Quyết liệt đổi mới kiểm tra đánh giá học sinh từ tư duy đến hành động

Việc Sở GD-ĐT TP.HCM yêu cầu giáo viên không thực hiện hình thức kiểm tra miệng theo kiểu “gọi bất chợt, hỏi bất chợt” đã nhận được nhiều sự quan tâm của phụ huynh, học sinh, nhà trường, giáo viên. Ông Hồ Tấn Minh – Chánh Văn phòng Sở GD-ĐT TP.HCM đã có những trao đổi xung quanh vấn đề này.

Chánh Văn phòng Sở GD-ĐT Hồ Tấn Minh

+ Phóng viên: Theo ông, vì sao hình thức kiểm tra đột xuất, bất chợt không nên được sử dụng trong giáo dục hiện nay?

– Ông Hồ Tấn Minh: Có 3 lý do để hình thức kiểm tra đột xuất, bất chợt không nên được sử dụng trong giáo dục hiện nay. Đó là kiểm tra đột xuất, bất chợt không đảm bảo tính khách quan vì học sinh không có thời gian chuẩn bị. Điều này có thể dẫn đến việc học sinh không thể thể hiện được hết khả năng của mình. Ví dụ, học sinh có thể trả lời sai câu hỏi vì học sinh không nhớ hoặc không biết cách giải.

Kế đó, hình thức này tạo áp lực cho học sinh. Kiểm tra đột xuất, bất chợt thường được coi là một hình thức kiểm tra khó khăn. Điều này có thể tạo áp lực cho học sinh, khiến học sinh lo lắng và căng thẳng. Áp lực này có thể ảnh hưởng đến kết quả kiểm tra của học sinh.

Đặc biệt là không phù hợp với mục tiêu giáo dục. Hiện nay mục tiêu giáo dục không chỉ là đánh giá kết quả học tập của học sinh mà còn là giúp học sinh phát triển các năng lực. Kiểm tra đột xuất, bất chợt không phù hợp với mục tiêu này vì nó không đánh giá được quá trình học tập của học sinh.

Giáo viên cần tránh sử dụng kiểm tra đột xuất, bất chợt trong quá trình dạy học. Thay vào đó, giáo viên nên áp dụng các phương pháp kiểm tra khác để đảm bảo tính khách quan, phù hợp với mục tiêu giáo dục và giúp học sinh phát triển các năng lực.

+ Vậy theo ông, giáo viên có thể áp dụng những hình thức kiểm tra thế nào để có thể hướng tới đổi mới, tiếp cận phẩm chất năng lực học sinh?

– Giáo viên là nhân tố quan trọng trong đổi mới kiểm tra đánh giá. Để đổi mới kiểm tra đánh giá thành công, giáo viên cần có những thay đổi trong nhận thức và hành động, cụ thể: Nhận thức được vai trò và tầm quan trọng của đổi mới kiểm tra đánh giá; Đổi mới tư duy về kiểm tra đánh giá; Áp dụng các phương pháp kiểm tra đánh giá mới trong dạy học.

Để đổi mới kiểm tra đánh giá theo hướng tiếp cận năng lực, giáo viên cần thay đổi về mục đích kiểm tra đánh giá. Trước đây, kiểm tra đánh giá thường chỉ được coi là công cụ để đánh giá kết quả học tập của học sinh. Tuy nhiên, theo quan điểm chương trình mới, kiểm tra đánh giá là một quá trình nhằm thu thập thông tin về sự tiến bộ của học sinh trong quá trình học tập.

TP.HCM sẽ quyết liệt đổi mới kiểm tra đánh giá từ tư duy đến hành động

Cần thay đổi về mục đích của kiểm tra đánh giá. Trong đó nhằm xác định mức độ đạt được của học sinh về kiến thức, kỹ năng và thái độ trong quá trình học tập. Đánh giá quá trình học tập của học sinh, từ đó giúp học sinh phát huy điểm mạnh và khắc phục điểm yếu. Cung cấp thông tin cho giáo viên để điều chỉnh nội dung, phương pháp dạy học. Giúp học sinh tự đánh giá và phát triển bản thân.

Nhất là cần thay đổi về nội dung kiểm tra đánh giá, cần tập trung vào các năng lực của học sinh, bao gồm: Năng lực nhận thức qua kiến thức, kỹ năng, thái độ; Năng lực vận dụng kiến thức, kỹ năng vào thực tiễn; Năng lực giải quyết vấn đề; Năng lực sáng tạo.

Bỏ kiểm tra miệng bất chợt chứ không bỏ kiểm tra miệng

Sở GD-ĐT TP.HCM nhấn mạnh, khi thực hiện đổi mới giáo dục, triển khai Chương trình GDPT 2018, sách giáo khoa mới, ngành giáo dục, nhà trường trao quyền chủ động cho giáo viên trong việc tổ chức thực hiện các hình thức kiểm tra, đánh giá, hướng tới phát triển phẩm chất năng lực học sinh.

Mục đích đánh giá nhằm xác định mức độ hoàn thành nhiệm vụ rèn luyện và học tập của học sinh theo yêu cầu cần đạt được quy định trong chương trình; cung cấp thông tin chính xác, kịp thời để học sinh điều chỉnh hoạt động rèn luyện và học tập, cán bộ quản lý giáo dục và giáo viên điều chỉnh hoạt động dạy học.

Trong đó, việc đánh giá thường xuyên được thực hiện thông qua: hỏi – đáp, viết, thuyết trình, thực hành, thí nghiệm, sản phẩm học tập. Sở GD-ĐT TP.HCM không yêu cầu giáo viên bỏ hình thức kiểm tra miệng vì đây là hình thức kiểm tra thường xuyên mà giáo viên có thể áp dụng. Tuy nhiên, việc kiểm tra miệng theo kiểu bất chợt thì không nên được sử dụng.

Cuối cùng, quan trọng không kém là thay đổi về hình thức kiểm tra đánh giá. Kiểm tra đánh giá cần đa dạng về hình thức, bao gồm: Kiểm tra vấn đáp, kiểm tra viết, kiểm tra thực hành, kiểm tra dự án, kiểm tra năng lực giải quyết vấn đề. Cách thức đánh giá cần đảm bảo tính khách quan, công bằng, chính xác. Giáo viên cần sử dụng các tiêu chí đánh giá rõ ràng và cụ thể.

+ Thời gian tới, ngành giáo dục TP.HCM sẽ có những chỉ đạo nào để có sự chuyển biến mạnh mẽ trong đổi mới kiểm tra đánh giá, đồng bộ với mục tiêu của đổi mới giáo dục, thưa ông?

– Ngành giáo dục TP.HCM sẽ tập trung đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy học, đặc biệt là đổi mới kiểm tra đánh giá từ tư duy đến hành động. Xác định kiểm tra đánh giá là khâu then chốt của đổi mới, là một trong những khâu quan trọng của quá trình dạy học. Đổi mới kiểm tra, đánh giá là một thay đổi mang tính chất căn bản, đòi hỏi sự thay đổi nhận thức của các cấp quản lý, giáo viên và học sinh. Đổi mới kiểm tra đánh giá theo hướng tiếp cận năng lực sẽ giúp học sinh phát triển toàn diện.

Các cấp quản lý cần nhận thức rõ đổi mới kiểm tra, đánh giá là yêu cầu tất yếu của giáo dục hiện đại, là nhằm phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực của học sinh. Giáo viên cần nhận thức được rằng kiểm tra, đánh giá là một quá trình, không chỉ là một hoạt động chấm điểm, xếp loại. Học sinh cần nhận thức được rằng kiểm tra, đánh giá là để đánh giá sự tiến bộ của bản thân, không phải để so sánh với bạn bè.

+ Xin cảm ơn ông!

Hoa Đỗ (thực hiện)