Quản lý các cơ sở y tế ngoài công lập: Nhân sự thiếu, thanh tra yếu

Theo báo cáo của Bộ Y tế, cả nước hiện chỉ có 290 thanh tra y tế. Trong đó nhiều nhất là TP.HCM – 45 thanh tra, Bộ Y tế – 33 thanh tra, tiếp theo là Hà Nội – 14 thanh tra. Còn lại 61 tỉnh, thành, trung bình mỗi sở y tế chỉ có từ 2 đến 4 thanh tra. Đã vậy, số thanh tra chuyên về y, dược càng hiếm. Chỉ Sở Y tế TP.HCM và Hà Nội là có thanh tra chuyên về y và dược, còn đa số các tỉnh chưa có. Trái ngược với sự khan hiếm thanh tra y dược thì số cơ sở y dược NCL ngày càng nhiều. Tới thời điểm này, cả nước có 157 bệnh viện tư nhân, hơn 30 ngàn phòng khám và cơ sở y tế NCL. Tổng số người hành nghề y dược NCL hiện có gần 250 ngàn người. Theo đó, trung bình mỗi thanh tra y tế phải “trông” gần 105 cơ sở y tế NCL và trên 860 bác sĩ, điều dưỡng NCL.

Ông Đặng Văn Chính – Chánh thanh tra Bộ Y tế thừa nhận: “Lực lượng thanh tra còn quá mỏng so với yêu cầu công việc thực tế. Cụ thể, tại Sở Y tế TP.HCM, chỉ có 10 thanh tra viên về y và 8 thanh tra viên về dược, trong khi trên địa bàn có tới 13.000 cơ sở hành nghề y, dược. Tại Hà Nội, thanh tra về lĩnh vực y và dược có 8 người, phải quản lý 2.308 cơ sở hành nghề y và 2.827 cơ sở hành nghề dược NCL…”.

Từ thực tế này dẫn đến tình trạng cứ kiểm tra là có sai phạm. Cụ thể, trong 9 tháng đầu năm 2013, Thanh tra Bộ Y tế đã trực tiếp thanh tra, kiểm tra tại các cơ sở hành nghề y tư nhân trên địa bàn TP.HCM -18 cơ sở, Hà Nội – 8 cơ sở, Hải Phòng – 3 cơ sở và Bình Phước – 2 cơ sở. Trước đó, trong năm 2012 đã thanh tra tại 22 phòng khám đông y có người nước ngoài trực tiếp khám, chữa bệnh tại TP.HCM, Cần Thơ, Long An, Trà Vinh. Theo đó đã xử phạt vi phạm hành chính 14 cơ sở; tước quyền sử dụng giấy phép hoạt động thời gian 12 tháng với 4 cơ sở; thu hồi giấy phép của người nước ngoài tại 4 cơ sở; chuyển cơ quan cảnh sát điều tra 5 cơ sở.

Báo cáo của các tỉnh, thành phố gửi Bộ Y tế, trong năm 2012 các sở đã thanh tra, kiểm tra 7.904 cơ sở y dược NCL. Qua đó phát hiện 1.502 cơ sở vi phạm, đình chỉ hành nghề 43 cơ sở. Tại Hà Nội, 9 tháng đầu năm 2013, thanh tra, kiểm tra 977 lượt cơ sở và đã xử phạt vi phạm hành chính với số tiền trên 2,8 tỷ đồng. Còn tại TP.HCM, năm 2012 đã thanh tra, kiểm tra 2.917 cơ sở, phát hiện 485 cơ sở vi phạm. 9 tháng đầu năm 2013 thanh tra, kiểm tra 1.232 cơ sở, phát hiện 257 cơ sở vi phạm – trong đó đình chỉ hoạt động 71 cơ sở.

Nói về những tồn tại của y tế NCL, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế Lương Ngọc Khuê cho rằng: “Một số cơ sở khám chữa bệnh hành nghề vượt quá phạm vi hoạt động cho phép. Lạm dụng cận lâm sàng (xét nghiệm, X quang…) nhằm thu lợi nhuận cao. Không chỉ có vậy, một số cơ sở lợi dụng lòng tin của người dân đã quảng cáo không đúng khả năng chuyên môn, không niêm yết giá, hoặc thu tiền cao hơn giá niêm yết. Một trong những nguyên nhân chính của tồn tại này là do các quy định hiện nay về chế tài xử phạt vi phạm hành chính trong khám chữa bệnh chưa đủ sức răn đe”.

Đơn cử, 9 tháng đầu năm, Thanh tra Sở Y tế TP.HCM phạt tiền 168 cơ sở nhưng số tiền thu được chưa tới 2,8 tỷ đồng.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Thiện Nhân chỉ đạongành y tế cần rà soát lại các văn bản quản lý, trình Chính phủ ban hành nghị định xử phạt hành chính về lĩnh vực y tế, trong đó có y tế tư nhân.

Bà Nguyễn Thị Kim Tiến – Bộ trưởng Bộ Y tế cũng thừa nhận: Hạn chế lớn nhất trong việc quản lý hoạt động y tế NCL là lực lượng thanh tra y tế quá mỏng. Công tác thanh tra, kiểm tra các cơ sở y tế tư nhân đóng trên địa bàn phường, xã, thị trấn chưa được thường xuyên do đội ngũ thanh tra vừa thiếu, vừa yếu. “Hệ thống thanh tra y tế cần phải tăng cường phối hợp với các phòng y tế, trung tâm y tế quận, huyện, phường, xã và UBND phường, xã để giám sát công tác thanh kiểm tra các cơ sở hành nghề y, dược trên địa bàn”, bà Tiến đề nghị.

Khi thanh tra, nếu phát hiện sai phạm thì phải xử lý nghiêm, không bao che, làm nhẹ sai phạm, xử phạt ở mức cao nhất, kết hợp các hình phạt bổ sung như tước giấy phép hoạt động, thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh… “Đối với các cơ sở không đảm bảo điều kiện theo quy định của pháp luật về hành nghề y tư nhân phải ngừng hoạt động để khắc phục và chỉ được hoạt động trở lại khi đã đảm bảo đầy đủ các điều kiện”, ông Chính kiến nghị các sở y tế.

Với Chính phủ, ông Chính cũng kiến nghị tăng cường biên chế cho thanh tra các tỉnh, thành phố đảm bảo ít nhất từ 7-10 người; riêng TP.HCM và Hà Nội có từ 50-70 người…

Hòa Triều