Rùng mình khi trẻ thề… độc!

Theo ThS. Nguyễn Thị Như Quỳnh (Khoa Tâm lý giáo dục Trường ĐH Sư phạm TP.HCM), câu thề được dùng “quá liều” sẽ giảm độ tin tưởng. Chưa kể, lời thề khi đã trở thành “câu cửa miệng” sẽ tạo thành thói quen khó bỏ. 

“Mình thề, nếu nói dối thì ba mẹ sẽ… chết chùm; nếu mình nói dối, ra đường bị xe tông; nếu không làm bài giúp bạn thì chết không nhắm mắt”… là những câu thề “hồn nhiên” của một số trẻ nhỏ nhưng lại khiến các bậc phụ huynh lo lắng, thậm chí cảm thấy… rùng mình.

Chị Mỹ Liên (quận Tân Phú, TP.HCM) có hai cậu con trai – một mới học lớp 3, một học lớp 5 – nhưng đã không ít lần ngớ người khi nghe con thề… độc. Chị Liên bất ngờ bởi gia đình vốn không có thói quen thề thốt trong các câu chuyện thường ngày, có thể các con đã nói theo bạn bè trên lớp.

Thực tế, ThS. Nguyễn Thị Như Quỳnh cho rằng, trẻ còn ảnh hưởng thói quen thề thốt từ phim ảnh, đặc biệt là qua mạng xã hội. Trong cách nói của một số bạn trẻ hiện nay thường dùng các ngôn ngữ có tính thổi phồng vấn đề, các câu thề thốt quá ngưỡng thực tế. Chính điều này cũng phần nào ảnh hưởng đến các em nhỏ. “Nhiều em không có thói quen thề thốt đâu, đôi khi đi với bạn bè rồi cũng bị ảnh hưởng. Các em thề vì muốn chứng tỏ bản thân mình cũng giống mọi người, cũng có phong cách riêng” – ThS. Quỳnh nói.

Trong khi đó, cũng theo đánh giá của ThS. Quỳnh, giới trẻ đặc biệt là học sinh nhỏ tuổi chưa thấy được ý nghĩa thực sự của việc giữ lời thề. Ban đầu, lời thề chỉ được các em sử dụng một cách vô tư, “đệm” thêm thôi chứ không hiểu trọn vẹn hoặc lưu tâm đến ý nghĩa sâu xa. Tuy nhiên, nếu trẻ thề nhiều sẽ thành thói quen khó bỏ. Chưa kể, việc thề thốt quá thường xuyên, trở thành câu cửa miệng sẽ làm giảm độ tin cậy của lời nói.

Mặc dù, chính các em nhỏ cũng không mong nội dung lời thề trở thành sự thật mà chỉ nhằm thuyết phục người khác nhưng phụ huynh cũng cần giải thích ý nghĩa thực sự của câu thề hứa cho con, nhất là tác hại của việc nói mà không giữ lời, qua đó giáo dục trẻ giữ chữ tín. Trẻ hoàn toàn có thể học được cách giữ lời hứa mà không cần thông qua lời thề.

ThS. Quỳnh nhấn mạnh, giữ chữ tín là một trong những nội dung giáo dục nhân cách suốt đời của mỗi con người, cần bắt đầu từ khi các em còn nhỏ và nhất thiết có sự chung tay của gia đình lẫn xã hội. Thực tế, việc giữ chữ tín không phải đến bây giờ mới được đề cập mà từ khi còn nhỏ, học sinh đều đã được tiếp cận thông qua những bài học đạo đức, ca dao như: “Nói lời phải giữ lấy lời. Đừng như con bướm đậu rồi lại bay”…

“Tuy nhiên, người lớn đôi khi vì bận rộn mà thất hứa với trẻ hoặc hứa cho xong. Hoặc trẻ được chứng kiến nhiều lần việc người lớn bất tín với nhau trong xã hội. Chính những điều này ảnh hưởng đến hình thành nhân cách, tạo cho các em thói quen nói dối hoặc thậm chí nếu trầm trọng hơn có thể trở thành người lừa đảo. Trẻ sống trong môi trường mà người khác không thật thà với mình sẽ coi chuyện lừa dối là bình thường” – ThS. Quỳnh nêu tác hại. Vì vậy, việc phụ huynh tôn trọng, giữ lời với trẻ là cách thiết thực giáo dục các em thói quen giữ chữ tín. Nếu bản thân người lớn cứ bất tín mà luôn khuyên bảo suông con cái phải giữ lời thì chắc chắn không có tác dụng.

Bài, ảnh: M.T