học cùng trường về làm vợ. Rồi một năm sau, cậu học sinh này được lên chức bố.

Bản của Tu nằm dưới chân núi Hồi Coóng, sát biên giới Việt – Lào, có 52 hộ dân với 346 khẩu. Điều kiện đi lại cũng như đời sống ở đây gặp nhiều khó khăn.

Học xong phổ thông, khi những thanh niên khác chọn con đường "Nam tiến", Tu trở về hoạt động Đoàn với mong muốn "được ở gần vợ con và mang kiến thức mình học được ở trường giúp bà con cải thiện cuộc sống". Công việc thường ngày của Phó bản Tu là đến các gia đình trong bản tuyên truyền, vận động bà con không trồng cây thuốc phiện, không nghe theo lời của kẻ xấu, thay đổi phương thức canh tác…

Tu cho biết, những việc ấy nếu biết tuyên truyền đúng cách thì bà con sẽ hiểu và nghe theo. Tuy nhiên khó khăn nhất khi phải thuyết phục dân bản không sinh nhiều con và cách sử dụng các biện pháp tránh thai.

Kể lại câu chuyện khi tuyên truyền các phương pháp tránh thai cho một tốp phụ nữ, vị Phó bản này đỏ mặt. "Bà con bắt tôi chỉ cách sử dụng bao cao su để họ về dạy lại cho chồng. Sau nhiều lần "dạy chay", bóc mấy cái bao ra không ai hiểu, tôi đỏ chín mặt vứt lại đồ nghề để chạy về nhà một cán bộ y tế nhờ cứu viện", Tu nói.

6 năm làm Phó bản, sự nỗ lực của Mùa Bá Tu đã có những chuyển biến. Tu khoe, những năm qua đời sống của người HMông ở Sơn Hà đổi thay mọi mặt.

"Các hộ dân trong bản không chỉ làm đủ ăn, nhiều gia đình còn vươn lên làm giàu. 43 hộ dân đã mua được ti vi, nhiều gia đình có thu nhập trên 10 triệu đồng mỗi năm. Nhiều năm liền ở Sơn Hà không có người nghiện ma túy và sinh con thứ 3….", vừa nói Tu vừa bấm chiếc “alo” vừa tậu được báo cáo nhanh tình hình ở bản với cán bộ xã.

Nói về Phó bản trẻ Mùa Bá Tu, cụ Xềnh, cán bộ y tế bản Sơn Hà hóm hỉnh: “Nhờ có Tu mà cái suy nghĩ lạc hậu của người HMông đang bắt đầu thay đổi. Còn trẻ nhưng làm được việc thì dân bản sẽ tín nhiệm thôi mà”.