Quy trình chấm phúc khảo đã ổn chưa?

Nếu làm không đúng quy trình sẽ dễ sai sót

Ông Trần Văn Nghĩa, phó cục trưởng Cục Khảo thí và kiểm định chất lượng giáo dục (Bộ GD-ĐT), trao đổi với Tuổi Trẻ về các quy định liên quan quy trình chấm phúc khảo.

– Về nguyên tắc, cơ quan nào chủ trì tổ chức kỳ thi thì cơ quan đó phải ban hành quy chế thi. Bộ GD-ĐT chỉ ban hành quy chế thi cho các kỳ thi quốc gia. Kỳ thi tuyển sinh đầu cấp THPT do các địa phương chủ động tổ chức theo các hình thức khác nhau nên các sở GD-ĐT phải có trách nhiệm ban hành quy chế thi và chỉ đạo tổ chức kỳ thi theo quy chế đã ban hành. Tuy nhiên, trên thực tế nhiều sở GD-ĐT khi tổ chức thi tuyển sinh vào lớp 10 vẫn áp dụng những điểm cơ bản ở khâu coi thi, chấm thi, chấm phúc khảo theo quy chế thi tốt nghiệp THPT.

Theo quy định của Bộ GD-ĐT thể hiện trong quy chế thi quốc gia, những điểm cần lưu ý trong việc thực hiện phúc khảo bài thi như sau: thí sinh đủ điều kiện có thể làm đơn xin phúc khảo bài thi trong thời hạn mười ngày kể từ ngày niêm yết kết quả thi. Các trường phổ thông có trách nhiệm lập danh sách và đơn phúc khảo của thí sinh đến hội đồng chấm phúc khảo do giám đốc sở GD-ĐT quyết định thành lập. Giám khảo tham gia chấm phúc khảo, ngoài các quy định chung còn có quy định “không phải giám khảo của hội đồng chấm thi tại kỳ thi”.

Đối với phúc khảo bài thi tự luận, hội đồng phúc khảo thực hiện việc rút bài thi tự luận được đề nghị phúc khảo để làm phách mới và tổ chức chấm lại bài thi đúng như hướng dẫn chấm thi, vẫn đảm bảo nguyên tắc hai vòng độc lập.

– Quy định ở phần phúc khảo bài thi không cụ thể. Nhưng ở phần chấm thi đã quy định rõ quy trình bắt buộc các hội đồng chấm thi phải thực hiện. Đơn cử như việc ghi điểm bài thi vào bảng điểm thi phải do bộ phận hồi phách thực hiện theo phương thức “một người đọc, một người ghi, một người kiểm tra”, những người này phải ký tên vào bảng ghi điểm.

Quy chế cũng quy định rõ quy trình kiểm dò kết quả thi bao gồm ba bước: so sánh kết quả trên bài thi với bảng điểm; so sánh kết quả trên bảng điểm với dữ liệu được nhập vào máy tính; so sánh dữ liệu trên máy tính với bài thi (trong trường hợp chấm thi lần đầu, bộ quy định rút xác suất 20% số bài thi để so sánh giữa bài thi với dữ liệu máy tính). Nếu thực hiện không đúng quy trình chấm thi, ghi điểm, nhất là quy trình kiểm dò sẽ dễ xảy ra sai sót điểm thi của thí sinh.

– Để tránh cho điểm oan thí sinh, từ hướng dẫn, quy trình chấm thi, vào điểm, quy chế của Bộ GD-ĐT đã rất chặt chẽ nhằm ngăn chặn các trường hợp có thể xảy ra sai sót, phúc khảo bài thi chỉ là khâu cuối cùng nhằm kiểm tra lại, tránh gây thiệt thòi cho thí sinh. Tuy nhiên, do hạn chế của thời gian chấm phúc khảo, lực lượng giám khảo chấm có hạn (không được sử dụng giám khảo của hội đồng chấm thi trước) nên không thể mở rộng chấm phúc khảo một cách ồ ạt.

Quy định của bộ như trên nhằm sàng lọc trước những trường hợp khó có thể bị “oan”. Trên thực tế, xác suất những bài thi có điểm cao đột biến so với điểm đánh giá trong quá trình học rất ít. Yếu tố may rủi, tâm lý của thí sinh có thể ảnh hưởng đến kết quả thi nhưng không nhiều, trong khi chất lượng học tập (điểm trung bình môn học) của thí sinh có sự ràng buộc rất rõ với điểm thi của thí sinh.

– Quy định trên được đặt ra trong quy chế thi tốt nghiệp THPT và với tính chất của kỳ thi đánh giá mức độ hoàn thành chương trình THPT của thí sinh, chênh lệch dưới 1,0 điểm hầu như không ảnh hưởng nhiều đến kết quả thi của thí sinh. Trong khi đặc thù của việc chấm thi tự luận cho phép có sự dung sai là 1,0 điểm. Vì thế nếu môn thi trắc nghiệm chênh 0,25 điểm cũng phải điều chỉnh điểm (máy chấm chính xác tuyệt đối), thì ở môn tự luận phải chênh trên mức điểm cho phép dung sai mới được điều chỉnh. Ở các kỳ thi khác do các sở GD-ĐT quyết định, phải tùy thuộc vào tính chất của kỳ thi để có quy định cụ thể.