Quyết liệt chống lỗ giả

Sáu tháng đầu năm, ngành thuế đã xử lý 107 doanh nghiệp khai lỗ, thu hồi thuế hơn 2.230 tỉ đồng. Dự kiến cả năm, tổng số thuế truy thu khoảng 5.000 tỉ đồng

Việc Công ty TNHH Ford Việt Nam vừa bị Cục Hải quan Hải Phòng ra quyết định truy thu hơn 32 tỉ đồng tiền thuế và nhiều khả năng bị truy thu tiếp cả ngàn tỉ đồng đối với 155 tờ khai hải quan khác cho thấy cơ quan Nhà nước đang mạnh tay chống thất thu thuế từ các doanh nghiệp (DN).

Nỗ lực chống thất thu

Trong quá trình làm thủ tục hải quan, Ford Việt Nam kê khai hàng hóa nhập khẩu là linh kiện ô tô nhưng kiểm tra thực tế, hải quan phát hiện một số bộ linh kiện ô tô không đáp ứng đúng quy định như khai báo hải quan. Do đó, DN này phải chịu mức thuế 80%-82% như đối với ô tô nhập khẩu nguyên chiếc, thay vì mức thuế ưu đãi 0%-27% đối với linh kiện. Nhiều DN ô tô khác cũng bị phát hiện có dấu hiệu tương tự và đều bị truy thu thuế.

Minh họa: NGUYỄN TÀI

Vụ việc trên là một trong những biểu hiện cho thấy ngành tài chính đang nỗ lực thanh tra, kiểm tra để chống thất thu. Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho biết nhiệm vụ trọng tâm của ngành thuế năm nay là tập trung thanh tra, kiểm tra thuế tại các DN có dấu hiệu chuyển giá, góp phần làm lành mạnh giá cả thị trường và chống thất thu thuế qua hoạt động chuyển giá của các công ty đa quốc gia.

Trong chỉ tiêu thanh tra, kiểm tra năm 2011, Tổng cục Thuế đã giao cho 63 cục thuế địa phương phải thực hiện thanh tra tại 870 DN đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) có dấu hiệu chuyển giá hoặc khai lỗ 3 năm liên tục (2008 – 2010). Theo yêu cầu của Tổng cục Thuế, 100% số hồ sơ hoàn thuế thuộc diện kiểm tra sau của các DN khai lỗ liên tục hoặc tỉ lệ lãi trên doanh thu dưới 2% phải bảo đảm được thanh, kiểm tra. Tổng cục Thuế cho biết 6 tháng đầu năm, toàn ngành đã có quyết định xử lý 107 DN khai lỗ, thu hồi hơn 2.230 tỉ đồng. Dự kiến cả năm, tổng số thuế truy thu khi hoàn tất kế hoạch thanh tra, kiểm tra tại 870 DN FDI là khoảng 5.000 tỉ đồng.

Trong danh sách 120 DN khai lỗ năm 2010 có những đại gia như BigC, Metro Cash & Carry, Công ty Thuốc lá Philip Morris…

Còn nhiều kẽ hở

Trong phương án giảm thuế năm 2011 để tháo gỡ khó khăn cho người dân và DN, Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh nhấn mạnh một trong những nguồn thu bù đắp cho thiếu hụt ngân sách do giảm thuế là quyết liệt chống thất thu, chống chuyển giá trong DN FDI. Ngoài vấn đề truy thu thuế, dự kiến đến cuối năm, Bộ Tài chính sẽ tập hợp danh sách các DN FDI có số lỗ lớn hơn vốn chủ sở hữu đề nghị Bộ Kế hoạch – Đầu tư xem lại tư cách pháp nhân của DN và xem xét khả năng rút giấy phép.

Hiện tượng ngân sách tăng thu đáng kể do phát hiện tình trạng gian lận thuế và xử phạt hành chính DN vi phạm các chính sách thuế đã liên tục kéo dài trong nhiều năm. Thực tế này một mặt phản ánh ý thức chấp hành pháp luật của DN không cao, mặt khác cho thấy chính sách pháp luật về thuế còn nhiều kẽ hở…

Một cán bộ của Bộ Tài chính cho biết: Liên quan đến vụ truy thu thuế nhập khẩu của Ford Việt Nam, cả 4 cơ quan quản lý là các bộ Tài chính, Công Thương, GTVT, Khoa học – Công nghệ đã tranh luận kịch liệt và phải lập đoàn kiểm tra liên ngành để kiểm tra chi tiết các lô hàng nhằm xác định cách tính thuế. Trước đó, vụ việc liên quan đến cách tính thuế ô tô VAN theo thuế xe tải hay xe chở người phải mất 2 năm tranh cãi mới đi đến quyết định cuối cùng, sau khi các DN gửi cả đơn kêu cứu lên Thủ tướng Chính phủ, còn bộ trưởng Bộ Tài chính phải giải trình vấn đề trước Quốc hội.

Doanh nghiệp trong nước cũng chuyển giá

Theo Cục Thuế TPHCM, 6 tháng đầu năm, số thu ngành thuế TPHCM tăng mạnh, đạt 63% – 64% kế hoạch cả năm và tăng khoảng 22% so với cùng kỳ. Số tăng chủ yếu do nguồn thu từ các DN FDI thông qua việc Cục Thuế “siết” khai lỗ giả.

Tại cuộc đối thoại ngành thuế TPHCM với DN sáng 20-7, ông Nguyễn Trọng Hạnh, Phó cục trưởng Cục Thuế TPHCM, cho biết rất nhiều DN có dấu hiệu gian lận thuế. Cơ quan thuế phải phân loại DN, xác định cấp độ rủi ro gian lận thuế để kiểm tra, kiểm soát. Có khoảng 10% trong tổng số gần 170.000 DN ở TPHCM thuộc nhóm rủi ro rất cao. Gần đây, hiện tượng chuyển giá đã chuyển sang cả các DN trong nước. Để tối thiểu hóa nghĩa vụ nộp thuế, họ lập nhiều DN trong một nhóm, có những DN đặt ở TPHCM, có những DN đặt ở các tỉnh, thành khác được ưu đãi về thuế và tìm mọi cách chuyển lãi qua DN đang được hưởng ưu đãi thuế.

Việc kiểm tra, thanh tra tình trạng chuyển giá rất khó. Hiện nay, chủ yếu Cục Thuế TPHCM áp dụng biện pháp đấu tranh trực diện với các DN này bằng cách yêu cầu DN giải trình vì sao DN lỗ liên tục. Song song đó, Cục Thuế cũng đã chuyển một số hồ sơ lỗ giả nhiều năm liền cho công an kinh tế điều tra. Năm 2009-2010, Cục Thuế trực tiếp làm việc với khoảng 40 DN dạng này thì đến báo cáo năm 2010 và 6 tháng đầu năm 2011 đều có lãi, cá biệt có DN báo cáo lãi trên 100 tỉ đồng.

Thanh Nhân

Theo Tô Hà/ NLĐ