Sách điện tử có lấn át sách giấy?

Những năm gần đây, ngoài sách giấy, nhiều nhà xuất bản còn đầu tư vào sách điện tử (ebook) để đón đầu xu hướng. Vậy sách điện tử có thật sự thu hút bạn đọc hay không? Đối tượng nào thích đọc sách điện tử, sách giấy. Cần làm gì để thị trường sách điện tử phát triển?…

Các em học sinh tìm đọc sách giấy tại Đường sách TP.HCM

Không ngừng tăng

Xuất bản phẩm điện tử bao gồm sách điện tử (ebook), sách nói (audiobook), sách có video (video book), sách 3D, sách thực tế ảo tăng cường (AR book)… Trên thị trường hiện nay, phổ biến hai loại hình là sách điện tử và sách nói.

Thị trường sách điện tử đã có những bước tiến đáng kể. Nếu như năm 2015 có 1.163 xuất bản phẩm điện tử nộp lưu chiểu thì đến năm 2020 con số đã là 2.000 và năm 2021 là 2.300 xuất bản phẩm. Tính đến năm 2022 con số này vẫn tiếp tục gia tăng.

Sách điện tử có những ưu thế nổi bật trong thời đại công nghệ số. Với chiếc điện thoại thông minh, máy tính bảng gọn nhẹ có cài đặt phần mềm ứng dụng đọc sách điện tử dưới nhiều định dạng khác nhau (Kindle, Alreader, PDF Reader…), mọi người có thể mang theo cả thế giới sách ở mọi lúc, mọi nơi. Người dùng sách điện tử còn có thể dễ dàng tìm được quyển sách mình muốn trên những trang web chia sẻ miễn phí, hoặc mua sách điện tử có bản quyền (tại Reader.vn, Alezaa.com, Anybook.vn…) với mức giá chỉ bằng 0% – 40% so với sách giấy. Một điểm nổi bật khác của sách điện tử là tính tương tác. Không chỉ đọc sách, độc giả có thể trao đổi thông tin với tác giả và nhiều người thông qua mạng xã hội.

Sách điện tử có những ưu thế nổi bật trong thời công nghệ nhưng không thể lấn át sách giấy

Nhiều nhà xuất bản cho rằng, sách điện tử dựa trên nền tảng công nghệ và sẽ tiếp tục là xu hướng tất yếu trong lĩnh vực xuất bản. Bởi đến nay sách điện tử vẫn đang tồn tại bên cạnh sách nói và ngày càng lớn mạnh.

Theo đại diện Nhà xuất bản Trẻ, có hai nguyên nhân chính dẫn tới sự tăng trưởng của thị trường sách điện tử trong thời gian qua đó là việc cấp phép hoạt động xuất bản điện tử cho các nhà xuất bản đã được thúc đẩy nhanh hơn. Từ năm 2019, một số ứng dụng sách nói đã ra đời như Fonos, Voiz FM, Waka… các ứng dụng này đã nhanh chóng bắt kịp và đáp ứng đúng nhu cầu của độc giả. Đại diện Nhà xuất bản Trẻ cũng đề xuất một số giải pháp để đưa sách điện tử phát triển là cần có chiến lược quốc gia về xuất bản sách điện tử. Đó là các loại sách dựa trên nền tảng công nghệ như ebook, audiobook, VR book…

Có thay thế sách giấy?

Tuy nhiên, việc xuất bản sách điện tử vẫn còn là thách thức. Một trong những đơn vị tiên phong thực hiện xuất bản sách điện tử trong thời gian qua là Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM. Đơn vị này làm sách điện tử từ năm 2012, đến năm 2019 mới được quyền cấp phép sách điện tử.

Chia sẻ về khó khăn, bà Đinh Thị Thanh Thủy (Giám đốc Nhà xuất bản Tổng hợp) cho biết, hiện nay từ phía luật còn thiếu các quy định, hướng dẫn để thực hiện sách điện tử, sách nói, cụ thể các vấn đề kỹ thuật như chuyển file, lưu trữ thế nào là hợp pháp, thậm chí các khoản phí cho những loại hình xuất bản phẩm này cũng chưa được quy định, hướng dẫn cụ thể.

Nhiều người cho rằng thời đại của sách giấy đã hết, sách điện tử lên ngôi. Tuy nhiên, từ những hội sách được tổ chức trong thời gian qua đã cho thấy sách giấy vẫn là lựa chọn của bạn đọc, nhất là trẻ em, người lớn tuổi.

Nhiều người cho rằng thời đại của sách giấy đã hết, sách điện tử lên ngôi. Tuy nhiên, từ những hội sách được tổ chức trong thời gian qua đã cho thấy sách giấy vẫn là lựa chọn của bạn đọc, nhất là trẻ em, người lớn tuổi.

Điển hình như Lễ hội Đường sách Tết Quý Mão 2023 tổ chức trên tuyến đường Lê Lợi, trong 7 ngày diễn ra lượt người đến tham quan, mua sách đạt con số trên 585.000 lượt người. Số lượng sách đã bán hơn 2.800 tựa sách tương đương 41.285 quyển (trong đó các ấn phẩm bán chạy nhất lễ hội: Đắc nhân tâm; Cây cam ngọt của tôi; Võ Văn Kiệt trăm năm một chữ dân; Muôn kiếp nhân sinh…), tổng doanh thu trên 5,8 tỷ đồng.

Là người mê đọc sách, chị Lâm Hoàng Kha Ly (38 tuổi, ngụ Q.10) cho rằng: “Sách điện tử đòi hỏi người dùng phải nhìn qua giao diện màn hình điện tử gây mỏi mắt, đau mắt, các hội chứng về mắt và dễ chán nản khi đọc. Vì vậy, người đọc thường chỉ đọc lướt qua để có thông tin mà khó nghiền ngẫm một cách kỹ lưỡng. Nhưng với sách giấy lại khác, tôi có thể ngồi hàng giờ để đọc và suy ngẫm. Sách giấy thân thiện như một người bạn giản dị và bền bỉ, tạo cho tôi tâm lý thoải mái và thời gian để chiêm nghiệm những tri thức”.

Để đọc được ebook, đòi hỏi phải có một thiết bị hiện đại cũng như có hiểu biết nhất định về các thao tác máy móc. Vì vậy, sách điện tử chỉ có khả năng phục vụ đối tượng là các thanh thiếu niên vì những yêu cầu này rất khó đáp ứng đối với nhóm độc giả lớn tuổi và các em nhỏ. Trong khi đó, sách giấy trở nên phổ biến vì nó phục vụ cho mọi đối tượng, chỉ cần biết đọc. Sách giấy không chỉ cung cấp nguồn tri thức phong thú mà còn mang lại khoái cảm cho người đọc. Và đặc biệt, có một người bạn yêu sách, không món quà nào quý giá và khiến họ hạnh phúc bằng một quyển sách hay.

Trong nhà có một tủ sách với đầy đủ màu sắc, thể loại từ kinh tế, văn học, truyện tranh đến lịch sử… sẽ tô điểm cho không gian phòng khách của chúng ta thêm phần ấn tượng, nổi bật. Không những thế, nhiều người khi thấy tủ sách sẽ đánh giá chủ nhân là một người có tri thức, giàu kinh nghiệm sống. Đó là lý do sách giấy vẫn còn chiếm vị thế nhất định trong lòng độc giả.

Thúy Kiều