Phòng ngừa biến chứng võng mạc đái tháo đường

Tạp Chí Giáo Dục

Thứ hai, 21.11.2022, 08:11

TS.BS Trần Quang Nam – Trưởng khoa Nội tiết Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (BV ĐHYD TP.HCM) cho biết, biến chứng của bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) thường diễn tiến âm thầm và có thể xảy ra đa dạng trên nhiều bộ phận cơ thể như não, tim mạch, thận, mắt, hệ mạch máu và thần kinh ngoại vi… Trong đó, các biến chứng ở mắt ở giai đoạn đầu không ảnh hưởng tới thị lực do đó thường dễ bị người bệnh bỏ qua, trong đó có bệnh võng mạc ĐTĐ.

ThS.BS Nguyễn Thành Luân – khám cho người bệnh

Bệnh võng mạc đái tháo đường – bệnh lý gây mù lòa hàng đầu

Điển hình, người bệnh Đ.V.L (56 tuổi, ngụ tại TP.HCM) mắc bệnh ĐTĐ tuýp 2 đã hơn 7 năm nay. Khoảng 2 tháng nay, ông L. thấy mắt nhìn mờ, thỉnh thoảng không phân biệt được màu sắc. Tái khám tại Phòng khám Nội tiết BV ĐHYD TP.HCM, ông L. được chỉ định tầm soát bệnh võng mạc ĐTĐ. Sau khi thăm khám, bác sĩ chẩn đoán ông bị bệnh võng mạc ĐTĐ tiền tăng sinh. Ông L. được chỉ định điều trị bằng laser quang đông toàn võng mạc. Đến nay thị lực của ông đạt 9/10 ở mắt phải, 8/10 mắt trái, bệnh không tiến triển nặng thêm, không xuất hiện tân mạch võng mạc hoặc xuất huyết võng mạc tái phát. Bác sĩ chỉ định người bệnh tiếp tục tuân thủ điều trị ĐTĐ và tái khám chuyên khoa đúng lịch.

Theo ThS.BS Nguyễn Thành Luân – Khoa Mắt BV ĐHYD TP.HCM, bệnh võng mạc là một trong những biến chứng phổ biến trên mắt ở người bệnh ĐTĐ. Đây là một trong những nguyên nhân gây mù lòa hàng đầu trên thế giới. Các thống kê cho thấy, người có thời gian mắc bệnh ĐTĐ từ sau 10-15 năm có tỷ lệ mắc bệnh võng mạc ĐTĐ lên đến 90%.

Việc thăm khám lâm sàng ở giai đoạn đầu của bệnh có thể giúp bác sĩ phát hiện các tổn thương đặc hiệu trên võng mạc, từ đó kịp thời đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp cho người bệnh. Ở giai đoạn võng mạc ĐTĐ không tăng sinh, chưa bị phù hoàng điểm, người bệnh chỉ cần tái khám định kỳ và kiểm soát tốt đường huyết, huyết áp và mỡ máu. Ở giai đoạn võng mạc ĐTĐ tăng sinh, người bệnh sẽ được chỉ định điều trị bằng laser quang đông, tiêm thuốc vào nhãn cầu hoặc phẫu thuật.

Cách kiểm soát tốt đường huyết ở người bệnh đái tháo đường

TS.BS Trần Quang Nam khuyến cáo, để phòng ngừa hiệu quả các biến chứng của bệnh ĐTĐ, không chỉ ở mắt mà còn ở các bộ phận khác trên cơ thể, việc tuân thủ điều trị và kiểm soát tốt đường huyết vô cùng quan trọng. Người bệnh cần kiểm soát đường huyết bằng cách dùng thuốc uống ĐTĐ hoặc tiêm insulin tại nhà (nếu có chỉ định) và chủ động theo dõi đường huyết.

Insulin là một trong những loại thuốc quan trọng giúp kiểm soát đường huyết. Người bệnh có chỉ định tiêm insulin cần biết cách bảo quản, chú ý luân chuyển vị trí tiêm để tránh biến chứng loạn dưỡng mô mỡ ở vị trí tiêm gây chai cứng, insulin sẽ không hấp thu được vào máu. Tùy vào đặc điểm của từng người bệnh, bác sĩ sẽ kê toa loại insulin và liều tiêm phù hợp. Người bệnh cần kiểm tra tên thuốc trên thân bút và toa thuốc để xác định đúng loại insulin, liều tiêm, thời điểm tiêm và chú ý đến hạn sử dụng của bút để đạt hiệu quả điều trị.

Về việc theo dõi đường huyết, người bệnh cần lưu đo và ghi lại nhật ký kết quả đo đường huyết. Cần lưu ý các thời điểm đo bao gồm: Đo đường huyết lúc đói (trước khi ăn sáng, ăn trưa hoặc ăn chiều), đo đường huyết sau ăn (cách 2 giờ sau khi ăn sáng, ăn trưa hoặc ăn chiều), trước khi ngủ, trước hoặc sau khi tập thể dục. Ngoài phương pháp sử dụng máy đo đường huyết thông thường, hiện nay các thiết bị theo dõi đường huyết liên tục là kỹ thuật mới có thể hỗ trợ hiệu quả cho người bệnh ĐTĐ và các bác sĩ để đưa ra các tư vấn cần thiết, kịp thời điều chỉnh chế độ điều trị, kiểm soát tốt đường huyết cho người bệnh.

N.Trinh