Sai đề thi môn Vật lý lớp 12 tại TP.HCM: Sở nói 1, chuyên gia nói 2

Sau khi ngày 23-4 đăng bài “Thi học kỳ II lớp 12 tại TP.HCM: Sai đề thi môn vật lý”, trong đó có nội dung Sở GD-ĐT TP.HCM khẳng định câu 31 (mã đề 231) chỉ có đáp án đúng duy nhất là C, báo Người lao động tiếp tục nhận được ý kiến của nhiều giáo viên, chuyên gia xung quanh đáp án câu hỏi này. Hiện có hai luồng ý kiến trái nhau.

Nhiều giáo viên của các trường THPT cho rằng với nội dung câu 31 là: Ánh sáng đơn sắc với các phương án được đưa ra là: A. Chỉ bị tán sắc khi truyền qua lăng kính; B. Không bị khúc xạ khi truyền qua lăng kính; C. Có một màu nhất định; D. Chỉ có một bước sóng xác định trong khoảng từ 0,38 µm đến 0,76 µm thì chỉ có câu trả lời duy nhất đúng là C (như trả lời của ông Phạm Ngọc Tiến, chuyên viên Phòng Giáo dục Trung học, Sở GD-ĐT- PV).

Các giáo viên lập luận rằng trong sách giáo khoa vật lý 12 viết ánh sáng đơn sắc có mọi bước sóng chứ không phải xác định trong khoảng từ  0,38 µm đến 0,76 µm. Có điều, trong khoảng từ  0,38 µm đến 0,76 µm là ánh sáng nhìn thấy, ngoài khoảng đó là ánh sáng không nhìn thấy.

Cũng khẳng định C là một đáp án đúng nhưng thạc sĩ Nguyễn Thanh Dũng, giảng viên Trường ĐH Sài Gòn, cho rằng với nội dung câu  hỏi và những phương án đã được đưa ra thì còn có một đáp án đúng nữa là D. Thạc sĩ Nguyễn Thanh Dũng đưa ra lập luận gồm hai điểm: Thứ nhất, trong thí nghiệm của Newton về ánh sáng đơn sắc thì có thể tách ánh sáng trắng thành ánh sáng đơn sắc.

Câu 17 (mã đề 231) có 2 đáp án đúng; câu 31 đang gây tranh cãi liệu có 1 hay 2 đáp án đúng

Từ đó kết luận rằng ánh sáng trắng là hỗn hợp của nhiều ánh sáng đơn sắc có màu từ đỏ đến tím (sách giáo khoa vật lý lớp 12 nâng cao, trang 188); thứ hai, ánh sáng đơn sắc là ánh sáng có bước sóng và màu sắc nhất định (sách giáo khoa vật lý lớp 12 nâng cao, trang 220). Từ hai điểm trên, có thể đưa ra kết luận với câu hỏi: Ánh sáng đơn sắc thì phương án trả lời D: Chỉ có một bước sóng xác định trong khoảng từ 0,38 µm đến 0,76 µm là một đáp án đúng.

Như vậy, câu hỏi ánh sáng đơn sắc có 2 đáp án đúng là C và D. “Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng nhìn thấy được bằng mắt, phải nằm trong khoảng  từ 0,38 µm đến 0,76 µm” – thạc sĩ Nguyễn Thanh Dũng nói thêm. Cũng với quan điểm này, GS-TS Nguyễn Chung Tú cho rằng câu này có 2 đáp án đúng, học sinh chọn đáp án C hay D đều được điểm.

Không phải đây là lần đầu tiên đề thi trắc nghiệm môn vật lý gặp sự cố. Ở kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH (khối A) năm 2008, đề thi trắc nghiệm môn vật lý cũng phát sinh những vấn đề gây tranh cãi. Vấn đề đặt ra là tại sao đề thi trắc nghiệm môn vật lý thường dễ sai sót?

GS-TS Nguyễn Chung Tú cho rằng ra đề thi trắc nghiệm khách quan không dễ. Để làm được việc này, người ra đề phải có nhiều kinh nghiệm. Ngoài ra, việc ra đề thi trắc nghiệm khách quan phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy trình từ khâu ra đề, phản biện…, trong đó khâu phản biện rất quan trọng. Ngoài ra, để bảo đảm chất lượng đề thi, cần được đưa ra thử. GS-TS Nguyễn Chung Tú cũng nhấn mạnh đề thi trắc nghiệm khách quan môn vật lý là khó nhất do vừa có tính toán vừa có thực nghiệm và có cả những ứng dụng thực tế. 

Chiều 23-4, trao đổi với chúng tôi về những tranh cãi xung quanh đáp án của câu 31, ông Nguyễn Hoài Chương, Phó Giám đốc Sở GD-ĐT TP.HCM, cho biết sau khi báo Người lao động phản ánh, Sở GD-ĐT đã xem xét và khẳng định chỉ có đáp án đúng duy nhất là phương án C.

Kiểm điểm người ra đề Về vụ sai đề thi môn vật lý kiểm tra học kỳ II lớp 12 ở câu 17 cùng mã đề, ông Nguyễn Hoài Chương cho rằng đề thi có 2 đáp án cùng đúng là loại đề không hay, không chặt chẽ và trường hợp này là do lỗi nhập liệu. Do bài thi trắc nghiệm mỗi câu đều có điểm nên Sở GD-ĐT đã thống nhất chọn giải pháp nhằm chữa cháy là cho điểm đối với học sinh chọn một trong hai đáp án đúng, mặc dù đây không phải là giải pháp tốt nhất. Ông Nguyễn Hoài Chương cũng cho biết ông là người chịu trách nhiệm trước tiên, đồng thời chuyên viên trực tiếp ra đề cũng bị kiểm điểm.